Boczniak łyżkowaty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
boczniak łyżkowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Pleurotus pulmonarius (Fr.) Quel. Mém. Soc. Émul. Montbéliard Sér. 2 5: 11 (1872) | |
_P._Kumm_246232.jpg)
Boczniak łyżkowaty (Pleurotus pulmonarius (Fr.) Quel.) – gatunek grzybów z rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleurotus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus pulmonarius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Pleurotus[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej[2].
- Agaricus pulmonarius Fr. 1821
- Dendrosarcus pulmonarius (Fr.) Kuntze 1898
- Pleurotus araucariicola Singer 1954
- Pleurotus ostreatus f. pulmonarius (Fr.) Pilát 1933
- Pleurotus ostreatus var. pulmonarius (Fr.) Iordanov, Vanev & Fakirova 1979
Polską nazwę nadał C. Narkiewicz w 2001 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnicy 5–12 cm, łopatowaty, u młodszych okazów ostrygowaty, z poprzeginanym, niekiedy potarganym brzegiem, miękki, cienko mięsisty, jasny, kremowy, bladobrązowy, na brzegu żółknący, z wiekiem szarobrązowy, przyrośnięty bokiem do podłoża[4]. Brzeg kapelusza podwinięty[5].
Gęste, wąskie, sprężyste, głęboko zbiegające na trzon, nierozwidlone, wąskie, sprężyste, białawe lub jasnokremowe. Podczas wysychania żółkną[5].
Wysokości 1–6 cm i grubości 0,6–1,5 cm, ekscentryczny, czasami boczny. Ma kształt stożkowaty (jest cieńszy u podstawy). Powierzchnia gładka, biaława, przy podstawie pilśniowata[5].
O niewyraźnym zapachu przypominającym anyż i słodkawym smaku, początkowo sprężysty, delikatny, z wiekiem twardy, białawy[4].
Biały z fioletowym odcieniem. Zarodniki cylindryczne, 7,5–11 × 3–4 µm[4].
- Gatunki podobne
Jadalny boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus), ale ten występuje tylko późną jesienią, oraz ciżmówki (Crepidotus) odróżniające się gliniastobrązowym kolorem blaszek[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i Afryki[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[7].
Grzyb pasożytniczy i saprotroficzny[3]. Rośnie najczęściej na pniach i w konarach buków, również na dębach i innych drzewach liściastych. Owocniki przeważnie rosną w licznych kępach, ale spotyka się też pojedyncze egzemplarze[4]. Owocniki wytwarza od czerwca do października. Występuje zarówno na martwym drewnie, jak i na żywych drzewach[5].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb jadalny. Wykorzystuje się go do różnych potraw. Doskonały do marynowania w zalewie słodko-kwaśnej. Zbiera się tylko młode owocniki, ponieważ starsze są z reguły zarażone przez larwy owadów[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 534, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Anton Janitor i inni, Atlas grzybów, s. 104, ISBN 978-83-245-1459-5.
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 329, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-08-01].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 68, ISBN 83-89648-38-5.