Pomnik Karola Świerczewskiego w Poznaniu

Pomnik Karola Świerczewskiego

Pomnik Karola Świerczewskiego i kościół św. Jerzego
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Miejsce	ul. Grochowska
Styl architektoniczny	modernizm
Projektant	Anna Krzymańska, Ryszard Skupin
Całkowita wysokość	18 m
Data budowy	styczeń 1975
Data odsłonięcia	11 października 1975
Data likwidacji	8 czerwca 2009
Położenie na mapie Poznania Pomnik Karola Świerczewskiego
Położenie na mapie Polski Pomnik Karola Świerczewskiego
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Pomnik Karola Świerczewskiego
52°24′25,679″N 16°52′27,779″E

Stele

Pomnik Karola Świerczewskiego – modernistyczny pomnik istniejący od 1975 do 2009 w Poznaniu na Osiedlu Karola Świerczewskiego (obecnie os. ks. Popiełuszki, przy ul. Grochowskiej). Upamiętniał gen. Karola Świerczewskiego Waltera.

Opis dzieła

Całość założenia (pomnik, tereny zielone, sieć wodno-kanalizacyjną) zaprojektowano na powierzchni 7 140 m². Projektantami bryły pomnika byli Anna Krzymańska i Ryszard Skupin. Centralnym akcentem dość rozległego założenia pomnikowego była 18-metrowa bryła betonu w kształcie rękojeści bagnetu wbitego w ziemię. Towarzyszyły jej dwie stele ze scenami batalistycznymi z życia generała (generał Świerczewski wśród walczących Hiszpanów oraz generał Świerczewski wśród walczącego proletariatu). Na pierwszej był wyryty napis: Rok 1917. Wielka Rewolucja Październikowa / Braterstwo Broni, Przyjaźń, Lenino – Bug – Studzianki – Poznań – Wał Pomorski – Kołobrzeg – Gdańsk – Odra-Nysa – Berlin; na drugiej: Rok 1936. Hiszpania / Polska jest wszędzie gdzie bronią wolności (Józef Sułkowski). Na wysokości 3,10 m zainstalowany był poziomy cokół z elementami rzeźbiarskimi (płaskorzeźby orderów Budowniczy Polski Ludowej, Virtuti Militari, Krzyż Grunwaldu, Krzyż Walecznych).

Na licu pomnika widniał napis Generał Karol Świerczewski – Walter. Budowniczy Polski Ludowej. 1897-1947 oraz cytat z wiersza Władysława Broniewskiego:

Nie o każdym śpiewają pieśni
lecz to imię opiewać będą
ono potrafi się wznieść
ponad historię legendą

Władysław Broniewski, Opowieść o życiu i śmierci Karola Waltera Świerczewskiego – robotnika i generała

Otoczenie pomnika zaprojektował Jan Kopydłowski.

Historia

Pomnik powstał z inicjatywy działaczy społecznych poznańskiego Grunwaldu. W 1968 utworzony został Społeczny Komitet Budowy Pomnika Karola Świerczewskiego w Poznaniu na którego czele stanął Zygmunt Piękniewski (po jego śmierci w 1969 - Zygmunt Węgrzyk). Towarzyszyli mu w Prezydium Komitetu: Jan Dobry, Stanisław Gębczyński, Zenon Werner, Bolesław Usarewicz, Tadeusz Wojciechowski, Marian Jakubowicz, Wacław Głowiński, Czesław Skrzypek. Komitet formalnie działał jako stowarzyszenie.

W styczniu 1975 położono fundamenty pod pomnik. Prace realizowały przedsiębiorstwa miejskie oraz mieszkańcy Grunwaldu w ramach czynów społecznych. Prace ukończono jesienią 1975. Komitet Budowy rozwiązano 29 grudnia 1975.

Odsłonięcie

Na uroczystość odsłonięcia 11 października 1975 przybyli przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, LWP, przedstawiciele władz szczebla wojewódzkiego i miejskiego, kombatanci i mieszkańcy Poznania. Przemawiali: Józef Cichowlas (członek Egzekutywy KW PZPR, I sekretarz Komitetu Dzielnicowego PZPR Poznań-Grunwald), Władysław Śleboda (prezydent miasta), gen. broni Tadeusz Tuczapski (wiceminister Obrony Narodowej, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej). Gen. broni Tadeusz Tuczapski odsłonił pomnik pod którym chwilę później złożono kwiaty i wieńce. Zgromadzona publiczność odśpiewała Międzynarodówkę.

Po uroczystości, w Szkole Podstawowej nr 88 im. Gen. K. Świerczewskiego, odbyło się spotkanie z budowniczymi pomnika połączone z wręczeniem odznaczeń.

• 
  Przed uroczystością
• 
  Przemówienie wygłasza Józef Cichowlas
• 
  Przemówienie wygłasza Władysław Śleboda
• 
  Aktu odsłonięcia pomnika dokonuje gen. broni Tadeusz Tuczapski
• 
  U stóp pomnika złożono wieńce i wiązanki kwiatów

Wyburzenie

Pomnik zburzono 8 czerwca 2009. Najpierw został pocięty, a następnie przewrócony.

W sąsiedztwie miejsca, gdzie kiedyś stał pomnik, znajduje się kościół św. Jerzego.

Zobacz też

• pomnik Karola Świerczewskiego Waltera w Jabłonkach – inny pomnik związany z Karolem Świerczewskim
• ulica Bukowska – w czasach PRL ulica Karola Świerczewskiego, przebiegająca w pobliżu
• Wielkopolskie Zakłady Teleelektroniczne "Telkom-Teletra" im. Karola Świerczewskiego – w pobliżu

Bibliografia

• Sprawozdania w: Kronika Miasta Poznania 3/1976, s. 139-145; on-line: [1]
• Pomnik gen. Karola Świerczewskiego w Poznaniu. sztuka.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. w: sztuka.net (dostęp 2012-12-22)