Santol malajski
Wygląd
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
santol malajski | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr. Philipp. J. Sci., C 7: 237 (1912)[3] | |||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
Santol malajski (Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.) – gatunek drzewa z rodziny meliowatych. Pochodzi z Południowo-Wschodniej Azji i powszechnie uprawiany na tym obszarze. Międzynarodowa nazwa handlowa santol wywodzi się z filipińskiego języka tagalog.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drzewo osiągające do 40 m wysokości. Rozłożyste korzenie szkarpowe. Korona gęsta, cylindryczna.
- Liście
- Skórzaste, trójlistkowe, długości do 25 cm, z wierzchu ciemniejsze, błyszczące.
- Kwiaty
- Zielonkawe, zebrane w drobnych gronach.
- Owoce
- Duża żółtobrązowa jagoda. Skórka omszona, miąższ białawy. Owoce występują w dwóch odmianach, żółtej i czerwonej. W smaku bywają kwaśne lub słodkie. Jadalna jest również skórka.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Gatunek sadzony jest w Azji i Oceanii jako drzewo owocowe.
- Z osnówek nasion robi się soki i przeciery.
- Terpenoidy otrzymywane z kory, liści i korzeni (sandoricin oraz koetjapik) wykorzystywane do produkcji leków przeciwnowotworowych[5].
- Z drewna wykonuje się kecapi, tradycyjne instrumenty muzyczne.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-12-19] (ang.).
- ↑ a b Sandoricum koetjape (Burm.f.) Merr.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-19].
- ↑ Sandoricum koetjape, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 271. ISBN 978-83-61320-17-3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3. .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- EoL: 6955155
- Flora of North America: 242414278
- GBIF: 3850843
- identyfikator iNaturalist: 181340
- IPNI: 579210-1
- ITIS: 896505
- NCBI: 356285
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2601089
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:579210-1
- identyfikator Tropicos: 20400410
- USDA PLANTS: SAKO4
- CoL: 6XHL9