Prosionek upstrzony

Prosionek upstrzony
	Porcellium conspersum
	(C.Koch, 1841)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki
Gromada	pancerzowce
Rząd	równonogi
Podrząd	Oniscidea
Rodzina	Trachelipodidae
Rodzaj	Porcellium
Gatunek	prosionek upstrzony
Synonimy
	Porcellio conspersus C.Koch, 1841
	Porcellio conspersus C.Koch, 1841

Prosionek upstrzony^[2] (Porcellium conspersum) – gatunek niewielkiego lądowego skorupiaka z rzędu równonogów i rodziny Trachelipodidae^[1]^[3]. Występuje pospolicie w lasach, przede wszystkim liściastych^[4] całej Polski^[5].

Opis

Prosionek upstrzony jest niewielki, osiąga długość 6–8,5 mm^[2].

Grzbiet ma ubarwiony zmiennie, zwykle pokryty marmurkowym wzorem barwy rdzawej lub brunatnej na jasnym tle. Wzdłuż obydwu boków mogą ciągnąć się ciemne smugi^[2].

Środkowy płat przedniej krawędzi głowy (a dokładnie głowotułowia, cefalotoraksu) jest duży, trójkątny (nie zaostrzony). Biczyk (flagellum^[6]) czułków II pary, czyli ich końcowy odcinek, zbudowany jest z 2 segmentów^[2].

Pleotelson, czyli ostatni widoczny segment pleonu (odwłoka, abdomenu)^[6] ma zaokrąglony wierzchołek. Uropodia (odnóża ogonowe^[7]) wystają poza jego koniec, są zaostrzone (nie płytkowate)^[2].

Mocno zaniepokojony może zwinąć się w kulkę^[2].

Siedlisko

Prosionek upstrzony jest gatunkiem leśnym^[8], preferującym wyraźnie lasy liściaste^[4]. Występuje w lasach liściastych i mieszanych^[4]^[9], parkach, ogrodach^[9] Żyje w miejscach wilgotnych^[9] w ściółce^[4]^[9] i detrytusie^[9], w próchnie^[10].

Występowanie

Prosionek upstrzony jest gatunkiem środkowoeuropejskim^[9]. Jego zasięg obejmuje obszar od Belgii i Austrii do Polski i Rumunii^[11]^[3].

W Polsce występuje na terenie całego kraju^[9]^[5], jest gatunkiem pospolitym^[8]^[5].

Zobacz też

Lądowe pancerzowce Polski - lista

Przypisy

↑ ^a ^b Porcellium conspersum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Aleksander Bielecki, Alicja Boroń, Janina Dziekońska-Rynko, Dorota Juchno, Karol Komosiński, Robert Krupa, Jolanta Szlachciak: Różnorodność i taksonomia zwierząt. Redakcja: Alicja Boroń, Jolanta Szlachciak, Rysunki i tablice: Sebastian Górzkowski, Andrzej Koryzno i Małgorzata Tanajewska. Wyd. I. T. 2: Przewodnik terenowy do rozpoznawania wybranych krajowych taksonów zwierząt. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; Wydawnictwo Mantis, Olsztyn, 2013. ISBN 978-83-62860-25-8. [dostęp 2020-02-18].
↑ ^a ^b Porcellium conspersum (C.Koch, 1841) in GBIF Secretariat (2019). GBIF Backbone Taxonomy. Checklist dataset https://doi.org/10.15468/39omei accessed via GBIF.org on 2020-02-18.
↑ ^a ^b ^c ^d Wojciech Jędryczkowski. Stonogi (Isopoda, Oniscoidea) Roztocza. „Fragmenta Faunistica”. 37 (3), s. 115–119, 1994-12-31. Polska Akademia Nauk; Muzeum i Instytut Zoologii. [dostęp 2019-09-14]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Tadeusz Sywula, Wojciech B. Jędryczkowski. Skorupiaki (Crustacea). „Flora i Fauna Pienin – Monografie Pienińskie”. 1, s. 107–110, 2000. [dostęp 2020-02-07].
↑ ^a ^b Jeffrey W. Shultz. A guide to the identification of the terrestrial Isopoda of Maryland, U.S.A. (Crustacea). „ZooKeys”. 801, s. 207–228, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.801.24146. [dostęp 2019-09-10]. (ang.). (PDF)
↑ Mieczysław Górny, Andrzej Kaczanowski, Janina Kaczanowska, Jerzy Prószyński, Jan Maciej Rembiszewski, Mirosław Stankiewicz, Wojciech Staręga, Teresa Sulgostowska, Zuzanna Stromenger, Tomasz Umiński, Ludwik Żmudziński: Bezkręgowce. Zbigniew Chrzanowski (red.). Wyd. I. Warszawa: PW Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
↑ ^a ^b Wojciech Jędryczkowski. Bezkręgowce lądowe (Isopoda, Diplopoda, Pseudoscorpiones, Opiliones) Pojezierza Mazurskiego. „Fragmenta Faunistica”. 37 (23), s. 506–520, 1995-04-30. [dostęp 2019-09-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wojciech Jędryczkowski. Synantropijne równonogi lądowe (Isopoda, Oniscoidea) Polski. „Fragmenta Faunistica”. XXV (7), s. 95–106, 1979-12-31. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISSN 0015-9301. [dostęp 2020-02-07].
↑ Henryk Tracz. Diplopoda, Chilopoda i Isopoda w waloryzacji ekosystemów leśnych Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Spalsko-Rogowskie”. „Studia i Materiały CEPL w Rogowie”. R. 15. Zeszyt 35 (2), 2013. [dostęp 2020-02-07].
↑ Porcellium conspersum (Koch, 1841). Fauna Europaea. [dostęp 2020-02-18]. (ang.).

[itis-1] Porcellium conspersum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Bielecki13-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Aleksander Bielecki, Alicja Boroń, Janina Dziekońska-Rynko, Dorota Juchno, Karol Komosiński, Robert Krupa, Jolanta Szlachciak: Różnorodność i taksonomia zwierząt. Redakcja: Alicja Boroń, Jolanta Szlachciak, Rysunki i tablice: Sebastian Górzkowski, Andrzej Koryzno i Małgorzata Tanajewska. Wyd. I. T. 2: Przewodnik terenowy do rozpoznawania wybranych krajowych taksonów zwierząt. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; Wydawnictwo Mantis, Olsztyn, 2013. ISBN 978-83-62860-25-8. [dostęp 2020-02-18].

[GBIF-3] Porcellium conspersum (C.Koch, 1841) in GBIF Secretariat (2019). GBIF Backbone Taxonomy. Checklist dataset https://doi.org/10.15468/39omei accessed via GBIF.org on 2020-02-18.

[Jedryczkowski94-4] Wojciech Jędryczkowski. Stonogi (Isopoda, Oniscoidea) Roztocza. „Fragmenta Faunistica”. 37 (3), s. 115–119, 1994-12-31. Polska Akademia Nauk; Muzeum i Instytut Zoologii. [dostęp 2019-09-14]. (ang.).

[Sywula00-5] Tadeusz Sywula, Wojciech B. Jędryczkowski. Skorupiaki (Crustacea). „Flora i Fauna Pienin – Monografie Pienińskie”. 1, s. 107–110, 2000. [dostęp 2020-02-07].

[Shultz18-6] Jeffrey W. Shultz. A guide to the identification of the terrestrial Isopoda of Maryland, U.S.A. (Crustacea). „ZooKeys”. 801, s. 207–228, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.801.24146. [dostęp 2019-09-10]. (ang.). (PDF)

[mszB1976-7] Mieczysław Górny, Andrzej Kaczanowski, Janina Kaczanowska, Jerzy Prószyński, Jan Maciej Rembiszewski, Mirosław Stankiewicz, Wojciech Staręga, Teresa Sulgostowska, Zuzanna Stromenger, Tomasz Umiński, Ludwik Żmudziński: Bezkręgowce. Zbigniew Chrzanowski (red.). Wyd. I. Warszawa: PW Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.

[Jedryczkowski95-8] Wojciech Jędryczkowski. Bezkręgowce lądowe (Isopoda, Diplopoda, Pseudoscorpiones, Opiliones) Pojezierza Mazurskiego. „Fragmenta Faunistica”. 37 (23), s. 506–520, 1995-04-30. [dostęp 2019-09-14].

[Jedryczkowski79-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wojciech Jędryczkowski. Synantropijne równonogi lądowe (Isopoda, Oniscoidea) Polski. „Fragmenta Faunistica”. XXV (7), s. 95–106, 1979-12-31. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISSN 0015-9301. [dostęp 2020-02-07].

[Tracz13-10] Henryk Tracz. Diplopoda, Chilopoda i Isopoda w waloryzacji ekosystemów leśnych Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Spalsko-Rogowskie”. „Studia i Materiały CEPL w Rogowie”. R. 15. Zeszyt 35 (2), 2013. [dostęp 2020-02-07].

[FaunaEuropaea-11] Porcellium conspersum (Koch, 1841). Fauna Europaea. [dostęp 2020-02-18]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]