Gołąbek buczynowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek buczynowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula nobilis Velen České Houby 1: 138 (1920) | |
| Zasięg | |
 Zasięg występowania w Europie | |
Gołąbek buczynowy (Russula nobilis Velen) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Russula emetica var. mairei (Singer) Killerm. 1936
- Russula fageticola Melzer ex S. Lundell 1956
- Russula fageticola (Romagn.) Bon 1986
- Russula fagetorum Bon 1987
- Russula mairei Singer 1929
- Russula mairei var. fageticola Romagn. 1962
Alina Skirgiełło używała nazwy gołąbek merowski, Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę gołąbek buczynowy (obydwoje dla synonimu R. mairei)[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 4–9,5 cm, kształt początkowo półkulisty, potem rozpostarty, a nawet nieco wklęsły. Brzeg dość ostry, gładki i nieco karbowany (co najwyżej do 5 mm). Powierzchnia gładka o barwie od różowej do karminowej. Po deszczach blaknie i staje się brudnożółtawa lub jasnoróżowa. Podczas suchej pogody skórka jest matowa, podczas wilgotnej nieco lepka, Daje się ściągnąć tylko na samym brzegu[4].
Dość gęste i dość cienkie. Mają szerokość 5–8 mm, są rozwidlone, przy trzonie przyrośnięte zatokowato, przy brzegu tępe. Występują między nimi blaszeczki. Są białe, lub z żółtawym odcieniem[4].
Wysokość 2,5–4 cm, grubość 1–1,5 cm, walcowaty, pełny. Powierzchnia gładka lub delikatnie szorstka, bez różowego wybarwienia, co najwyżej ze słabym różowym odcieniem. Ma barwę białą, żółtą lub brązowawą[4].
Twardy i ścisły, biały, tylko pod skórką zabarwiony na różowo. Zapach lekko owocowy, smak ostry[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki o kształcie od kulistego do szeroko elipsoidalnego i rozmiarach 8,5–10 × 7–8,5 µm. Mają brodawkowato-kolczastą powierzchnię z rzadką siateczką i widoczną łysinką. Podstawki o rozmiarach 40–50 × 9–12,5 µm, cystydy 65–75 × 7,5–10 µm. Pod działaniem sulfowaniliny barwią się na granatowo. W skórce liczne dermatocysty o rozmiarach 65–85 × 6–10 µm[4].
- Gatunki podobne
- gołąbek wyborny (Russula vesca), którego cielistoróżowa skórka kapelusza nie dochodzi do brzegu odsłaniając biały miąższ. Jadalny.
- gołąbek żółknący (Russula luteotacta), który ma gorzki i ostry smak, a kapelusz po naciśnięciu zmienia kolor na chromowożółty. Niejadalny.
- gołąbek wymiotny (Russula emetica), którego kapelusz jest również lśniącoczerwony, z białymi, ale dużymi i urzeźbionymi zarodnikami. Trujący[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znany jest tylko w Europie[6]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisany na wielu stanowiskach[3].
Grzyb naziemny występujący w lasach liściastych, pod bukami, na suchych glebach wapiennych. Pojawia się od sierpnia do października[5].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mykoryzowy[3]. Jest grzybem trującym, powoduje zaburzenia układu pokarmowego[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 607, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 88, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ a b c Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 144, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life [online] [dostęp 2015-12-05] (ang.).