Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa

Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa – kolegialny organ doradczy przy przewodniczącym Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Wojciechu Jaruzelskim, działający w latach 1986–1989.

Powstanie

Pomysł powołania Rady Konsultacyjnej, początkowo określanej jako Społeczna Rada Konsultacyjna, powstał ze strony ówczesnych władz, na X Zjeździe PZPR w 1986, w ramach dążenia władz do ograniczonej demokratyzacji życia politycznego i uzyskania większej legitymacji dzięki dopuszczeniu czynnika społecznego do wpływu na politykę. Zbiegło się to w czasie z amnestią dla wszystkich więźniów politycznych w lecie 1986^[1]. W powołaniu Rady zaangażowana była także strona kościelna, poparcie dla inicjatywy wyraził prymas Polski Józef Glemp, aczkolwiek Kościół oficjalnie nie delegował tam swoich kandydatów.

Radę utworzono 6 grudnia 1986 na spotkaniu w Belwederze^[2]. W skład Rady weszło 56 członków, wybranych w założeniu spośród osób o ugruntowanym społecznym lub środowiskowym autorytecie.

Spośród członków Rady 17 należało do PZPR, 2 do ZSL, 1 do Stronnictwa Demokratycznego, 36 było bezpartyjnych, w tym 12 działaczy katolickich i chrześcijańskich. Rozmowy z działaczami „Solidarności” zostały zerwane, ponieważ po utworzeniu Tymczasowej Rady NSZZ „Solidarność” przez Wałęsę, nie mieli szans na wejście w skład Rady Konsultacyjnej.

Działalność

6 grudnia 1986 miało miejsce pierwsze posiedzenie Rady w Belwederze, z udziałem Wojciecha Jaruzelskiego. Rada nie miała sprecyzowanych kompetencji ani trybu działania, miała być według inauguracyjnego przemówienia Jaruzelskiego forum dyskusji dotyczących spraw społecznych i państwowych, w celu „poszerzania płaszczyzn narodowego współdziałania”, przy założeniu akceptacji niepodważalności Konstytucji PRL, w tym przewodniej roli PZPR i sojuszu z ZSRR.

Przez okres swojego działania, Rada Konsultacyjna nie odegrała znaczącej roli politycznej. Ogółem Rada odbyła 12 posiedzeń, ostatnie 17 lipca 1989, już po zakończeniu obrad Okrągłego Stołu, prowadzących do przełomu ustrojowego, w których głównym partnerem do rozmów dla władzy stała się Solidarność i Kościół. Na ostatnim posiedzeniu większość członków Rady poparła kandydaturę Wojciecha Jaruzelskiego na stanowisko prezydenta PRL. Dyskusje ze wszystkich posiedzeń Rady opublikowane zostały w całości w dwóch tomach pt. Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa 1986 – 1989, wyd. Rady Narodowej. Warszawa 1988 i 1990.

Skład Rady Konsultacyjnej

Norbert Aleksiewicz (PZPR) – działacz Kółek Rolniczych i PRON
Julian Marian Auleytner – ekonomista, znawca polityki społecznej
Władysław Baka (PZPR) – ekonomista, prezes NBP
Jan Baszkiewicz (PZPR) – historyk
Witold Benedyktowicz – duchowny Kościoła metodystycznego
Grzegorz Białkowski – rektor Uniwersytetu Warszawskiego
Janusz Bieniak – działacz katolicki
Czesław Bobrowski – ekonomista
Kazimierz Buchała (PZPR) – sędzia Trybunału Konstytucyjnego, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Zdzisław Cackowski (PZPR) – filozof, rektor UMCS w Lublinie
Jerzy Chełmiński (PRON)
Zbigniew Czajkowski (PAX)
Kazimierz Dejmek – dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie
Józef Andrzej Gierowski – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Maciej Giertych – polityk narodowy, działacz katolicki, profesor PAN
Aleksander Gieysztor – dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie
Zbigniew Grabowski (PZPR) – rektor Politechniki Warszawskiej
Aleksander Grygorowicz – profesor Politechniki Poznańskiej
Lech Kobyliński (PZPR) – profesor Politechniki Gdańskiej
Jan Karol Kostrzewski – prezes PAN
Tadeusz Koszarowski – onkolog
Marek Kotański – działacz społeczny
Janusz Kuczyński – profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Jan Kułaj – b. przewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”
Stanisław Kwiatkowski (PZPR) – dyrektor CBOS
Gerard Labuda – wiceprezes PAN
Manfred Lachs – sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze
Witold Lassota (SD) – zastępca przewodniczącego Trybunału Stanu
Aleksander Legatowicz – działacz katolicki
Jarema Maciszewski (PZPR) – rektor Akademii Nauk Społecznych
Jan Meysztowicz (ChSS) – literat
Lucjan Motyka (PZPR) – wiceprezes ZBoWiD
Wiesław Myśliwski (ZSL) – pisarz
Anna Przecławska (PRON)
Antoni Rajkiewicz (PZPR) – dyrektor Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych
Waldemar Rudnik (PZPR) – dziennikarz
Zdzisław Sadowski – ekonomista
Kazimierz Secomski – członek Rady Państwa
Władysław Siła-Nowicki – adwokat, doradca Solidarności
Halina Skibniewska – architekt
Krzysztof Skubiszewski – profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
Wiesława Staniszewska – działaczka Ligi Kobiet
Jan Szczepański – socjolog
Janusz Szosland – przewodniczący Rady Głównej NOT
Andrzej Święcicki – działacz katolicki
Eugeniusz Tabaczyński – działacz katolicki
Jerzy Trela (PZPR) – aktor, rektor PWST w Krakowie
Andrzej Tymowski – ekonomista
Janusz Tymowski (PZPR) – honorowy prezes NOT
Stefan Węgrzyn – profesor Politechniki Śląskiej
Zbigniew Tadeusz Wierzbicki – profesor UMK Toruń, działacz społeczny
Ryszard Wojna (PZPR) – dziennikarz
Janusz Zabłocki – działacz katolicki, dyrektor ODiSS
Piotr Zaremba (PZPR) – członek rzeczywisty PAN
Stanisław Zawada – b. członek Komisji Krajowej Solidarności
Adam Zieliński (PZPR) – prezes NSA

Przypisy

↑ Ustawa z 17 lipca 1986 (Dz.U. z 1986 r. nr 26, poz. 126)
↑ Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 66. ISBN 83-03-01684-9.

Bibliografia

Andrzej Garlicki, Rozmowy (nie)kontrolowane w: Polityka, nr 6 (2490) z 12 lutego 2005

Linki zewnętrzne

[1] Ustawa z 17 lipca 1986 (Dz.U. z 1986 r. nr 26, poz. 126)

[2] Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 66. ISBN 83-03-01684-9.

[1]

[2]