Radzimowice (województwo dolnośląskie)

Radzimowice

osada
Radzimowice od strony południowej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	jaworski
Gmina	Bolków
Liczba ludności (2004)	7
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-420
Tablice rejestracyjne	DJA
SIMC	0189457
Położenie na mapie gminy Bolków Radzimowice
Położenie na mapie Polski Radzimowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Radzimowice
Położenie na mapie powiatu jaworskiego Radzimowice
50°56′23″N 15°58′23″E

Radzimowice, zwane też Starą Górą (niem. Altenberg) – osada w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków, w Górach Kaczawskich (Sudety Zachodnie).

Radzimowice położone są we Wschodnim Grzbiecie Gór Kaczawskich, na płd.-zach. zboczach Żeleźniaka (niem. Eisenkoppe), na spłaszczeniu łączącym go z Owczarkiem i Osełką. Na południowy zachód od wsi leży skałka Księży Kamień.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Dawniej kolonia (przysiółek) Mysłowa, obecnie najmniejsza w gminie wieś sołecka, historycznie miejscowość była nawet miastem.

Dawny herb miejski Radzimowic (Altenberg) jest identyczny jak saksońskiego miasta Altenberg, który śląski Altenberg zaanektował.

Geologia

Radzimowice leżą na obszarze metamorfiku kaczawskiego. Okolice zbudowane są z łupków serycytowo-kwarcowych, albitowo-kwarcowych, zieleńców, wapieni krystalicznych. Od nazwy wsi występujące w Górach Kaczawskich łupki nazywane są "radzimowickimi". Skały metamorficzne wieku staropaleozoicznego (kambr-ordowik) przecięte karbońskimi ryolitami (porfirami). Ryolity oraz skały metamorficzne poprzecinane są żyłami polimetalicznymi, zawierającymi miedź, srebro, ołów, arsen i in.

Historia

XV-XVII w.

Wieś nazywała się początkowo Stara Góra. Przez pewien czas posiadała prawa miejskie. Znajdował się tutaj jeden z ważniejszych ośrodków górnictwa kruszcowego na Dolnym Śląsku. Początki górnictwa na tych ziemiach sięgają XV w. Pierwsze wzmianki o pracach górniczych pochodzą z 1477 r.

XVIII w.

W 1790 r. funkcjonowało gwarectwo Volle Gesellenzeche, które w 1793 otrzymało koncesję na wydobycie rudy miedzi, arsenu, żelaza, ołowiu i srebra.

XIX w.

Obecnie znajdują się pozostałości po kopalniach Wilhem (wcześniejsza nazwa Volle Gesellenzeche) i Bergmanntrost. Zjednoczyły się w 1864 r. pod wspólną nazwą Bergmanntrost. Wydobywano tutaj głównie rudy miedzi, arsenu, ołowiu i żelaza (piryt) a także w mniejszych ilościach cynk, srebro i złoto.

Główna sztolnia kopalni Bergmanntrost nosiła tę samą nazwę i miała około 1 km długości (wylot na wys. 413 m n.p.m., miała m.in. funkcję sztolni odwadniającej grawitacyjnie), szybem wydobywczym był szyb Arnold (wylot na wys. 560 m n.p.m., w latach 1880–1882 został pogłębiony do poziomu 30 m poniżej poziomu sztolni Bergmanntrost i powstało dodatkowe 137 m chodników). W latach 1881–1882 zostało wydrążone około 140 m chodników. W tym samym czasie próbowano zastosować parowy system odwadniający jednak po zalaniu chodników w 1882 r. wstrzymano dalsze prace. 27 maja 1892 we wsi doszło do pożaru, ocalały tylko dwa domy.

XX w.

W 1904 r. został pogłębiony szyb Louis (do 85 m). W 1907 r. chodniki obu kopalni zostają połączone (przekop "Fryderyk" na głębokości 142 m, tj. 430 m n.p.m.), załoga liczyła wtedy 300 osób.

W rekordowym 1908 r. zostało wydrążone 729 m chodników, 304 m przebitek oraz 137 m szybików. Co daje 226 m³ wyrobiska w obszarze szybu Louis (wtedy liczył 142 m głębokości) i 1765 m³ w rejonie szybu Arnold wtedy liczy 104 m głębokości). Dziennie w 1908 r. wydobywano 30 ton rudy w tym czasie załoga kopalni liczyła 219 osób.

Od 1912 r. w kopani działała lokomobila (100 KM), napędzająca kompresor (12 m³ sprężonego powietrza/godzinę). Prąd zasilał pompy, które osuszały szyby.

W 1909 r. nastąpił spadek wydobycia spowodowany obniżką ceny miedzi. Nastąpiła 30% redukcja załogi.

Kopalnia została zamknięta w 1925 r. z powodu braku popytu na rudę. W latach 1816–1925 z samej rudy miedzi wyprodukowano około 2000 ton miedzi metalicznej.

Po 1945 r. sztolnie były przeszukiwane przez Armię Czerwoną w nadziei znalezienia zrabowanych przez hitlerowców skarbów. W tym czasie Rosjanie poszukiwali tutaj także rudy uranu. Prace te zakończono z wynikiem negatywnym. W latach 50. prowadzono tu rozpoznanie oraz planowano rozpoczęcie dalszego wydobycia miedzi oraz metali współwystępujących (pod nazwą "Sudeckie Zakłady Górnicze – Stara Góra"), do czego jednak nie doszło w związku z odkryciem bogatych złóż miedzi w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. W latach 90. prowadzone było rozpoznanie złoża pod kątem ponownego wydobycia, na podstawie nowych koncesji.

Obecnie sztolnie są trudno dostępne, a część chodników jest zalana. Kompleks można penetrować jedynie przy użyciu technik liniowych. W lesie nieopodal wsi znajdują się zarośnięte lasem stare hałdy kopalniane, znaleźć można także zasypane wejścia do sztolni.

Szlaki turystyczne

• czerwony – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Wolbromek, Kłaczyna, Świny, Gorzanowice, Jastrowiec, Lipa, Muchówek, Radzimowice, Mysłów, Płonina, Pastewnik Górny, Wierzchosławice.

• 
  Widok od strony południowej na plac w centrum Radzimowic
• 
  Głaz upamiętniający 770-lecie Radzimowic
• 
  Radzimowice – budynek nr 9

Bibliografia

• Do Radzimowic po złoto i ...?!, artykuł Romana Sadowskiego

Linki zewnętrzne

• Wyprawa w głąb starych kopalni – zdjęcia