Polnica (powiat człuchowski)

Polnica

wieś
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	człuchowski
Gmina	Człuchów
Liczba ludności (2008)	881
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	77-300
Tablice rejestracyjne	GCZ
SIMC	0743072
Położenie na mapie gminy wiejskiej Człuchów Polnica
Położenie na mapie Polski Polnica
Położenie na mapie województwa pomorskiego Polnica
Położenie na mapie powiatu człuchowskiego Polnica
53°45′06″N 17°24′03″E

Polnica (niem. Pollnitz, kaszub. Królewskô Pòlnica) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, w gminie Człuchów, na trasie linii kolejowej Człuchów-Miastko (obecnie zawieszonej). Siedziba sołectwa Polnica, w którego skład wchodzą również Czarze, Gostudz, Grzybowo, Jeziorno, Kątki, Polniczka, Sokole, Stara Rogoźnica i Zielątkowo.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wieś królewska starostwa człuchowskiego w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku.

W obszar wsi wchodzi:

Integralne części wsi Polnica
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0743089	Grzybowo	część wsi

Historia

Pierwsze informacje na temat Polnicy sięgają roku 1336, w którym to roku komtur człuchowski Heinrich Ernst nadał Sławkowi i jego dziedzicom dwa wolne łany we wsi Polnica, w zamian za co został zobowiązany do służby wojskowej wraz z koniem wartym 4 grzywny oraz rocznym czynszem dla uznania zwierzchniej władzy Zakonu w wysokości 1 funta wosku i 5 fenigów chełmińskich. W roku 1352 komtur Ludolf Hake nadał Piotrowi (synowi sędziego Dobrowoja) oraz jego młodszemu bratu Maciejowi 8 łanów koło Pakotulska i 2 łany w Polnicy. Otrzymali oni także prawo do swobodnego połowu ryb oraz korzystania z łąk w lesie i na polach. W roku 1358 komtur Heinrich von Thaba nadał Marcinowi Wentowi 4 łany we wsi Polnica na wolne posiadanie w zamian za służbę wojskową w zbroi wraz z koniem wartym 6 grzywien.

W roku 1414 wieś stała się własnością Zakonu (od tego czasu Polnica dzieliła się na Polnicę Zakonną, później Królewską, i Polnicę Szlachecką). Wówczas komtur Wilhelm von Stenheim nadał braciom Pawłowi i Tomysławowi i ich dziedzicom 56 łanów we wsi Polnica, z czego obaj sołtysi otrzymali 6 łanów wolnych. Chłopi oraz sołtysi otrzymali prawo wolnego połowu ryb na własne potrzeby i prawo korzystania z łąk, z wyłączeniem terenów zastrzeżonych przez Zakon na swój użytek. Chłopi mieli płacić z każdego łana roczny czynsz w wysokości 10 skojców, oddawać 2 kury i przepracować 3 dni dla Zakonu. W roku 1437 wieś zakonna posiadała 38 łanów ziemi, z czego 11 opustoszałych. Z każdego łana osiadłego roczny czynsz wynosił 10 skojców i 2 kury. Prawdopodobnie istniał już wówczas kościół w Polnicy, do którego dojeżdżał ksiądz z pobliskiego Przechlewa.

Rozwój Polnicy został zahamowany w latach 1655-1660. Najazd szwedzki praktycznie zniszczył wieś. W cztery lata po potopie nowy właściciel majątku Jan Piotr Tuchołka tak opisuje zniszczenie: "Domy mieszkalne i gospodarcze częściowo zostały spalone i zniszczone, ale bez ludności. Okoliczna ziemia była zarośnięta krzakami i drzewami". Gospodarowało tu dwóch chłopów osiadłych i sześciu takich, którzy nie mieli bydła. Odrabiali pańszczyznę cztery dni w tygodniu, a w soboty i poniedziałki pracowali na swoich włókach. Z powodu zniszczenia wieś nie płaciła czynszów. Sołtysami byli w tym czasie Słomowie, którym król Jan Kazimierz nadał przywilej sołecki w 1661 roku. Polnica Szlachecka był wówczas własnością Jakuba Lipińskiego.

W roku 1713 majątek szlachecki odkupił Andrzej Buttner-Zawadzki. W tym samym roku zabudowania spłonęły. Majątek odkupiła od Zawadzkiego i odbudowała w 1717 r. wdowa po Tuchołce, Marianna z domu Czapska. W 1737 roku majątek kupił Jan August Lewalt-Powalski. Mimo przemarszów różnych wojsk wieś zagospodarowała się. Chłopi zaorywali nawet ziemie należące do sąsiedniego majątku Tuchołków. Z tego powodu doszło do sprawy sądowej w Chojnicach w 1756 roku. Z protokołu wynika, że mieszkańcy wsi coraz dalej wycinali bory i lasy w stronę Jemielna. W tym samym czasie zniszczoną w czasie wojny szwedzkiej karczmę otrzymał na mocy przywileju Radziwiłłowskiego Adam Zawadzki.

W roku 1748 gospodarowało w Polnicy 2 sołtysów – Wojciech Prochowski i Jakub Zawalich, a za przywilejem potwierdzonym przez P. Tuchołczynę w 1717 roku siedział tu najmłodszy syn Andrzeja Buttner-Zawadzkiego, Jan Zawadzki. W tym samym roku od barci polnickiej płacili Adam Mix i Jakub Prochowski z Adamem Zawadzkim, który był najstarszym synem Andrzeja Buttner-Zawadzkiego, byłego właściciela majątku polnickiego. Właścicielem tego samego majątku od 1927 roku był Franz Zawadzki (tak więc po 200 latach majątek znów znalazł się w rękach Zawadzkich), który w 1945 roku wraz ze swoją małżonką Apolonią Zawadzką z domu Rudnik został zamordowany przez radzieckich żołnierzy. Ich groby po dziś dzień znajdują się zapomniane w parku za dworem polnickim.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisany jest szachulcowy kościół parafialny pw. Świętej Trójcy z XVIII w., nr rej.: A-154 z 13.05.1958.

Ludzie związani z Polnicą

• Anton Sawatzki (1873-1934) – gdański ksiądz i polityk Niemieckiej Partii Centrum