Rad-224
Rad-224 (symbol: 224Ra), znany również jako Thorium X (ThX) – naturalny izotop radu o czasie połowicznego rozpadu wynoszącym 3,64 dnia[1]. 91.4% emitowanego przez niego promieniowania to promieniowanie alfa. Jest bezpośrednim produktem rozpadu toru, co zostało udowodnione w 1900 przez naukowca Ernesta Rutherforda.
Powstanie i rozpad
[edytuj | edytuj kod]Rad-224 powstaje w wyniku rozpadu toru-228 i rozpada się do radonu-220[2]:
- 228Th → 224Ra → 220Rn
Właściwości fizyczne
[edytuj | edytuj kod]Jest naturalnym izotopem radu o wadze atomowej 224[3]. W wyniku rozpadu wydziela promieniowanie, na które składają się promienie alfa (91,4%), beta (4,1%) i gamma (4,5%)[3][1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwiastek toru został odkryty w 1829 przez Jakoba Berzeliusa[3]. Pod koniec XIX wieku Maria Skłodowska-Curie udowodniła jego właściwości radioaktywne[3]. W 1900 Ernest Rutherford wykazał, że Rad-224 (wówczas określany jako Thorium X) stanowi bezpośredni produkt rozpadu toru o krótkim czasie połowicznego rozpadu[3].
W medycynie
[edytuj | edytuj kod]Między 1913 a 1916 niemiecki dermatolog, Joseph Jadassohn, postulował możliwe zastosowania nowego izotopu w leczeniu chorób skóry[3]. Podawano go też go osobom cierpiącym na anemię[4]. Po wybuchu II wojny światowej użycie Thorium X było szeroko rozpowszechnione wśród lekarzy w Europie i, w mniejszym stopniu, w Stanach Zjednoczonych[3]. Do połowy XX wieku Rad-224 postrzegany był jako bezpieczny środek leczniczy[1]. Używano go między innymi w terapii łuszczycy i łysienia plackowatego[1]. Między 1930 a 1950 roztwór Thorium X był popularnym środkiem stosowanym na plamy port-wine[3].
W Niemczech od 1944 do 1964 wstrzykiwano bądź nakładano na skórę Thorium X pacjentom chorym na gruźlicę kości i chorobę Bechterewa[5]. Produkt był dostępny pod nazwą handlową Peteosthor[6]. W 1948 pediatra Heinz Spiess po przeprowadzeniu badań zauważył, że lek Peteosthor może być szkodliwy dla zdrowia[6]. W latach 50. Spiessowi udało się doprowadzić do zaprzestania stosowania leku w terapii dzieci[6]. Zaczęto przypuszczać, że terapia Radem-224 skutkuje zachorowalnością na raka podstawnokomórkowego skóry[1]. W związku z tym zaczęto odchodzić od tego środka i ostatecznie zarzucono go w medycynie do końca lat 60.[1] W latach późniejszych, po przebadaniu 800 osób leczonych Radem-224, wykazano, że u ponad 50 z nich kontakt z izotopem spowodował rozwinięcie się nowotworu kości[5].
Thorium X był także wykorzystywany w produkcji kosmetyków i artykułów codziennego użycia, m.in. niemieckiej radioaktywnej pasty do zębów Doramad[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f R Rajaratnam, P Balasubramaniam, J R Marsden, Thorium X and skin cancer: still a problem in the 21st century, „Clinical and experimental dermatology”, 32 (1), 2007, s. 125–126, DOI: 10.1111/j.1365-2230.2006.02279.x, ISSN 0307-6938 [dostęp 2022-12-02].
- ↑ Olivier Couturier i inni, Cancer radioimmunotherapy with alpha-emitting nuclides, „European Journal of Nuclear Medicine and Molecular Imaging”, 32 (5), 2005, s. 601–614, DOI: 10.1007/s00259-005-1803-2, ISSN 1619-7070, PMID: 15841373 [dostęp 2022-12-03].
- ↑ a b c d e f g h Lawrence Scerri, Bernard R. Allen, THORIUM X IN DERMATOLOGY: A CLOSED CHAPTER, „International Journal of Dermatology”, 35 (2), 1996, s. 142–144, DOI: 10.1111/j.1365-4362.1996.tb03284.x, ISSN 0011-9059 [dostęp 2022-12-02] (ang.).
- ↑ Z blizka i z daleka, „Nasze Zdroje”, 3 (10), 1912, s. 168 [dostęp 2022-12-03] (pol.).
- ↑ a b D. Chmelevsky i inni, The Reverse Protraction Factor in the Induction of Bone Sarcomas in Radium-224 Patients, „Radiation Research”, 124 (1), 1990, S69–S79, DOI: 10.2307/3577680, ISSN 0033-7587, JSTOR: 3577680 [dostęp 2022-12-03].
- ↑ a b c Elke Anna Nekolla, Linda Walsh, Heinz Spiess, Incidence of malignant diseases in humans injected with radium-224, „Radiation Research”, 174 (3), 2010, s. 377–386, DOI: 10.1667/RR1955.1, ISSN 1938-5404, PMID: 20726727 [dostęp 2022-12-03].
- ↑ Doramad - für "strahlend" weiße Zähne [online], MTA-R.de [dostęp 2022-12-03] (niem.).