Przejdź do zawartości

Gołąbek brunatnofioletowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Russula brunneoviolacea)
Gołąbek brunatnofioletowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

gołąbek

Gatunek

gołąbek brunatnofioletowy

Nazwa systematyczna
Russula brunneoviolacea Crawshay
The Spore Ornamentation of Russulas: 90 (1930)
Zasięg
Mapa zasięgu
Mapa zasięgu w Europie

Gołąbek brunatnofioletowy (Russula brunneoviolacea Crawshay) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go Richard Crawshay w 1930 r. i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:

  • Russula brunneoviolacea Crawshay 1930 var. brunneoviolacea
  • Russula brunneoviolacea var. cristatispora J. Blum ex Bon 1986
  • Russula brunneoviolacea var. diverticolata Moron 2010
  • Russula brunneoviolacea var. rubrogrisea Romagn. 1967
  • Russula pseudoviolacea Joachim 1931

Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[2]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 3–8 cm, za młodu półkulisty, później łukowaty, w końcu płaski i wgłębiony na środku. Kolor od jasnowinnofioletowego do ciemnobrązowofioletowego, miejscami ochrowo lub oliwkowo plamisty. Skórka gładka, lub delikatnie brodawkowana i da się zedrzeć do około dwóch trzecich promienia kapelusza. Podczas wilgotnej pogody jest śliska i lepka. Brzegi kapelusza początkowo gładkie, u starszych okazów karbowane[3].

Blaszki

Cienkie, wolne lub nieco zatokowate, z nielicznymi blaszeczkami, czasami rozwidlone. Przy brzegu zaokrąglone. Za młodu białe, później kremowe. Występują na nich zmarszczki[4].

Trzon

Wysokość 2-8cm, grubość 0,8–2,4 cm, gruby, walcowaty. Za młodu jest pełny, jędrny i biały, potem kruchy, pusty lub watowaty i brunatno-żółtawy[4]

Miąższ

Biały, po przecięciu żółknie (szczególnie w trzonie). Smak słabo owocowy, słabo wyczuwalny[3].

Wysyp zarodników

Jasnokremowy. Zarodniki o rozmiarach 9,5 × 8,5 μm, szeroko elipsoidalne z dużą, amyloidalną łysinką. Powierzchnia pokryta kolcami o wysokości 1,2–2 μm. Tylko niektóre pokryte są zmarszczkami. Cystydy o rozmiarach do 85 × 11 μm, maczugowate lub wrzecionowate z niewielkim kończykiem, w sulfowanilinie błękitniejące. Podstawki o rozmiarach 40–53 × 10–13 μm. W skórce występują dermatocystydy[4].

Gatunki podobne

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej i w Europie[5]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisano wiele jego stanowisk, ale dokładnie rozprzestrzenienie tego gatunku w Polsce nie jest znane. Brak informacji o zagrożeniu, w Norwegii jednak jest na liście gatunków zagrożonych wyginięciem[6].

Naziemny grzyb mykoryzowy[6]. Rośnie w lasach mieszanych, na glebach kwaśnych, głównie pod bukami i dębami, rzadziej pod jesionami, grabami i brzozami[3]. W Alpach dochodzi do wysokości 2640 m[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb jadalny[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. a b Species Fungorum. [dostęp 2015-12-12]. (ang.).
  3. a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 26, ISBN 978-83-245-9550-1.
  4. a b c d Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 138, ISBN 83-01-09137-1.
  5. Russula brunneoviolacea [online], MushroomExpert [dostęp 2012-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  6. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 598, ISBN 83-89648-09-1.