Przejdź do zawartości

SM UB-53

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy okrętu podwodnego UB-53 z 1917 roku. Zobacz też: inne okręty o tej samej lub podobnej nazwie.
SM UB-53
Ilustracja
SM UB-64(inne języki), okręt siostrzany UB-53
Klasa

okręt podwodny

Typ

UB III

Projekt

44

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg Cesarstwo Niemieckie

Położenie stępki

1916

Wodowanie

9 marca 1917

 Kaiserliche Marine
Nazwa

SM UB-53

Wejście do służby

21 sierpnia 1917

 K.u.K. Kriegsmarine
Nazwa

SM U-84

Zatonął

3 sierpnia 1918

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


516 ton
651 ton

Długość

55,3 metra

Szerokość

5,8 metra

Zanurzenie

3,68 metra

Zanurzenie testowe

50 metrów

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 809 kW (1100 KM)
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 580 kW (788 KM)
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


13,6 węzła
8 węzłów

Zasięg

na powierzchni: 9040 Mm przy 6 węzłach
w zanurzeniu: 55 Mm przy 4 węzłach

Uzbrojenie
1 działo kal. 8,8 cm, 10 torped
Wyrzutnie torpedowe

5 × 500 mm

Załoga

34

SM UB-53 – niemiecki okręt podwodny z okresu I wojny światowej, jedna z 96 zbudowanych jednostek typu UB III. Okręt miał wyporność 516 ton w położeniu nawodnym i 651 ton pod wodą, a jego główną bronią było 10 torped o kalibrze 500 mm wystrzeliwanych z pięciu wyrzutni. Napędzana silnikami wysokoprężnymi i elektrycznymi jednostka rozwijała prędkość 13,6 węzła na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu, osiągając zasięg nawodny wynoszący 9040 Mm przy prędkości 6 węzłów (i 55 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą).

UB-53 został zwodowany 9 marca 1917 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, a do służby w Kaiserliche Marine wcielono go 21 sierpnia 1917 roku. Przebazowany na Morze Śródziemne został nominalnie wcielony w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine pod nazwą SM U-84, pływając w składzie Flotylli Pola(inne języki). W czasie służby operacyjnej okręt odbył pięć patroli bojowych, podczas których zatopił 14 statków o łącznej pojemności 16 549 BRT. SM UB-53 zatonął 3 sierpnia 1918 roku po wejściu na miny morskie w trakcie forsowania blokady Cieśniny Otranto, a na jego pokładzie zginęło 10 członków załogi.

Projekt i budowa

[edytuj | edytuj kod]

Wydane w kwietniu 1915 roku przez Inspektorat U-Bootów memorandum wzywało kierownictwo Cesarskiej Marynarki Wojennej do zaprojektowania i budowy uproszczonego typu okrętu podwodnego, który miał zostać wykorzystany w działaniach blokadowych Wielkiej Brytanii[1]. Budowa dużych, oceanicznych okrętów podwodnych trwała zbyt wiele czasu, podobnie jak używanych do ich napędu silników wysokoprężnych o dużej mocy, co powodowało duży niedobór jednostek tej klasy w niemieckiej flocie[1][2]. Wznowienie na początku 1916 roku nieograniczonej wojny podwodnej sprawiło, że konieczne stało się opracowanie średniej wielkości okrętu podwodnego uzbrojonego w torpedy, który można było szybko zbudować[3]. Przybrzeżne okręty typu UB II były zbyt słabo uzbrojone i miały niewystarczający zasięg, przez co ich użycie ograniczone było przeważnie do wód Morza Północnego i kanału La Manche, natomiast nowo projektowane torpedowe okręty podwodne musiały być zdolne do operowania wokół Wysp Brytyjskich i na Morzu Śródziemnym[4][5]. Zrezygnowano z wcześniejszego schematu prostych jednostek jednokadłubowych z zewnętrznymi zbiornikami balastowymi na rzecz konstrukcji dwukadłubowej[6][7].

Projekt nowego okrętu podwodnego średniej wielkości oparto na konstrukcji udanych podwodnych stawiaczy min typu UC II[2][4]. Dziobowej części okrętu nadano nowy profil, a szyby minowe zastąpiono przedziałem torpedowym z czterema wewnętrznymi wyrzutniami torped; powiększono również wyposażony w dwa peryskopy kiosk[4]. Znacznie została powiększona moc silników spalinowych i elektrycznych, jak również pojemność zbiorników paliwa, jednak odbyło się to kosztem zmniejszenia o 40% wielkości baterii akumulatorów i o blisko 30% ich pojemności w stosunku do SM U-16(inne języki), przez co spadła prędkość podwodna i zasięg[4]. Okręty charakteryzowały się doskonałą manewrowością i krótkim czasem zanurzania wynoszącym 30 sekund[8][9]. Budowa okrętów o nadanym przez Inspektorat U-Bootów numerze projektu 44, zwanych później typem UB III, miała rozpocząć się po zrealizowaniu przez stocznie kontraktów na budowę jednostek typu UB II i UC II, czyli najwcześniej wiosną 1917 roku[4].

SM[a] UB-53 zamówiony został 2 maja 1916 roku jako jednostka z liczącej 24 jednostki I serii okrętów typu UB III[4][b]. Powstał w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 26 okrętów typu UB III zbudowanych w tej wytwórni[4][10]. UB-53 otrzymał numer stoczniowy 298 (Werk 298)[11][12]. Stępkę okrętu położono w 1916 roku, a zwodowany został 9 marca 1917 roku[12][13]. Koszt budowy okrętu wyniósł 3 mln 276 tys. marek[14].

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze przedziału torpedowego siostrzanego okrętu podwodnego UB-110
Wnętrze przedziału torpedowego siostrzanego okrętu UB-110(inne języki)

SM UB-53 był średniej wielkości okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[7][15]. Długość całkowita wynosiła 55,3 metra, szerokość 5,8 metra i zanurzenie 3,68 metra[7][14]. Kadłub sztywny miał 40,1 metra długości i 3,9 metra szerokości[14][16]. Podzielony był grodziami na następujące przedziały (od dziobu): przedział torpedowy, pomieszczenia załogi, centrala, pomieszczenia załogi, przedział silników spalinowych, przedział silników elektrycznych oraz rufowy przedział torpedowy[17]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 8,25 metra[14][16]. Dziób jednostki przystosowany był do przecinania sieci przeciwpodwodnych[18]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 516 ton, a w zanurzeniu 651 ton[7][14].

Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne MAN S6V35/35 o łącznej mocy 809 kW (1100 KM) przy 450 obr./min, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 580 kW (788 KM) przy 362 obr./min[7][19]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby o średnicy 1,4 metra każda[9]. Jednostka wyposażona była w dwa stery kierunku i dwa podwójne stery głębokości[20]. Okręt osiągał prędkość 13,6 węzła na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[7][14]. Zasięg wynosił 9040 Mm przy prędkości 6 węzłów w położeniu nawodnym oraz 55 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[7][14]. Zbiorniki mieściły 75 ton paliwa[12][14][c], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi[20]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[8][12][d], a czas wykonania manewru zanurzenia 30 sekund[8][21].

Głównym uzbrojeniem okrętu było pięć wewnętrznych wyrzutni torped kalibru 500 mm: cztery dziobowe i jedna na rufie, z łącznym zapasem 10 torped[5][9]. Broń artyleryjską stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 8,8 cm TK C/08 L/30, z zapasem amunicji wynoszącym od 160 do 296 naboi[9][12]. Okręt wyposażony był w dwa peryskopy: wachtowy i bojowy[18]. Wyposażenie ratownicze stanowiła umieszczona na pokładzie łódź ratunkowa[9].

Załoga okrętu składała się z trzech oficerów oraz 31 podoficerów i marynarzy[8][20][e].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

1917 rok

[edytuj | edytuj kod]

SM UB-53 został wcielony do służby w Kaiserliche Marine 21 sierpnia 1917 roku[9][11]. Dowództwo okrętu objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Robert Sprenger, wcześniej dowodzący UC-34[22]. Po okresie szkolenia U-Boot otrzymał rozkaz udania się na Morze Śródziemne i 1 listopada wszedł w skład Flotylli Pola(inne języki) (niem. U-Flottille Pola)[11]. Okręt nominalnie wcielono do K.u.K. Kriegsmarine pod nazwą SM U-84, jednak załoga pozostała niemiecka[23][24].

17 grudnia na południowy wschód od Krety UB-53 zatopił grecki żaglowiec „Nina” o pojemności 126 BRT (na pozycji 34°36′N 27°16′E/34,600000 27,266667)[25]. 31 grudnia w odległości 50 Mm na północ od Port Saidu U-Boot zatopił zbudowany w 1900 roku grecki parowiec „Lily” (2993 BRT), który wypłynął z Kalkuty (na pozycji 32°12′N 32°08′E/32,200000 32,133333)[26].

1918 rok

[edytuj | edytuj kod]

Na początku 1918 roku niemieckie siły podwodne na Morzu Śródziemnym przeszły reorganizację, w wyniku której Flotylla Pola została podzielona na dwie części: I Flotylla w Poli (niem. I. U-Flottille Mittelmeer) i II Flotylla w Cattaro (II. U-Flottille Mittelmeer), a UB-53 znalazł się w składzie tej pierwszej[11][27].

20 lutego na pozycji 32°06′N 29°08′E/32,100000 29,133333 okręt zatopił zbudowany w 1891 roku grecki drewniany szkuner „Taxiarchis” o pojemności 292 BRT, płynący z Aleksandrii na Samos z ładunkiem o masie 400 ton (na pozycji 32°06′N 29°08′E/32,100000 29,133333)[28]. 26 lutego w odległości 50 Mm od wybrzeży Cypru U-Boot zatrzymał i po ewakuacji załogi zatopił ogniem artyleryjskim francuski żaglowiec „Saida” (45 BRT)[29]. 2 marca na północ od Port Saidu (na pozycji 32°17′N 32°03′E/32,283333 32,050000) UB-53 zatopił zbudowany w 1901 roku grecki parowiec „Euxeinos” o pojemności 2891 BRT[30]. 6 marca w odległości 33 Mm na południowy zachód od Jaffy okręt podwodny storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1895 roku płynący pod balastem uzbrojony brytyjski parowiec „Kalgan” o pojemności 1862 BRT, a w wyniku ataku na pokładzie statku zginęła jedna osoba[31][32].

9 kwietnia na pozycji 36°24′N 18°06′E/36,400000 18,100000 UB-53 zatopił zbudowany w 1894 roku portugalski parowiec „Aveiro” o pojemności 2209 BRT, który wypłynął z Malty (nikt nie zginął)[33]. 22 kwietnia na wodach na północ od Port Saidu okręt zatopił cztery alianckie jednostki: zbudowany w 1914 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Welbeck Hall” (5643 BRT), płynący pod balastem z Pireusu do Port Saidu, storpedowany bez ostrzeżenia w odległości 75 Mm na północny wschód od portu docelowego (na jego pokładzie zginęło czterech członków załogi)[31][34]; francuski żaglowiec „Kheda Moulekar” o pojemności 40 BRT (na pozycji 32°08′N 32°50′E/32,133333 32,833333)[35]; brytyjski żaglowiec „Marshalla” o pojemności 77 BRT (na pozycji 32°11′N 32°39′E/32,183333 32,650000)[36] oraz francuski żaglowiec „Sadika” o pojemności 45 BRT (na pozycji 32°13′N 32°40′E/32,216667 32,666667)[37]. Dwa dni później na pozycji 32°44′N 32°40′E/32,733333 32,666667 UB-53 zatopił francuski żaglowiec „Mabrouska” o pojemności 256 BRT[38]. 27 kwietnia na pozycji 32°07′N 32°32′E/32,116667 32,533333 okręt zatopił dwa francuskie żaglowce: „Azizeh” (30 BRT) i „Nemaat Kheda” (40 BRT)[39][40].

23 maja dowódca okrętu por. mar. Robert Sprenger otrzymał awans na stopień kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant)[22].

3 sierpnia 1918 roku podczas forsowania blokady Cieśniny Otranto na pozycji 39°40′N 18°40′E/39,666667 18,666667 SM UB-53 wszedł na dwie miny morskie, których wybuch spowodował zatopienie okrętu[11]. Na pokładzie U-Boota zginęło 10 członków załogi, a uratowanych zostało 26 osób[11].

Podsumowanie działalności bojowej

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1917–1918 SM UB-53 odbył łącznie pięć misji bojowych, podczas których za pomocą torped, artylerii oraz ładunków wybuchowych zatopił 14 statków o łącznej pojemności 16 549 BRT[41]. Na pokładach zatopionych jednostek zginęło co najmniej pięć osób, w tym cztery na brytyjskim parowcu „Welbeck Hall”[41][34]. Pełne zestawienie strat przedstawia poniższa tabela[41]:

Data Nazwa Państwo Tonaż[f] Los jednostki
17 grudnia 1917 „Nina”  Królestwo Grecji 126 zatopiony
31 grudnia 1917 „Lily”  Królestwo Grecji 2993 zatopiony
20 lutego 1918 „Taxiarchis”  Królestwo Grecji 292 zatopiony
26 lutego 1918 „Saida”  Francja 45 zatopiony
2 marca 1918 „Euxeinos”  Królestwo Grecji 2891 zatopiony
6 marca 1918 „Kalgan”  Wielka Brytania 1862 zatopiony
9 kwietnia 1918 „Aveiro”  Portugalia 2209 zatopiony
22 kwietnia 1918 „Kheda Moulekar”  Francja 40 zatopiony
22 kwietnia 1918 „Marshalla”  Wielka Brytania 77 zatopiony
22 kwietnia 1918 „Sadika”  Francja 45 zatopiony
22 kwietnia 1918 „Welbeck Hall”  Wielka Brytania 5643 zatopiony
24 kwietnia 1918 „Mabrouska”  Francja 256 zatopiony
27 kwietnia 1918 „Azizeh”  Francja 30 zatopiony
27 kwietnia 1918 „Nemaat Kheda”  Francja 40 zatopiony
RAZEM zatopione: 14

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
  2. ↑ UB 53 ↓ podaje, że okręt został zamówiony 20 maja 1916 roku.
  3. ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 181 podają, że zbiorniki okrętu mieściły od 78 do 86 ton paliwa.
  4. ↑ UB III ↓ podaje, że dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 75 metrów.
  5. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 111 podaje, że załoga okrętu liczyła 36 ludzi i tyle osób było na pokładzie w momencie zatopienia[11].
  6. ↑ Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Rössler 1989 ↓, s. 56.
  2. ↑ a b Kaack 2023 ↓, s. 44.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 56–57.
  4. ↑ a b c d e f g Rössler 1989 ↓, s. 57.
  5. ↑ a b Perepeczko 2000 ↓, s. 362.
  6. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 111.
  7. ↑ a b c d e f g Möller i Brack 2004 ↓, s. 46.
  8. ↑ a b c d Kaack 2023 ↓, s. 45.
  9. ↑ a b c d e f Gröner 1985 ↓, s. 53.
  10. ↑ Blohm & Voss ↓.
  11. ↑ a b c d e f g UB 53 ↓.
  12. ↑ a b c d e Gogin 2024 ↓.
  13. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 110.
  14. ↑ a b c d e f g h Gröner 1985 ↓, s. 52.
  15. ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 181.
  16. ↑ a b UB III ↓.
  17. ↑ Williamson 2016 ↓, s. 28–29.
  18. ↑ a b Williamson 2016 ↓, s. 29.
  19. ↑ Gröner 1985 ↓, s. 52–53.
  20. ↑ a b c Rössler 1989 ↓, s. 53.
  21. ↑ Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
  22. ↑ a b Robert Sprenger ↓.
  23. ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 529–530.
  24. ↑ Koszela 2019 ↓, s. 216–217.
  25. ↑ Nina ↓.
  26. ↑ Lily ↓.
  27. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 407, 427.
  28. ↑ Taxiarchis ↓.
  29. ↑ Saida ↓.
  30. ↑ Euxeinos ↓.
  31. ↑ a b Wwlossesbrms 3 2011 ↓.
  32. ↑ Kalgan ↓.
  33. ↑ Aveiro ↓.
  34. ↑ a b Welbeck Hall ↓.
  35. ↑ Kheda Moulekar ↓.
  36. ↑ Marshalla ↓.
  37. ↑ Sadika ↓.
  38. ↑ Mabrouska ↓.
  39. ↑ Azizeh ↓.
  40. ↑ Nemaat Kheda ↓.
  41. ↑ a b c uboatsucc ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • BRITISH MERCHANT SHIPS LOST to ENEMY ACTION Part 3 of 3 – September 1917-November 1918 in date order. naval-history.net, 2011-02-08. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Ivan Gogin: UB48 (UB III) medium submarines (1917 - 1918). Navypedia. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: Aveiro. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Azizeh. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Blohm & Voss, Hamburg. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Euxeinos. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kalgan. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Robert Sprenger. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kheda Moulekar. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Lily. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Mabrouska. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Marshalla. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Nemaat Kheda. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Nina. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Sadika. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Saida. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by UB 53. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Taxiarchis. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UB 53. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UB III. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Welbeck Hall. uboat.net. [dostęp 2024-09-19]. (ang.).
  • Ulf Kaack: Niemieckie okręty podwodne: pełna historia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2023, seria: Panorama Techniki Wojskowej. ISBN 978-83-7020-879-0.
  • Witold Koszela: Zapomniana flota. Okręty Austro-Węgier w I wojnie światowej. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-199-2.
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Gordon Williamson: U-booty Kajzera. Niemieckie okręty podwodne I wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-73-7.
Okręty podwodne typu UB III

Kaiserliche Marine

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=SM_UB-53&oldid=74942123”