Pogórze Złotoryjskie

Pogórze Złotoryskie
Megaregion	Pozaalpejska Europa Środkowa
Prowincja	Masyw Czeski
Podprowincja	Sudety z Przedgórzem Sudeckim
Makroregion	Pogórze Zachodniosudeckie; Sudety Zachodnie
Mezoregion	Pogórze Kaczawskie
Mikroregion(y)	Pogórze Złotoryskie
Zajmowane ; jednostki ; administracyjne	województwo dolnośląskie

Pogórze Złotoryjskie (niem. Goldberger, Jauersche Berge) – według podziału fizycznogeograficznego Jerzego Kondrackiego mikroregion położony we wschodniej części mezoregionu Pogórze Kaczawskie, rozciągający się z północnego zachodu na południowy wschód, od Złotoryi po miejscowości Sokola – Kwietniki – Pogwizdów – Jastrowiec – Lipa. Od północnego wschodu wyraźnie widoczny w morfologii terenu uskok brzeżny sudecki oddziela je od Niziny Śląsko-Łużyckiej. Od południa graniczy z Pogórzem Wojcieszowskim, od południowego zachodu z Rowem Świerzawskim, a od zachodu z Działem Jastrzębnickim. Pogórze Złotoryjskie lub tylko jego północno-wschodnia część nosi nazwę Chełmów.

Krajobraz

Krajobraz jest pagórkowaty, z głęboko wciętymi dolinami rzek i potoków, zwłaszcza we wschodniej części, częściowo zalesiony. Północno-wschodnia krawędź stromo opada ku Nizinie Śląsko-Łużyckiej.

Ważniejsze wzniesienia

Trupień (481 m)
Mszana (475 lub 462 m)
Jastrzębna (468 m)
Rosocha (464 m)
Czartowska Skała (463 m)
Dębnica (463 m)
Owczarek (Owcza Góra) (448 m)
Górzec (445 m)
Zawada (445 m)
Łysanka (444 m)
Obłoga (442 m)
Oścień (409 m)
Piaseczna (404 m)
Grabowa (403 m)
Prusicka Góra (402 m)
Radogost (398 m)
Diablak (391 m)
Diabelska Góra (388 m)
Wielisławka (369 m)
Bazaltowa Góra (368 m)
Wilcza Góra (Wilkołak) (363 m)
Rataj (350 m)
Czerwony Kamień (325 m)
Krzyżowa Góra (258 m)

Budowa geologiczna

Podłoże zbudowane jest głównie ze skał metamorficznych metamorfiku kaczawskiego – (kambryjskich, ordowickich, sylurskich, dewońskich i dolnokarbońskich) fyllitów, łupków, zieleńców i łupków zieleńcowych oraz w części zachodniej i południowo-zachodniej ze skał osadowych i wulkanicznych niecki północnosudeckiej (rowu Leszczyny i rowu Świerzawy). Są to dolnopermskie (czerwony spągowiec) piaskowce, zlepieńce, mułowce, porfiry i melafiry oraz ich tufy; górnopermskie (cechsztyn) łupki i margle oraz wapienie i dolomity; triasowe piaskowce, mułowce i wapienie oraz górnokredowe piaskowce, margle, iłowce. W kilku miejscach starsze skały przebite są przez trzeciorzędowe kominy bazaltowe. Na tych skonsolidowanych skałach zalegają piaski i żwiry trzeciorzędowe i czwartorzędowe oraz plejstoceńskie gliny zwałowe, a także czwartorzędowe gliny zboczowe.

Wody

Zachodnia część leży w dorzeczu Kaczawy, a wschodnia jej prawego dopływu – Nysy Szalonej.

Ochrona przyrody

Znaczną część Pogórza Złotoryjskiego obejmuje Park Krajobrazowy Chełmy.

Miejscowości

Najważniejszymi miejscowościami Pogórza Złotoryjskiego są: Biegoszów, Gozdno, Grobla, Jakuszowa, Jastrowiec, Kłonice, Kondratów, Kwietniki, Leszczyna, Lipa, Muchów, Myślibórz, Myślinów, Pogwizdów, Pomocne, Prusice, Rokitnica, Sokola, Stanisławów, Wilków, Złotoryja.

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
Józef Oberc: Budowa geologiczna Polski, t. IV Tektonika, cz. 2 Sudety i obszary przyległe, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1972