Przerzeczyn-Zdrój
50°41′08″N 16°49′35″E/50,685556 16,826389| wieś | |
 Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
240-265 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) |
598[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
58-231[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DDZ |
| SIMC |
0853961 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu dzierżoniowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Niemcza  | |
| 50°41′08″N 16°49′35″E/50,685556 16,826389[1]
| |
| Strona internetowa | |
Przerzeczyn-Zdrój (niem. Bad Dirsdorf) – wieś uzdrowiskowa w południowo-zachodniej Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim, w gminie Niemcza. Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego (2011), wieś liczyła 598 mieszkańców[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o Przerzeczynie pochodzi z roku 1264 – ówczesna nazwa miejscowości brzmała Przyrzyce, co świadczy o słowiańskiej etymologii. W okresie kolonizacji niemieckiej zaczęto używać nazwy Bad Dirsdorf (do końca XIX wieku: Diersdorf), stosowanej do 1945 roku. W roku 1802 we wsi odkryto dwa cenne źródła mineralne (siarczkowe i żelaziste), co spowodowało rozwój uzdrowiska. W latach 20. XX wieku powstał pierwszy zakład przyrodoleczniczy i kilka pensjonatów[4].
W roku 1946 wprowadzono urzędowo nazwę Przerzeczyn Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Dirsdorf[5]. Nazwa z dywizem Przerzeczyn-Zdrój została zatwierdzona urzędowo przez MSWiA.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[6]:
- kościół pom. pw. MB Częstochowskiej (parafia NMP Królowej Polski), gotycki (XIV-XVIII w.), częściowo zbarokizowany, z barokowym prezbiterium; na zewnątrz kościoła zachowanych pełnopostaciowych epitafiów szlacheckich - najstarsze z 1552 r.
- kaplica z XVIII w.
- zespół pałacowy z XVII-XIX w.:
- inne
- kaplica grobowa rodziny von Pfeil, wybudowana z kamienia, kryta dachem dwuspadowym. Nad wejściem herb rodziny i sentencja ich lebe und ihr sollt auch leben/ Ja żyję i ty też powinieneś żyć[7].
Uzdrowisko
[edytuj | edytuj kod]
Dla uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój określono następujące profile lecznicze: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby reumatologiczne, choroby neurologiczne[8].
Na obszarze uzdrowiska znajdują się 3 źródła wody leczniczej, które mogą być wykorzystywane do leczenia. Należą do nich ujęcia:
- Odwiert nr II – woda swoista (słabo zmineralizowana) 0,043%, radonowa, która zawiera siarkowodór, zasoby eksploatacyjne – 2,27 m³/h,
- Odwiert nr VIII – woda swoista (słabo zmineralizowana) 0,055%, radonowa, aktualnie nie eksploatowany, zasoby eksploatacyjne – 2,4 m³/h,
- Odwiert nr IX – woda swoista (słabo zmineralizowana) 0,048%, radonowa, zasoby eksploatacyjne 3,0 m³/h[9].
Właściwości lecznicze klimatu Przerzeczyna-Zdroju zostały potwierdzone w 2009 r. przez IGiPZ im. Stanisława Leszczyckiego PAN[10].
Uzdrowisko Przerzeczyn-Zdrój ma 4 sanatoria uzdrowiskowe („Akacja”, „Buk”, „Cis”, „Forsycja”) ze 170 miejscami, przychodnię uzdrowiskową oraz zakład przyrodoleczniczy w sanatorium „Akacja”. Ponadto w uzdrowisku znajduje się park zdrojowy o powierzchni 3 ha, basen rehabilitacyjny i ścieżki zdrowia[11]. Istnieje tu także klubokawiarnia i biblioteka dla kuracjuszy.
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
Ziębice – Lipa – Jasłówek – Krzelków – Zameczny Potok – Ciepłowody – Kawia Góra (Łysica) – Ruszkowice – Ostra Góra – Podlesie – Przerzeczyn-Zdrój – Grzybowiec – Piława Górna – Piława Dolna
Piława Górna – Ligota Mała – Przerzeczyn-Zdrój – Podlesie – Ruszkowice – Przełęcz nad Blotnicą[12]
Transport
[edytuj | edytuj kod]Według stanu na luty 2018 r. miejscowość jest objęta siecią publicznej komunikacji autobusowej funkcjonującej na obszarze powiatu dzierżoniowskiego, organizowanej przez Zarząd Komunikacji Miejskiej w Bielawie[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111104
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1059 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk – przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 123
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 15. [dostęp 2012-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Mauzoleum
- ↑ (§9. Statut Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
- ↑ (§11. Statut Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
- ↑ (§13. Statut Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
- ↑ (Załącznik Nr 1 do Statutu Uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój) Uchwała Nr XXXVIII/224/10 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 29 stycznia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2010 r. Nr 60, poz. 923)
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 22.02.2014
- ↑ serwis Zarządu Komunikacji Miejskiej w Bielawie. [dostęp 2018-02-03].
