Pomnik Józefa Piłsudskiego i Czynu Niepodległościowego

Pomnik Józefa Piłsudskiego i Czynu Niepodległościowego
w Krakowie
(niezrealizowany)
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków

Pomnik Józefa Piłsudskiego i Czynu Niepodległościowego – niezrealizowany do tej pory monument, który miał stanąć w Krakowie na Błoniach, nieopodal Domu im. Józefa Piłsudskiego w Oleandrach.

Decyzję o budowie pomnika podjął I Zjazd Związku Legionistów Polskich 6 sierpnia 1922 roku, jednak wówczas skupiono się głównie na budowie Domu im. Józefa Piłsudskiego, a dalsze działania na rzecz wzniesienia pomnika pokrzyżował wybuch II wojny światowej. Również po jej zakończeniu budowa pomnika nie była możliwa z przyczyn politycznych. Obywatelski Komitet Budowy Pomnika Józefa Piłsudskiego i Czynu Niepodległościowego został zawiązany dopiero we wrześniu 1989 roku z inicjatywy Związku Legionistów Polskich. W skład komitetu weszli wybitni przedstawiciele różnych środowisk niepodległościowych z całej Polski oraz z zagranicy.

Jako cel przyświecający budowie pomnika postawiono sobie upamiętnienie w sposób szczególny osób marszałków Józefa Piłsudskiego oraz Edwarda Śmigłego-Rydza, Czyn Zbrojny oraz chlubne tradycje Legionów Polskich, POW oraz Wojska Polskiego.

Komitet Budowy rozpoczął zbieranie środków na budowę pomnika, jednakże z powodu braku pozwolenia na budowę monumentu na krakowskich Błoniach Komitet podjął decyzję o samorozwiązaniu, a zebrane do tej pory pieniądze jednogłośną uchwałą przeznaczył na działalność statutową Muzeum Czynu Niepodległościowego. Mimo dotychczasowych trudności, kwestia budowy Pomnika nadal jest otwarta.

Opis projektu pomnika

Projekt Pomnika Józefa Piłsudskiego i Czynu Niepodległościowego został sporządzony przez profesora Henryka Kunę. Podstawa pomnika w rzucie poziomym ma kształt orderu Virtuti Militari. Przecinające się belki na szczycie monumentu wieńczyć ma Krzyż Niepodległości widoczny na spodzie rozpór. Słupy przecinających się ram składać się mają z trzech elementów, po 20 metrów wysokości każdy. W górnej części słupów znaleźć się mają herby województw z 1939 roku. W płaszczyźnie pionowej przecinających się ram orły wojskowe oraz legionowe (szczegóły nie zostały ustalone). Na cokole pomnika znaleźć się miały płaskorzeźby przedstawiające ważniejsze bitwy w dziejach Polski oraz tabliczki z nazwami pól bitewnych oraz innych miejsc związanych z wydarzeniami od Konfederacji barskiej po czasy najnowsze.

Postacie na podstawie pomnika

W centralnym punkcie Marszałek Józef Piłsudski na koniu, przed nim (poniżej) Marszałek Edward Śmigły-Rydz. Postacie przy kolumnach wybrane miały zostać zgodnie z następującymi wydarzeniami historycznymi:

1. Konfederacja barska – Kazimierz Pułaski

2. Powstanie kościuszkowskie – Bartosz Głowacki

3. Powstanie listopadowe – Emilia Plater

4. Powstanie styczniowe – Romuald Traugutt

5. 1905 r. – bojowiec Organizacji Bojowej PPS – Walery Sławek

6. Skaut Polski (z okresu powstania Skautingu) – harcmistrz Andrzej Małkowski

7. Strzelec Józefa Piłsudskiego z 1914 roku – gen. Tadeusz Kasprzycki

8. Legionista Legionów Józefa Piłsudskiego (I Brygada) – gen. Kazimierz Sosnkowski

9. Legionista II Brygady – gen. Józef Haller

10. Ułan Legionów – płk Władysław Belina-Prażmowski

11. Żołnierz POW – płk Leopold Lis-Kula

12. „Orlątko Lwowskie”