Przejdź do zawartości

Plac Na Rozdrożu w Warszawie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Plac Na Rozdrożu w Warszawie
Śródmieście Południowe
Ilustracja
Plac Na Rozdrożu (2024)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Na Rozdrożu w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Plac Na Rozdrożu w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Na Rozdrożu w Warszawie”
Ziemia52°13′10,2″N 21°01′29,5″E/52,219500 21,024852
Multimedia w Wikimedia Commons
Plac Na Rozdrożu, 1939
Plac po otwarciu Trasy Łazienkowskiej, 1974

Plac Na Rozdrożu – plac w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Układ

[edytuj | edytuj kod]

Zbiegają się tutaj ulice:

Układ dwupoziomowego placu został podporządkowany poprowadzonej tędy Trasie Łazienkowskiej. Biegnie ona dolnym poziomem w tunelu pod placem, natomiast górnym poprowadzono al. Jana Chrystiana Szucha i Al. Ujazdowskie oraz pozostałe dwie ulice, mające jednak charakter w całym układzie drugorzędny. Obydwa poziomy łączy ze sobą system zjazdów, który nie jest jednak kompletny – tj. ruch nie we wszystkich kierunkach jest w obrębie placu możliwy.

W czasie modernizacji plac został wyposażony w liczne połączenia podziemne dla pieszych, w zachodniej jego części powstał również placyk z fontanną.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Plac powstał w 1768 jako część Osi Stanisławowskiej[1] i wielkiego założenia, tzw. Ujazdowskiego, w ramach którego powstać miał system gwiaździstych placów z główną osią przecinającą Zamek Ujazdowski. Autorem jego założenia był August Moszyński. Od wyznaczonego na przecięciu Traktu Królewskiego z Drogą Królewską (ob. aleja Wyzwolenia i ulica Nowowiejska) placu wytyczono cztery aleje, z których trzy przetrwały do dziś (al. Wyzwolenia, ul. Koszykowa i al. Szucha).

W wieku XIX plac, znajdujący się poza ścisłą zabudową miejską, był wraz z placem Ujazdowskim miejscem zabaw i wystaw. Pod koniec wieku wzniesiona tam cerkiew św. Michała Archanioła, służąca rosyjskiemu garnizonowi, stacjonującemu w rozległym zespole koszarowym u podnóża skarpy. Cerkiew została rozebrana w latach 20. XX wieku.

Po 1935 na placu planowano wznieść monumentalny pomnik Józefa Piłsudskiego będący elementem projektowanej na Polu Mokotowskim Dzielnicy Marszałka Józefa Piłsudskiego[2]

Przed wybuchem II wojny światowej plac nosił nazwę placu Wolności[3].

Wraz z budową w latach 1971–1974 Trasy Łazienkowskiej układ placu uległ istotnym zmianom. Na potrzeby stworzenia nowoczesnego węzła komunikacyjnego uzyskał obecną, dwupoziomową formę wraz z placykiem z fontanną w części zachodniej. Pod placem przebito tunel o długości 46 metrów[4]. Skośna w stosunku do placu Trasa zniekształciła czytelność Osi Stanisławowskiej[5].

Na placu planowano wzniesienie pomnika Józefa Piłsudskiego i w 1990 wmurowano tam stosowną tablicę informacyjną[6].

10 listopada 2006 u zbiegu alei Szucha i Alei Ujazdowskich odsłonięto pomnik Romana Dmowskiego, który stał się przedmiotem protestów[7][8].

W 2021 na placu miał zostać odsłonięty pomnik Bitwy Warszawskiej 1920[9]. W 2024 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na wniosek Wspólnoty Mieszkaniowej „Rozdroże”, która chciała zachowania fontanny z otaczającą ją zielenią (w miejscu której miał powstać pomnik), uchylił pozwolenie na budowę pomnika, i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zrezygnowało z jego budowy na placu[10].

4 czerwca 2023 na placu rozpoczął się tzw. „Wielki Marsz” w proteście przeciwko działaniom rządu PiS[11]. W czasie przebudowy placu w 2023 zlikwidowano przejście podziemne dla pieszych pod Alejami Ujazdowskimi[12].

Ważniejsze obiekty

[edytuj | edytuj kod]

Obiekty nieistniejące

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 167.
  2. ↑ Bolesław Stelmach, Karolina Andrzejewska-Batko (red.): Tożsamość. 100 lat polskiej architektury. Warszawa: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2019, s. 130. ISBN 978-83-951542-7-0.
  3. ↑ Jerzy S. Majewski, Warszawa tuż przed wojną: rosną potężne gmachy [online], warszawa.gazeta.pl [dostęp 2012-05-06] (pol.).
  4. ↑ Wszystko o Trasie „Ł”. Wywiad z Wiesławem Rososińskim. „Stolica”. 27, s. 3, 7 lipca 1974. 
  5. ↑ Jan Zachwatowicz: Problemy zachowania historycznych budynków [w:] Warszawa współczesna. Geneza i rozwój. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 289. ISBN 83-01-02892-0.
  6. ↑ Stanisław Józef Łagowski: Cytadela Warszawska 1832–2007. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks“, 2009, s. 171. ISBN 97883-88773-94-5.
  7. ↑ Pomnik Dmowskiego wzbudza kontrowersje, „Gazeta Wyborcza” 18.10.2006.
  8. ↑ Jan Żaryn. Nie wyrzucajmy Dmowskiego na śmietnik historii. „Rzeczpospolita”, 2006-10-24. Warszawa. 
  9. ↑ Pomnik Bitwy Warszawskiej 1920. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 13 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-27].
  10. ↑ Tomasz Urzykowski. Burza o pomnik Bitwy Warszawskiej. „Gazeta Stołeczna”, s. I, 12 sierpnia 2024. 
  11. ↑ "Było bardzo bezpiecznie". Policja podsumowała marsz [online], TVN Warszawa, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
  12. ↑ Jarosław Osowski. Ostatnia łopata Na Rozdrożu. „Gazeta Stołeczna”, s. 12, 15 grudnia 2023. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plac_Na_Rozdrożu_w_Warszawie&oldid=75538643”