Przybieżeli do Betlejem
 nuty i tekst kolędy ze zbioru Mioduszewskiego (1843) | |
| Autor |
anonimowy |
|---|---|
| Tematyka |
religijna |
| Typ utworu | |
| Data powstania |
XVII w. |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
XVII w. |
Przybieżeli do Betlejem – polska kolęda datowana na XVII wiek.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tekst kolędy pojawił się w „Symfoniach anielskich” Jana Żabczyca (1631), jako symfonia trzydziesta pierwsza[1]. Różnił on się pod względem rytmiki tekstu od współczesnej wersji, nie występowała cześć (refren) zaczynająca się od słów „Chwała...”. Powtarzane za to czterokrotnie było ostatnie słowo każdej zwrotki: np. na lerze[2], na lerze, na lerze, na lerze.
Żabczyc nie zamieścił melodii do kolędy, tymczasowo jako kontrafakturę proponując noty tańców zwyczajnych w Polszcze, czyli w przypadku tej kolędy melodię „Otóż tobie, pani matko” albo „Otóż tobie wojna, dziewczyno”. Żadna z tych melodii nie zachowała się w zapisie nutowym.
Tekst o innym kształcie strofy pojawił się także w rękopisach karmelitanek[3].
Przez wieki kolęda ulegała licznym zmianom, dlatego też jej obecny kształt różni się od pierwowzoru. Melodia przechodziła pewne modyfikacje, o czym może świadczyć chociażby cytowanie fragmentu melodii tej kolędy w XVIII-wiecznym, bożonarodzeniowym utworze instrumentalnym Symphonia de Nativitate (1759).
Tekst łącznie z melodią pojawił się po raz pierwszy w wydanym przez ks. M. Mioduszewskiego w 1843 roku zbiorze „Pastorałki i kolędy z melodyjami”. Obowiązujący współcześnie w kościele zapis znalazł się w „Śpiewniczku” ks. Jana Siedleckiego z 1878 roku[4].
Zapis nutowy
[edytuj | edytuj kod]Źródło: Najstarsze polskie kolędy z nutami. 1940, s. 10. OCLC 9802456173.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jan Żabczyc, Symfonije anielskie abo Kolęda mieszkańcom ziemskim od muzyki niebieskiej, wdzięcznym okrzykiem na Dzień Narodzenia Pańskiego zaśpiewane. Które usłyszane Roku Pańskiego 1630. Adam Karpiński (red.), Warszawa: Wydawn. Instytut Badań Literackich, 1998, ISBN 83-87456-25-X, OCLC 41889396 [dostęp 2020-12-13].
- ↑ "lera" czyli lira
- ↑ obecnie w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- ↑ Przybieżeli do Betlejem pasterze [online].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jan Węcowski (red.): Śpiewnik kolędowy. Osiem wieków kolęd polskich XIV-XXI w. Warszawa: 2004, s. 30.
- Kolędy polskie : średniowiecze i wiek XVI. T. 1, Teksty / teksty z rękopisów i starych druków, Stefan Nieznanowski, Juliusz Nowak-Dłużewski, Instytut Wydawniczy PAX, 1966.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Przybieżeli do Betlejem w serwisie Wolne Lektury
- Przybieżeli do Betlejem pasterze w serwisie Koledypolskie.pl (tekst kolędy i historia jej powstania)