Gołąbek lazurowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek lazurowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula azurea Bres. Fung. trident. 1(1): 20 (1881) | |
| Zasięg | |
 Zasięg występowania w Europie zielony – kraje, w których stwierdzono występowanie biały – kraje, w których nie stwierdzono występowania jasnoszary – brak danych | |
Gołąbek lazurowy (Russula azurea Bres.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1881 r. Giacopo Bresàdola i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna. Synonim: Russula amethystina var. azurea (Bres.) Quél. 1886[2].
Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–8 cm, płaski, później wklęsły, czasami z garbem. Brzegi tępe i gładkie, u starszych okazów nieco karbowane. Powierzchnia matowa, w kolorach od fioletowoametystowego przez brązowofioletowy do różowofioletowego, z oliwkowymi odcieniami. Na środku jest ciemniejszy. Czasami, zwłaszcza po dłuższych deszczach blaknie do koloru żółtawego i białawego[4]. Skórka gładka, matowa, cienka i daje się ściągnąć niemal do połowy kapelusza[5].
Kruche, białe, wolne[4].
O wysokości od 3 do 6 cm i grubości do 1,5 cm. Jest walcowaty, u młodych okazów pełny, u starszych pusty. Kolor biały[4].
Bez wyraźnego zapachu i smaku[4]. Jest mniej kruchy, niż u gołąbka kruchego[6].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki szeroko jajowate i pokryte drobnymi brodawkami, które w wielu miejscach połączone są łącznikami, tak, że tworzą siateczkę. Rozmiary 8–10 × 7,5–9 μm. Podstawki mają rozmiar 30–40 × 10–13 μm, a cystydy 30–70 × 9–10(14) μm. W skórce kapelusza występują strzępki prymordialne, oraz strzępki mleczne z liliowym sokiem[5].
- Gatunki podobne
- gołąbek liliowy (Russula lilacea). Rośnie wyłącznie w liściastych lasach i często ma trzon czerwonawy[4].
- gołąbek turecki (Russula turci). Różni się charakterystycznym zapachem jodoformu i ma żółte blaszki[4].
- gołąbek ametystowy (Russula amethystina). Różni się żółtymi blaszkami i żółtym wysypem zarodników[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azjo[7]. Na terenie dawnej Czechosłowacji dość pospolity, w Polsce niezbyt częsty[5]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Naziemny grzyb mykoryzowy żyjący głównie w lasach iglastych, szczególnie w górach i w rejonach podgórskich[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb jadalny, jednak ma niewielką wartość użytkową ze względu na cienkie i kruche kapelusze[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 598, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 32, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d e Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 123, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 482, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ IWystępowanie Russula azurea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska gołąbka lazurowego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2013-03-05] (pol.).