Rewitalizacja językowa
Rewitalizacja językowa – całokształt praktyk mających na celu popularyzację danego kodu językowego wśród docelowej grupy, przeważnie pewnej grupy etnicznej[1]. Celem rewitalizacji może być wzmocnienie zagrożonego języka[1], a w szerszym rozumieniu również ożywienie języka, który stracił swoich użytkowników[2]. Plany rewitalizacyjne obejmują sporządzenie dokumentacji językowej, określenie funkcji języka, wypracowanie programu dydaktycznego, propagowanie tegoż języka za pośrednictwem mediów itp.[2][3]
Rewitalizacja językowa zabiega o to, aby najmłodsze pokolenie miało szansę nabyć kompetencję w danym języku za pośrednictwem systemu edukacji oraz w samym domu rodzinnym. Z drugiej strony chodzi o zwiększenie użycia języka jako codziennego środka komunikacji, wprowadzenie go do swobodnych rozmów, a nawet do sytuacji oficjalnych[1]. Rewitalizacja wiąże się często ze standaryzacją języka, ustaleniem i wypromowaniem pewnej normy literackiej (często kosztem odmian lokalnych)[4]. W drodze planowania językowego dochodzi także do określenia ortografii oraz jej wprowadzenia do podręczników i innych materiałów dydaktycznych[2].
Celem rewitalizacji nie jest wyłącznie rozpropagowanie lub ożywienie języka, lecz także utrzymanie jego związku z rodzimą kulturą[3][2]. Liczne programy językowe skupiają się na nauczaniu języka w kontekście kultury tradycyjnej[2]. Dzięki temu język może służyć podkreśleniu odrębności kulturowej danej społeczności[2].
Rewitalizacja nie zawsze przynosi oczekiwane skutki. Wprowadzenie pisma i podręczników może sprawić, że rodzice przestaną przekazywać swój język dzieciom, wychodząc z założenia, że te nauczą się go z materiałów pisanych. Z drugiej strony niektóre społeczności odrzucają projekty ortografii, np. z obawy przed wpływami zachodnimi i utratą tradycyjnych funkcji języka[2]. Niekiedy próby standaryzacji języków mniejszościowych mogą prowadzić do alienacji części społeczności, np. w przypadku prowadzenia polityki puryzmu, skierowanej na rugowanie zapożyczeń z języka dominującego[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Rewitalizacja [online], Languages In Danger [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-06].
- ↑ a b c d e f g Jan Pokorný, Lingvistická antropologie: jazyk, mysl a kultura, Praha: Grada Publishing, 2009, s. 152, ISBN 978-80-247-6987-5 (cz.).
- ↑ a b Gilad Zuckermann, Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond, Oxford University Press, 2020, s. 212, ISBN 978-0-19-981277-6, ISBN 978-0-19-981279-0 (ang.).
- ↑ O’Rourke, Soler i Darquennes 2018 ↓, s. 618–619.
- ↑ O’Rourke, Soler i Darquennes 2018 ↓, s. 619.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bernadette O’Rourke, Josep Soler, Jeroen Darquennes, New speakers and language policy, [w:] James W. Tollefson, Miguel Pérez-Milans (red.), The Oxford Handbook of Language Policy and Planning, Oxford University Press, 2018, s. 610–632, DOI: 10.1093/oxfordhb/9780190458898.013.24, ISBN 978-0-19-045889-8, OCLC 1013727065 (ang.).