Rudosterka barwna
| Pyrrhura picta[1] | |||
| (Statius Muller, 1776) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rudosterka barwna | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Rudosterka barwna (Pyrrhura picta) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje w północnej połowie Ameryki Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał Philipp Müller w 1776. Holotyp pochodził z Kajenny. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Psittacus pictus[3]. Obecnie (2024) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza gatunek w rodzaju Pyrrhura pod nazwą P. picta. Wyróżnia 4 podgatunki[4], jednak klasyfikacja jest niejasna[5]. IOC uznaje za odrębny gatunek rudosterkę wenezuelską (P. (p.) emma), którą South American Classification Committee uznaje za podgatunek rudosterki barwnej[4]. Autorzy Kompletnej listy ptaków świata uznają rudosterkę barwną za gatunek monotypowy, traktując P. caeruleiceps, P. subandina (razem z P. s. eisenmanni) i P. emma jako odrębne gatunki[6]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody klasyfikuje rudosterki: panamską (P. (p.) eisenmanni)[7], modroczelną (P. (p.) caeruleiceps)[8], wenezuelską[9] i kolumbijską (P. (p.) subandina)[10] jako odrębne gatunki, tym samym nadając im odrębne statusy zagrożenia[11]. Autorzy Handbook of the Birds of the World przyjmują taką samą klasyfikację, uznając rudosterkę barwną za gatunek monotypowy i podpierając się szczegółowymi badaniami z lat 1998–2008[5]. Proponowany podgatunek pantchenkoi został przez IOC zsynonimizowany z caeruleiceps[4].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rudosterka barwna zamieszkuje południową i wschodnią Wenezuelę na południe od Orinoko przez Gujanę po północną Brazylię na północ od Amazonki (od Rio Branco po Amapá)[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosi 22–23 cm, masa ciała 46–85 g[5]. Dolna część czoła, kantarek, okolice oka i górna część policzka czerwone (na tym ostatnim niektóre pióra z niebieskimi końcówkami). Górna część czoła niebieska. Tylna część ciemienia i tył szyi czerwonobrązowe z kilkoma niebieskimi plamkami; pokrywy uszne płowe. Kark niebieskozielony, na grzbiecie i barkówkach pióra zielone. Niższa część grzbietu kasztanowa, kuper i pokrywy nadogonowe zielone. Pokrywy skrzydłowe zielone, jedynie zewnętrzne pokrywy pierwszorzędowe niebieskie, niektóre w okolicy nadgarstka czerwone. Lotki I rzędu niebieskie z wierzchu, szarawe od spodu. Gardło, pierś i boki szyi porastają matowobrązowe pióra z płowymi krawędziami. Niższa część piersi i boki zielone, środek brzucha kasztanowy. Sterówki zielone u nasady, kolor przechodzi w kasztanowy ku tyłowi. Dziób szarobrązowy, tęczówka brązowa, nogi szare[12].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Środowiskiem życia rudosterki barwnej są różne zadrzewione obszary, również nadrzeczne, w tym dojrzałe wysokie lasy z drzewami zrzucającymi liście oraz lasy mgliste. Pojawiają się na skrajach lasów, niekiedy również w miejscach wycinki. Odnotowywano je w lasach typu terra firme i várzea. Stwierdzane były od poziomu morza do 1800 m n.p.m. (w Wenezueli), w Peru i południowo-wschodnim Ekwadorze do 1200 m n.p.m.[12]. Zwykle rudosterki barwne widywane są w parach, trójkach lub stadach do 20 osobników. W pożywieniu odnotowano owoce licznych gatunków, kwiaty koralodrzewi (Erythrina), nasiona cekropki (Cecropia) i algi ze zbiorników wodnych[12].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Ptaki w kondycji lęgowej były odławiane w Panamie w styczniu i lutym, o opierzonych młodych donoszono w kwietniu i maju. W Gujanie okres lęgowy trwa od grudnia do lutego, w południowej części zasięgu od czerwca do września. W niewoli zniesienie liczy 4–5 jaj[12], inkubacja trwa około 23 dni. Młode opierzają się w pełni (w niewoli) po 40–51 dniach życia[13].
Status
[edytuj | edytuj kod]Rudosterka barwna uznawana jest przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[14]. Rudosterka barwna jest gatunkiem hodowlanym[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pyrrhura picta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Pyrrhura picta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Philipp Ludwig Statius Müller, Des Ritters Carl von Linnâe, t. Suppl., 1776, s. 75.
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.1). [dostęp 2024-02-14]. (ang.).
- ↑ a b c d Collar, N., Boesman, P. & Kirwan, G.M.: Painted Parakeet (Pyrrhura picta). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-08-01].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2023-12-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-14].
- ↑ BirdLife International, Pyrrhura eisenmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-17] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Pyrrhura caeruleiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, wersja 2017-1 [dostęp 2017-08-01] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Pyrrhura emma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, wersja 2017-1 [dostęp 2017-08-01] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Pyrrhura subandina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, wersja 2017-1 [dostęp 2017-08-01] (ang.).
- ↑ Andy Symes: Archived 2014 discussion: Painted Parakeet (Pyrrhura picta) is being split: list P. subandina and P. caeruliceps as Critically Endangered, P. eisenmanni as Endangered, and other species as indicated by projected rates of forest loss in Amazonia?. 2 kwietnia 2014. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ a b c d Mike Parr, Tony Juniper: Parrots: A Guide to Parrots of the World. A&C Black, 2010, s. 462–464. ISBN 978-1-4081-3575-4.
- ↑ a b World Parrot Trust: PAINTED CONURE (Pyrrhura picta). Parrot Encyclopedia. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ Painted Parakeet Pyrrhura picta. BirdLife International. [dostęp 2017-08-02].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).