Pubal
Pubal (ur. ok. 24 lipca 2005) – samiec żubra europejskiego (Bos bonasus) znany głównie w południowo-wschodniej Polsce ze względu na wyjątkowo przyjazne relacje z ludźmi i niechęć do reintegracji w środowisku naturalnym.
Historia
[edytuj | edytuj kod]26 lipca 2005 nad gminami Baligród, Solina i Lesko w Bieszczadach przeszła silna nawałnica[1]. Po jej przejściu mężczyźni pracujący przy wypalaniu węgla znaleźli przy drodze łączącej Rabe i przełęcz Żebrak cielę żubra. Prawdopodobnie zostało wyrzucone na drogę przez wezbrane wody pobliskiego potoku. W chwili znalezienia cielę mogło mieć zaledwie kilka dni, na co wskazywały resztki niezagojonej pępowiny[2], i ważyło ok. 25 kg[3]. Nadleśniczy Ryszard Paszkiewicz i pracownik nadleśnictwa Baligród Piotr Jachimowski zaopiekowali się małym żubrem. Po odczekaniu ok. 40 godzin w nadziei na odnalezienie matki zwierzę zostało przewiezione do zagrody w leśnictwie Czarne niedaleko Baligrodu[2][3]. Tu było karmione przez leśniczego Witolda Szybowskiego i jego żonę Urszulę – początkowo przy użyciu butelki krowią siarą[4], a od trzeciego tygodnia życia również trawą, jabłkami i burakami[2]. Losem żubra zainteresowała się Kompania Piwowarska z Poznania (producent Żubra), która przekazała 2,4 tys. zł na jego utrzymanie[3]. Planowano wypuszczenie go w późniejszym czasie do zagrody z Pralinką i Presto – żubrami przywiezionymi z Czech. Żubr nieoficjalnie został nazwany Pubal: Pu to litery zastrzeżone dla rasy nizinno-kaukaskiej żyjącej w Bieszczadach, a bal – od Baligrodu[4].
Od marca 2006 opiekunowie zaczęli odzwyczajać zwierzę od jedzenia z ręki i spoufalania się z ludźmi[2], a w kwietniu 2006 Pubal został wypuszczony w dolinie Sanu, gdzie widziano go w stadzie żubrów[5]. Postanowiono, że zostanie dołączony do stada bytującego w okolicach Lutowisk, innego niż to, z którego pochodził. Wpłynęłoby to korzystnie na tutejszą populację żubra. Ze względu na młody wiek i przyszły rozwój zwierzęcia nie założono mu na szyję obroży telemetrycznej[3].
Pubal zaczął szukać ludzkiego towarzystwa – trafił do jednej z bieszczadzkich wiosek, gdzie m.in. wystraszył turystów[6]. Z tego powodu trafił do zagrody w Woli Michowej, gdzie przebywał razem ze starszym żubrem o imieniu Bolo[5]. Uciekał jednak z zagrody, szukając bliskości ludzi[7]. W lutym 2007 ważącego ok. 250 kg żubra przetransportowano do lasu pod Kołonicami w nadleśnictwie Baligród. W specjalnie przygotowanym ogrodzeniu miał znowu przyzwyczajać się do życia z dala od ludzi. 1 marca młodego żubra wywabiła z lasu 30-osobowa grupa turystów prowadzona przez przewodnika[8]. Dzień później, po otrzymaniu zezwolenia ministra środowiska, Pubal został wywieziony z Bieszczadów do gospodarstwa rolnego w Karolewie w gminie Borek Wielkopolski. Tu pieczę nad nim przejął Henryk Ordanik, hodowca żubroni. Planował on wykorzystanie Pubala do sztucznej inseminacji krów i hodowli żubroni[8].
W 2009 Pubal przebywał w gospodarstwie w charakterze reproduktora[9]. Późniejsze źródła, po 2017, wspominają o jego śmierci[10].
Kultura
[edytuj | edytuj kod]- Ballada o żubrze Pubalu nagrodzona II nagrodą w konkursie krasomówczym „Bajarze z leśnej Polany”, 2007[11]
- Żubra żal – film Jacka Szarka, dziennikarza TVP Rzeszów, 2008[12]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nawałnica w Bieszczadach [online], wiadomosci.wp.pl, 27 lipca 2005 [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ a b c d Pubal wraca do domu [online], www.bieszczady.pl, 24 kwietnia 2006 [dostęp 2022-04-17].
- ↑ a b c d Piotr Subik, Żubr poszedł w las [online], Dziennik Polski, 25 kwietnia 2006 [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ a b Anna Gorczyca, Czarne. Leśniczy opiekuje się małym żubrem [online], rzeszow.wyborcza.pl, 3 sierpnia 2005 [dostęp 2022-04-17].
- ↑ a b Ocalony żubr nie chce żyć na wolności [online], wydarzenia.interia.pl, 2 stycznia 2007 [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Piknik z Pubalem [online], www.bieszczady.pl, 29 kwietnia 2006 [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Dorota Mękarska, Pubal woli ludzi [online], Nowiny, 2 stycznia 2007 [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ a b Krzysztof Potaczała, Pubal nie zamieszka w puszczy [online], Nowiny, 8 marca 2007 [dostęp 2022-04-18] (pol.).
- ↑ Ewelina Gołębiewska, Wanda Olech, Próby mrożenia nasienia żubra płukanego z pochwy po naturalnym kryciu – wyniki wstępne, [w:] VII Międzynarodowa Konferencja (red.), 80 lat restytucji żubra w Puszczy Białowieskiej. Białowieża, 28–29 września 2009. Streszczenia referatów, Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, s. 17.
- ↑ Żubry w Bieszczadach [online], www.grupabieszczady.pl [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Edward Marszałek, Żubr sponsorem stada żubrów w Bieszczadach [online], www.solina.info.pl, 17 lipca 2007 [dostęp 2022-04-18].
- ↑ K. Fałdrowic, Połonin czar i żubr Pubal – Bieszczady w kadrze Jacka Szarka – wiadomości z Ostrowca Świętokrzyskiego [online], www.ostrowiec-sw.pl, 12 maja 2008 [dostęp 2022-04-18].