Qemal Vogli
Data i miejsce urodzenia | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data śmierci | |||||||||||||
Obywatelstwo | |||||||||||||
Pozycja | |||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||
| |||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||
| |||||||||||||
|
Qemal Vogli (ur. 1929 lub 1930 w Kavajë, zm. 4 lipca 2004) – albański piłkarz grający na pozycji bramkarza oraz trener piłkarski, w latach 1947–1953 reprezentant Albanii[2]. Nazywany był Czarnym Kotem (alb. Macja e zezë), porównywano go do innego bramkarza Lwa Jaszyna, grającego w radzieckiej reprezentacji[3][4][5][6][7].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Qemal Vogli urodził się w mieście Kavajë w dzielnicy Zguraj. Jego data urodzenia nie jest jasna; według dokumentów miał się urodzić 15 marca lub 29 września 1929 roku, natomiast sam Vogli twierdził, że urodził się w roku 1930[3]. W pierwszych latach po II wojnie światowej jego rodzina była represjonowana przez albańskie władze komunistyczne z powodu podejrzeń o powiązania z Balli Kombëtar; bracia Qemala – Mahmut i Xheladin – zostali uwięzieni (jeden z nich był uznany przez władze za wroga ludu, drugi natomiast próbował uciec do Włoch), pozostawiając go z matką, siostrą, szwagierką oraz dwoma dziećmi jednego z braci. Wcześniej zmarł jego starszy brat Myslimi oraz ojciec Bakiu. Sam Qemal nie był wówczas represjonowany z powodu swojej popularności jako sportowiec[3][4][5].
W 1946 roku grał w klubie KS Besa, gdzie wyróżniał się około 190-centymetrowym wzrostem i wysoką skutecznością w sporcie; umożliwiło mu to przejście do klubu KS Ylli i Kuq Durrës, co miało miejsce rok później[3][7]. 25 maja 1947 roku dołączył do reprezentacji Albanii[3][6], grał w niej do 1953 roku[8]. Poza prowadzeniem kariery sportowej Vogli pracował także w porcie w Durrës jako pomocnik spawacza, jednocześnie był szpiegowany przez Sigurimi, co nasiliło się po dołączeniu Vogliego do albańskiej reprezentacji[3]. Według jednego z agentów Sigurimi, 10 października 1947 roku Vogli, przed zakończeniem dnia w pracy, zostawił spawarkę elektryczną ze stykami przewodów na pokładzie holownika, co mogło narazić statek oraz jego personel na niebezpieczeństwo. Ostatecznie do awarii nie doszło, a zaniedbanie w pracy zostało zgłoszone; nie wyciągnięto w stronę Vogliego żadnych konsekwencji, gdyż Sigurimi zmusiło go do zostania informatorem, jednak nie wywiązywał się z tego obowiązku[3].
W 1950 roku przeniósł się do Tirany, gdzie grał dla klubu Dinamo Tirana[7]; otrzymał także pracę w biurze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, by mógł być kontrolowany przez władzę[3]. Zgodnie z doniesieniami, Vogli wracając z zagranicznego tournée organizowanego przez albańską reprezentację przemycił znaczną ilość igieł do maszyn do szycia, zarabiając na tym około 300 tys. leków; nie został jednak ukarany z powodu swojej popularności[3][4][5].
3 września 1956 roku uciekł z Albanii[3] i na krótko zamieszkał w Berlinie Zachodnim; dzięki współpracy Sigurimi ze służbami specjalnymi innych państw komunistycznych został zatrzymany i deportowany do swojego kraju[4][5][7]. W 1957 roku został skazany na 15 lat pozbawienia wolności, jednak w ramach amnestii został zwolniony po 5 latach odbywania wyroku; zakazano mu jednak dożywotnio gry w piłkę nożną[7] oraz do 1991 roku był pod stałą obserwacją ze strony albańskich służb specjalnych, ponadto odebrano mu prawa do opieki nad córką[4][5]. Po wyjściu na wolność pracował jako trener bramkarzy[6].
W czerwcu 2004 roku został potrącony przez samochód, nie udało się go uratować; zmarł dnia 4 lipca 2004 roku i został pochowany w Sharrë[6].
Uhonorowanie
[edytuj | edytuj kod]Został honorowym obywatelem Tirany, otrzymał także wiele albańskich odznaczeń[6].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Był w związku małżeńskim z Liri Vogli, miał z nią troje dzieci[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Albania - Championship Winning Teams. rsssf.org. (ang.).
- ↑ Qemal Vogli, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2024-01-25] .
- ↑ a b c d e f g h i j Erblin Vukaj: Qemal Vogli mes spiunëve dhe presioneve të Sigurimit të Shtetit. observatorikujteses.al, 2019-10-18. (alb.).
- ↑ a b c d e Erblin Vukaj: Historia e kampionit të futbollit që komunizmi e bëri të harrohej. observatorikujteses.al, 2019-10-16. (alb.).
- ↑ a b c d e Erblin Vukaj: “Macja e zezë” e futbollit shqiptar, si e ndaloi regjimi të luante Qemal Voglin. panorama.com.al, 2019-10-20. (alb.).
- ↑ a b c d e f Ilir Bushi: Historia e portierit legjendar, "macja e zezë" (Qemal Vogli). zemrashqiptare.net, 2008-08-25. (alb.).
- ↑ a b c d e Kreshnik Xhabrahimi: Qemal Vogli: The All-time Finest Albanian Goalkeeper. albanopedia.com, 2022-10-23. (ang.).
- ↑ Qemal Vogli. eu-football.info. (ang.).
- Urodzeni w XX wieku
- Zmarli w 2004
- Reprezentanci Albanii w piłce nożnej
- Albańscy trenerzy piłkarscy
- Trenerzy piłkarzy albańskich klubów
- Piłkarze KS Besa
- Piłkarze Teuty Durrës
- Piłkarze Dinama Tirana
- Albańskie ofiary prześladowań komunistycznych 1944–1991
- Albańskie ofiary wypadków drogowych
- Honorowi obywatele albańskich miejscowości
- Sportowcy związani z Berlinem
- Odznaczeni albańskimi odznaczeniami
- Więźniowie w Albanii