Rozwiernik ostrorozwierkowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
rozwiernik ostrorozwierkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Tubulicrinis subulatus (Bourdot & Galzin) Donk Fungus, Wageningen 26(1-4): 14 (1956) | |
Rozwiernik ostrorozwierkowy (Tubulicrinis subulatus (Bourdot & Galzin) Donk) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tubulicrinis, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1801 r. Hubert Bourdot i Amédée Galzin nadając mu nazwę Peniophora glebulosa subsp. subulata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1956r. Marinus Anton Donk[1]. Synonimy:
- Peniophora cretacea subsp. subulata (Bourdot & Galzin) Bourdot & Galzin 1928
- Peniophora glebulosa f. subulata (Bourdot & Galzin) J. Erikss. 1948
- Peniophora glebulosa subsp. subulata Bourdot & Galzin 1913
- Peniophora subulata (Bourdot & Galzin) Donk 1931[2].
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Rozpostarty (resupinowaty), ściśle przylegający do podłoża, cienki (grubość do 0,2 mm), w stanie świeżym ciągły, po wysuszeniu pękający na nieregularne poletka. Przy powiększeniu silnie włochaty z powodu wystających cystyd. Powierzchnia o barwie od białej do kremowej lub żółtawobrązowej. Brzeg przerzedzony[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny. Strzępki cienkościenne lub nieco pogrubione, o szerokości 2–2,5(–3) µm, nieamyloidalne, tworzące dość gęstą strukturę. Strzępki subikulum nieregularnie splecione, w subhymenium mniej lub bardziej gęsto upakowane, wszystkie strzępki ze sprzążkami. Cystydy cylindryczne, mocne, zwykle o długości 80–100 µm i szerokości 8–10 µm w środkowej części, na wierzchołku lekko zwężające się do szydłowatych i przeważnie z wierzchołkiem śluzowatym i inkrustowanym substancją krystaliczną z wyjątkiem najbardziej zewnętrznej, cienkościennej części. Podstawki tworzące dość gęstą palisadę. Mają kształt od wrzecionowatego do mniej lub bardziej szypułkowatego i wymiary 5–18(–20) × 3,5–4,5 µm. Są cienkościenne lub z pogrubionymi ścianami (zwłaszcza po zarodnikowaniu), nieamyloidalne, z czterema sterygmami i sprzążkami bazalnymi. Zarodniki kiełbaskowate, gładkie, cienkościenne, zazwyczaj 6–8 × 1,5–1,8 µm[4].
Najbardziej charakterystyczną cechą rozwiernika ostrorozwierkowego są szydłowate cystydy[4] (w języku polskim zwane rozwierkami).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Gwinei. W Europie podano liczne stanowiska, brak ich tylko na Bałkanach i na Półwyspie Apenińskim[5], ale inne źródła podają jego występowanie również na Półwyspie Apenińskim[4]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytacza cztery stanowiska, z uwagą, że częstość występowania, rozprzestrzenienie i stan zagrożenia tego gatunku w Polsce nie są znane[3]. Mycobank podaje, że jest gatunkiem pospolitym[4].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny rozwijający się na martwym drewnie drzew liściastych i iglastych. Występuje w różnego typu lasach na leżących na ziemi pniach i gałęziach świerka pospolitego, sosny zwyczajnej i topoli osika. Owocniki rozwijają się od kwietnia do września[3]. Występuje głównie na drewnie drzew iglastych, sporadycznie liściastych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-04-05].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Stubulicrinis subulatus [online], Mycobank [dostęp 2014-02-15].
- ↑ Miejsca występowania ozwiernika ostrorozwierkowego na świecie (mapa) [online] [dostęp 2022-04-05].