Rozniszew

Rozniszew

wieś
Kopiec gen. Tadeusza Kościuszki
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	kozienicki
Gmina	Magnuszew
Liczba ludności (2021)	321
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	26-914
Tablice rejestracyjne	WKZ
SIMC	0628945
Położenie na mapie gminy Magnuszew Rozniszew
Położenie na mapie Polski Rozniszew
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Rozniszew
Położenie na mapie powiatu kozienickiego Rozniszew
51°48′19″N 21°17′23″E

Rozniszew dawniej też Rożniszów, Rozniszów lub Rożniszew – wieś sołecka w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, w gminie Magnuszew. Znajduje się na Mazowszu na terenie historycznego Zapilicza.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Narodzenia NMP. We wsi jest szkoła podstawowa i OSP.

Historia

Niewielka parafia, wyłączona zapewne z mniszewskiej, a założona najwcześniej w XIV w. Dokument erekcyjny nie jest znany.

1359 – Kazimierz Wielki odstąpił Siemowitowi III 4 zapilickie parafie: m.in. Rozniszew – które należały do diecezji poznańskiej (później dekanat Warka).

W 1383 r. – na gruntach wsi Rozniszew należącej do norbertanek lokowano miasto Mniszew (wieś Mniszew istniała już w XII w.).

Przez Rozniszew przechodził Trakt Królewski (Gościniec Czerski) z Warszawy przez Górę Kalwarię, Konary, Przylot, Ostrołękę, Pilicę, – (przeprawa przez rzekę – początkowo bród, a od XVII w. most) po drugiej stronie Boguszków, Rozniszew, Grzybów, Wola Magnuszewska i dalej do Kozienic, Puław.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wareckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego.

W latach 1576–1819 właścicielami wsi Rozniszew byli Giżyccy (herbu Gozdawa).

1603 – wizytacja biskupa poznańskiego Goślickego. W Rozniszewie był wtedy kościół drewniany pod wezwaniem św. Urszuli i Towarzyszek (Undecim Milia Virginum – Jedenastu Tysięcy św. Panien). Do parafii należały Zagroby tworząc razem niewielką parafię. W księgach biskupich bliższe wiadomości są dopiero od ok. 1531 r.

Plebania miała w uposażeniu (wraz z wikariuszem i nauczycielem) folwark i dwa gospodarstwa kmiece w Rozniszewie, lecz zajęte przez patrona Marcjana Giżyckiego, oraz dziesięciny folwarczne i kmiece z obu wsi parafii (tj. Rozniszew i Zagroby), częściowo również zajęte przez patrona. W Rozniszewie była szkoła, której rektorem był Florian z Grabkowa, a kantorem – Jan Chojecki.

1795 rok III rozbiór Polski – północna granica zaboru austriackiego oparta na prawobrzeżnej Pilicy i Wiśle. Zapilicze znalazło się w zaborze austriackim.

1863 – powstanie styczniowe – 14 V 1863 r. – bitwa pod Rozniszewem Oddziału Kononowicza. Zginęło 15 powstańców, którzy są pochowani na cmentarzu w Rozniszewie (pomnik). Rosjan w tej potyczce zginęło 70.

rok 1880 – gmina i parafia Rozniszew – wystawiono murowany kościół (1880–95) w stylu neogotyckim. Do Dóbr Rozniszewkich należał m.in. folwark Anielin.

1917 – W pobliżu wsi mieszkańcy usypali kopiec poświęcony Kościuszce.

W okresie II wojny światowej działała placówka AK (Obwód Kozienice – V “Północ”) W czasie walk na przyczółku warecko-magnuszewskim kościół został zburzony i odbudowany w latach 1947–1972.

Do 1954 roku istniała gmina Rozniszew. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Zabytki

• Zespół kościoła parafialnego, 1880-85, po 1945, nr rej.: A-897 z 29.01.2010
  • kościół pw. Narodzenia NMP
  • dzwonnica
  • cmentarz kościelny
  • ogrodzenie z bramami, mur./met

Linki zewnętrzne

• Rożniszew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 867 .
• Rożniszew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 554 .
• Klub Ziemi Magnuszewskiej. magnuszew.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)].
• Oficjalna strona wsi Rozniszew (wersja archiwalna)