Brona (przełęcz)
 Widok z Kościółków | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
1408 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie gminy Zawoja  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suskiego  | |
 49°34′53,2″N 19°30′36,9″E/49,581444 19,510250
| |
Brona (słow. Brána) – przełęcz w masywie Babiej Góry w Paśmie Babiogórskim w Beskidzie Żywiecko-Orawskim[1] (w regionalizacji według Jerzego Kondrackiego w Beskidzie Żywieckim[2], w słowackiej Oravské Beskydy[3]). Geoportal podaje wysokość 1412 m[1], mapa Compass 1408 m[4]. Znajduje się w północno-zachodniej grani tego masywu, pomiędzy Cylem (dokładniej przed jego drugim, wschodnim wierzchołkiem, czyli Niższym Cylem) a Kościółkami[5]. Przełęcz Brona dzieli masyw Babiej Góry na dwie nierówne części:
Głównym grzbietem tego masywu i przez przełęcz Brona biegnie granica polsko-słowacka oraz Wielki Europejski Dział Wodny[5]. Polskie stoki przełęczy Brona należą do miejscowości Zawoja, w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zawoja, słowackie do miejscowości Orawska Półgóra[4], w Babiogórskim Parku Narodowym[1].
Południowo-zachodnie (słowackie) stoki przełęczy Brona są mało strome i wypływa z nich potok Bystra, północne, od polskiej strony są bardziej strome i z ich niższej części wypływa potok Marków. Na wschód od przełęczy leży system wąwozów zwanych Izdebczyskami z maleńkim stawkiem zwanym Czarne Oko i kilkoma małymi jaskiniami. Największe z nich to Zbójnicka Grota i Słowikowa Studnia (już zawalona)[5].
Nazwę przełęczy utworzył w 1925 Kazimierz Sosnowski od staropolskiego słowa brona oznaczającego bramę. Dawniej mieszkańcy Zawoi przełęcz tę nazywali po prostu Siodełkiem lub Siodłem. W XVII i XVIII wieku prowadził przez nią Zbójecki Chodnik – ścieżka łączącą Zawoję z Półgórą. Obecnie na przełęczy Brona krzyżują się trzy znakowane szlaki turystyczne i ścieżka edukacyjna „Babia Góra bez granic” (nie posiada odrębnego oznakowania)[5].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
(Główny Szlak Beskidzki): Markowe Szczawiny – Brona – Diablak[4]:
- z Markowych Szczawin 0.30 godz. (↓ 0.25 godz.)
- z Diablaka 0.45 godz. (↑ 1 godz.)
Żywieckie Rozstaje – Cyl – Brona – Diablak:
- z Cyla 0.15 godz. (↑ 0.25 godz.)
- z Diablaka 0.45 godz. (↑ 1 godz.)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-11-07].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 330–333, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Daniel Kollár, Beskidy Orawskie, Bratysława: Peter Augustini i Daniel Kollár, s. 9–10, ISBN 80-89226-08-6.
- ↑ a b c d Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 1, ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ a b c d Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 273, 277, 290, ISBN 978-83-62460-30-4.
