Sączów (gmina)

Sączów
	gmina wiejska
	1941–1945 i 1950–1954
Państwo	Polska
Województwo	1950: śląskie; 1950-53: katowickie; 1953-54: stalinogrodzkie
Powiat	będziński
Siedziba	Sączów
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad	10
brak współrzędnych

Sączów (do 1949 Ożarowice; od 1973 Tąpkowice) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1941 i 1945 oraz 1950–1954^[2] w woj. śląskim/katowickim/stalinogrodzkim (dzisiejsze woj. śląskie). Siedzibą gminy był Sączów.

Gminę Sączów (Sonczow) utworzono 15 marca 1941 za okupacji hitlerowskiej w miejsce dotychczasowej gminy Ożarowice, czyli z miejscowości (w niemieckim brzmieniu): Celiny, Myschkowitz, Niezdara, Ossy, Ozarowice, Pyrzowitz, Siemonia, Sonczow, Tompkowitz i Twardowice^[3].

Po wojnie gmina przeszła pod administrację polską; jako pozostałość po niemieckiej jednostce zachowano siedzibę gminy w Sączowie, przywracając jednak nazwę Ożarowice^[4]^[5]. Według Podziału administracyjnego województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad wydanym przez Wydawnictwa Instytutu Śląskiego w 1947 roku – nazwa gminy brzmiała gmina Ożarowice w Sączowie (stan z dnia 1 stycznia 1946).

Gmina o nazwie Sączów została powołana formalnie dopiero w dniu 1 stycznia 1950 roku w woj. śląskim (od 6 lipca 1950 roku pod nazwą woj. katowickie^[6] a od 9 marca 1953 jako woj. stalinogrodzkie^[7]), w powiecie będzińskim, z obszaru zniesionej gminy Ożarowice; równocześnie z nowej gminy Sączów wyłączono zeksklawizowaną gromadę Wymysłów, i przyłączono ją do gminy Bobrowniki^[8] (eliminując tym samym dotychczasową eksklawę gminy Sączów, oddzieloną od jej reszty obszarem gromady Dobieszowice należącej do gminy Bobrowniki^[9]).

Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 10 gromad: Celiny, Myszkowice, Niezdara, Osy, Ożarowice, Pyrzowice, Sączów, Siemonia, Tąpkowice i Twardowice^[10]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[11].

Jednostkę przywrócono 1 stycznia 1973 roku w powiecie tarnogórskim po reaktywowaniu gmin w miejsce gromad, lecz pod nazwą gmina Tąpkowice, z siedzibą w Ożarowicach^[12] (w 1997 zmiana nazwy gminy na gmina Ożarowice^[13]).

Przypisy

↑ W czasie II wojny światowej poza administracją polską
↑ Ciąg istnienia gminy: od 1 stycznia 1950 do 28 września 1954
↑ Amtsbezirk Sonczow
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 3, poz. 24
↑ Powiat będziński. Mapa administracyjno-komunikacyjna (1946)
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Dz.U. z 1996 r. nr 155, poz. 761

[1] W czasie II wojny światowej poza administracją polską

[2] Ciąg istnienia gminy: od 1 stycznia 1950 do 28 września 1954

[3] Amtsbezirk Sonczow

[4] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.

[5] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.

[6] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[7] Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51

[8] Dz.U. z 1950 r. nr 3, poz. 24

[9] Powiat będziński. Mapa administracyjno-komunikacyjna (1946)

[10] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[11] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[12] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[13] Dz.U. z 1996 r. nr 155, poz. 761

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) Generalne Gubernatorstwo Warszawskie (1915–19) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Będzin (do 1948 →) Czeladź (do 1870 i 1916–51 →) Dąbrowa (Górnicza) (1916–49 →) Grodziec (od 1951) Kazimierz Górniczy (od 1967) Klimontów (od 1967) Koziegłowy (do 1870) Łagisza (1969–72 →) Modrzejów (do 1870) Mrzygłód (do 1870 i 1916–19) Porąbka (1967–72 →) Siewierz (do 1870 i 1916–19) Sosnowiec (1902–28 →) Strzemieszyce Wielkie (od 1954) Włodowice (do 1870) Wojkowice (od 1962) Zagórze (od 1967) Zawiercie (1915–26 →) Ząbkowice (od 1962) Żarki (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Gołonóg (1957–60) Kazimierz (1954–66 →) Klimontów (1954–66) Maczki (1958–72 →) Ostrowy Górnicze (1956–66 →) Porąbka (1956–66) Wojkowice Komorne (1954–62) Zagórze (1954–66) Ząbkowice (1956–62)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki (1867–1954 i od 1973) Choroń (1867–1925) Czeladź (1915) Dąbrowa Górnicza (1909–16) Gołonóg (de facto 1941–54, de jure 1950–54) Górnicza (1874–1909) Grodziec (1915–51) Gzichów (1867–1915) Kazimierz (1950–54) Koziegłowy (1867–1915) Koziegłowy (1915–26 →) Koziegłówki (1915–26 →) Kromołów (← 1890–1926 →) Łagisza (1915–54) Łosień (1867–1954 i od 1973) Mierzęcice (1915–26 →) Milowice (1915) Modrzejów (1915) Mrzygłód (1915–16 i 1919–26 →) Myszków (1924–26 →) Niegowa (1867–1926 →) Niwka (1915–53) Olkusko-Siewierska (1867–1915, 1919–41 i 194?–49) Osad Górniczych (1867–1874) Ożarowice (1867–1941 i 1945–49) Pińczyce (1867–1926 →) Poraj (1915–19 i 1925–26 →) Poręba (Mrzygłodzka) (1867–1926 →) Psary (od 1973) Rokitno Szlacheckie (1867–1926 →) Rudnik–Wielki (1867–1926 →) Sączów (1941–45 i 1950–54) Siewierz (1890–1916 i 1919–26 →) Strzemieszyce (1941–4?) Strzemieszyce Wielkie (1950–54) Sulików (1867–1915) Włodowice (1867–1926 →) Wojkowice Kościelne (de facto 1867–1941, de jure 1867–1949; i od 1973) Wysoka (1915–19) Zagórze (Olkuskie) (1867–1874 i 1909–54) Zagórze (GGW) (1915) Ząbkowice (de facto 1941–54, de jure 1950–54; i od 1973) Żarki (1867–1926 →)
Gromady (1954–72)	Błędów (1954–61) Bobrowniki (1954–72) Dąbie (1954–72) Dobieszowice (1954–72) Gołonóg (1954–56) Kazimierz (1954) Klimontów (1954) Łagisza (1954–68) Łosień (1954–72) Maczki (1954–57) Okradzionów (1954–72) Ostrowy Górnicze (1954–55) Ożarowice (1954–56 →) Porąbka (1954–55) Psary (1954–72) Rogoźnik (1954–72) Sarnów (1954–72) Sączów (1954–72) Siemonia (1954–61) Strzemieszyce Małe (1954–72) Strzemieszyce Wielkie (1954) Strzyżowice (1954–72) Tąpkowice (1954–56 →) Tuczna Baba / Tucznawa (1954–72) Ujejsce (1954–72) Wojkowice Komorne (1954) Wojkowice Kościelne (1954–72) Zagórze (1954) Ząbkowice (1954–55) Żychcice (1954–61)