Kruchaweczka wąskoblaszkowa

Kruchaweczka wąskoblaszkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	kruchaweczkowate
Rodzaj	kruchaweczka
Gatunek	kruchaweczka wąskoblaszkowa
Nazwa systematyczna
Psathyrella spadiceogrisea (Schaeff.) Maire Mém. Soc. Sci. Nat. Maroc. 45: 113 (1937)

Młody owocnik

Kruchaweczka wąskoblaszkowa (Psathyrella spadiceogrisea (Schaeff.) Maire) – gatunek grzybów z rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schäffer nadając mu nazwę Agaricus spadiceogriseus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1937 r. René Charles Maire, przenosząc go do rodzaju Psathyrella. Ma ponad 20 synonimów łacińskich. Niektóre z nich:

• Agaricus spadiceogriseus Schaeff. 1774
• Drosophila exalbicans Romagn. 1952
• Drosophila spadiceogrisea (Schaeff.) Quél. 1886
• Drosophila vernalis (J.E. Lange) Kühner & Romagn. 1953
• Pilosace spadiceogriseus (Schaeff.) Kuntze 1898)
• Pratella spadiceogrisea (Schaeff.) Kirchn. & W. Eichler 1894
• Psathyra spadiceogrisea (Schaeff.) P. Kumm. 1871
• Psathyrella exalbicans (Romagn.) Bon 1983
• Psathyrella groegeri G. Hirsch 1984
• Psathyrella obtusata var. utriformis Kits van Wav. 1982
• Psathyrella vernalis (J.E. Lange) M.M. Moser 1967
• Psilocybe spadiceogrisea (Schaeff.) Boud. 1911

Franciszek Błoński w 1888 r. opisywał ten gatunek pod nazwą bedłka szarobrunatna lub łączak szarobrunatny (w 1889 r.), a Stanisław Domański w 1955 r. jako kruchawka brunatnoszara. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę kruchaweczka wąskoblaszkowa.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–6 cm, kształt początkowo półkolisty, dzwonkowaty, potem rozpostarty, w końcu wywinięty. Brzeg początkowo podwinięty, potem ostry i nieco pofałdowany. Powierzchnia gładka, tylko u młodych owocników pokryta białymi kłaczkami będącymi resztkami osłony. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym żłobkowany od prześwitujących blaszek. Młode okazy mają barwę miodową, żółtobrązową, orzechowobrązową lub kakaowobrązową, starsze blakną i stają się szarobrązowe lub szarobeżowe.

Blaszki

Szerokie i dość gęste, przyrośnięte do trzonu. Początkowo są jasnobeżowe, później ciemnopurpurowobrązowe.

Trzon

Wysokość 4–10 cm, grubość 4–7 mm. Jest cylindryczny, kruchy, w środku pusty, u podstawy nieco korzeniasty. Powierzchnia gładka, jedwabista, pokryta podłużnie ułożonymi włókienkami. Barwa młodych okazów biaława, u starszych, oraz po uciśnięciu żółtawoochrowa.

Miąższ

Cienki, kruchy, nasiąkający wodą. Początkowo barwy brudnobiałej, później jasnobrązowej. Bez wyraźnego zapachu i smaku.

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników ciemnobrązowy z fioletowym odcieniem. Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 6–10 × 3–5,5 μm, gładkie z wyraźną porą rostkową. W KOH ciemnobrązowe. Pleurocystydy workowate, cienkościenne, o rozmiarach do 50 × 15 μm. Cheilocystydy również workowate, rozrzucone w hymenium.

Występowanie i siedlisko

W Europie gatunek szeroko rozprzestrzeniony. Występuje także w Ameryce Północnej, Azji i Australii. Na terenie Polski podano liczne stanowiska.

Rośnie w lasach liściastych i przy drogach. Saprotrof, którego grzybnia rozwija się na zbutwiałych liściach, na próchnicy i różnego rodzaju substancjach organicznych. Owocniki pojawiają się od marca do listopada.