Prawo jazdy

Pierwsze na świecie prawo jazdy należące do Karla Benza

Prawo jazdy – dokument wydany przez odpowiednie organy państwowe, regionalne lub samorządowe, potwierdzający uprawnienia jego posiadacza do prowadzenia pojazdów silnikowych na drogach publicznych.

Historia

Prawo jazdy według standardu UE po 19 stycznia 2013, uwzględniające kategorie AM i A2. Wzór wykonany przez Ministerstwo Transportu

Pierwszym „prawem jazdy” był dokument wystawiony dla Karla Benza w 1888 roku. W związku ze skargami mieszkańców Mannheim na hałas i zapach, jaki roztaczał jego Motorwagen, otrzymał on pisemne zezwolenie od Wielkiego Księcia Badenii na używanie swego pojazdu na drogach publicznych.

Pierwsze powszechne prawo jazdy wprowadziła brytyjska ustawa o pojazdach silnikowych w 1903. Każdy pojazd musiał być zarejestrowany w lokalnym urzędzie, a kierowca musiał udowodnić, że potrafi się nim poruszać. Kierowca musiał mieć przynajmniej 17 lat. Prawo jazdy dawało posiadaczowi 'wolność drogi', czyli możliwość poruszania się do 20 mph (32 km/h). Obowiązkowe prawo jazdy wprowadzono tam w 1934 w ustawie o ruchu drogowym.

Unijne prawo jazdy

Kategorie prawa jazdy w UE

Unijne prawo jazdy, wersja niemiecka
przód
1. Nazwisko
2. Imię/imiona
3. Data i miejsce urodzenia
4a Data wydania prawa jazdy
4b. Ważność prawa jazdy
4c. Organ wydający prawo jazdy
5. Numer prawa jazdy
7. Podpis właściciela
9. Kategoria/kategorie prawa jazdy
tył
9. Kategorie
10. Data wydania kategorii
11. Data ważności kategorii
12. Zastrzeżenia (numer)
13. Ograniczenia

Międzynarodowe prawo jazdy wydawane w Polsce w 2008 r.

W 2006 roku Parlament Europejski przyjął dyrektywę 2006/126/EEC ustanawiającą jednolity wzór prawa jazdy we wszystkich państwach członkowskich. W Polsce nowe prawo jazdy wprowadziła ustawa z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.

Wydawane od stycznia 2013 prawa jazdy mają maksymalny okres ważności 15 lat, podczas gdy w większości krajów członkowskich okres ten wynosi jedynie 10 lat. Dokumenty wydane przed 19 stycznia 2013 roku zachowują ważność do 2033 roku. Wymiana dokumentu w związku z upływem terminu ważności nie wiąże się z koniecznością ponownego nabywania uprawnień do kierowania pojazdami.

Wydawane od 4 marca 2019 prawa jazdy w Polsce pozbawione są adresu zamieszkania. Zmiana ma na celu ujednolicenie posiadanych dokumentów – prawa jazdy i dowodu osobistego. Ponadto brak adresu na prawie jazdy to brak konieczności wymiany tego dokumentu po przeprowadzce. Zmiana nie powoduje konieczności wymiany dotychczasowych ważnych praw jazdy. Dokumenty wydane po 4 marca 2019 będą według nowego wzoru.

Prawa jazdy używane przez kierowców, będących mieszkańcami państw stowarzyszonych w Unii Europejskiej, mają standardowy wygląd i zawierają standardowe informacje o kierowcy, wspólne dla wszystkich krajów, opracowane w 1998. Odstępstwa od tej ogólnej zasady dotyczą drobnych elementów tego dokumentu. Polskie prawa jazdy wydawane od końca lat 90. spełniają te standardy.

Prawo jazdy jest zatopione w przezroczystym plastiku, kształtu i rozmiarów karty kredytowej (85,6 × 53,98 mm (standard ID-1 ISO/IEC 7810)), utrudniającym podrabianie lub przerabianie oraz zapobiegającym przedwczesnemu zniszczeniu.

Kategorie dodatkowe

• kat. BTP – odpowiednik zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym, w Polsce dodatkowo wymagane posiadanie prawa jazdy kat. A, B, C lub D;
• kat. AM – uprawniająca do prowadzenia motoroweru bądź pojazdu czterokołowego lekkiego; Wymagane ukończone 13 lat i 9 miesięcy;
• kat. G – uprawniająca do prowadzenia walca drogowego, w Polsce wymagane prawo jazdy kat. T lub B i książeczka operatora IMBiGS;
• kat. H – uprawniająca do prowadzenia pojazdu gąsienicowego, w Polsce wymagane prawo jazdy kat. T lub B i książeczka operatora IMBiGS;
• kat. L – uprawniająca do prowadzenia pojazdu wolnobieżnego, w Polsce wymagane prawo jazdy kat. T lub B i książeczka operatora IMBiGS lub zaświadczenie kwalifikacyjne UDT albo zaświadczenie eksploatacyjne Centrum Doradztwa Rolniczego – CDR;
• kat. S – uprawniająca do prowadzenia skutera śnieżnego, w Polsce do prowadzenia skuterów śnieżnych nie są wymagane uprawnienia
• kat. TAXI – odpowiednik licencji na wykonywanie transportu drogowego taksówką, w Polsce dodatkowo wymagane posiadanie prawa jazdy kat. B;
• kat. TB – uprawniająca do prowadzenia trolejbusu, w Polsce wymagane prawo jazdy kat. D i dodatkowo posiadanie świadectwa kwalifikacji na przewóz osób;
• kat. TV – odpowiednik pozwolenia na kierowanie tramwajem.
• w ciągu jedenastu miesięcy od wejścia w życie przepisów modyfikujących wzór prawa jazdy, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. wyprodukowała i spersonalizowała ponad milion sztuk tych dokumentów. Od 1999 roku mury PWPW S.A. opuściło łącznie 25 mln praw jazdy.

Galeria

• 
  Austria (przód)
• 
  Austria (tył)
• 
  Chorwacja (przód)
• 
  Chorwacja (tył)
• 
  Finlandia (przód)
• 
  Finlandia (tył)
• 
  Francja
• 
  Niemcy (przód)
• 
  Niemcy (tył)
• 
  Polskie prawo jazdy według standardu UE z 1998, sprzed 1.05.2004
• 
  Polskie prawo jazdy według standardu UE po 1 maja 2004.
• 
  Rosja (przód)
• 
  Rosja (tył)
• 
  Rumunia (przód)
• 
  Rumunia (tył)
• 
  Międzynarodowe prawo jazdy wydawane w Polsce zgodnie z Konwencją genewską
• 
  Międzynarodowe prawo jazdy wydawane w Polsce zgodnie z Konwencją wiedeńską

Zobacz też

• karta rowerowa