Pithya vulgaris
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Pithya vulgaris |
| Nazwa systematyczna | |
| Pithya vulgaris Fuckel Jb. nassau. Ver. Naturk. 23-24: 317 (1870) [1869-70] | |
Pithya vulgaris Fuckel – gatunek grzybów należący do rodziny czarkowatych (Sarcoscyphaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcoscypha, Sarcoscyphaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1870 roku Leopold Fuckel. Synonim nazwy naukowej:
- Helotium pithyum (Pers.) Gillet 1883
- Humaria pithya (Pers.) Quél. 1886
- Peziza pithya Pers., 1800
- Pithya pithya (Pers.) Boud. 1885
- Pithya vulgaris var. josserandii Grelet 1943
- Sarea pithya (Pers.) Schwein. 1832[2].
Brak polskiej nazwy, proponowana jest nazwa paterka zwyczajna[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Cyfelloidalny, tworzący wyraźnie pomarańczowo-żółte apotecja o średnicy 3–6(–10) mm, w kształcie krążka lub płytkiej miseczki bez trzonu. Tarczka owocnika płaska, w okresie pełnej dojrzałości wypukła, w stanie świeżym pomarańczowożółta, po wyschnięciu brązowa. Brzeg lekko pomarszczony[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki cylindryczne, o średnicy 15–17 µm, zwężające się ku dołowi, 8 zarodnikowe. Askospory kuliste, średnicy 10–11,5 µm, szkliste, gładkie, ułożone w jednym rzędzie w worku. Parafizy często rozgałęzione lub klapowane, septowane, nieregularnie rozszerzające się w kierunku wierzchołka do średnicy 4–6,5 µm. Anamorfa nie jest znana[4].
- Gatunki podobne
Bardzo podobny jest również występujący w Polsce Pithya cupressina. Gatunki te różnią się siedliskiem: P. vulgaris występuje głównie na korze drzew i krzewów z rodziny sosnowatych, a P. cupressina z rodziny cypryśnikowatych. Różnią się także cechami mikroskopijnymi. Zarodniki P. cupressina są mniejsze, a parafizy węższe 3-3,5 (czasami) do 4 μm, przeważnie regularne i rzadko bywają rozgałęzione. Ponadto P. cupressina tworzy anamorfę, u P. vulgaris jest ona nieznana[3].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce i Australii[5]. W Polsce do 2006 r. znane było tylko jedno stanowisko, podane przez Bogumira Eichlera w 1902 r.[6], ale w 2011 r. Anna Kujawa i Błażej Gierczyk podali następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny występujący na korze lub rzadko na igłach sosnowatych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-10].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-12-10].
- ↑ a b Przemysław Drzewiecki, RODZAJ Pithya Fuckel w Polsce i nowe dane dotyczące występowania Pithya cupressina (Batsch) Fuckel, „Przegląd Przyrodniczy”, XXVIII (2), luty 2017, s. 119–123.
- ↑ a b c Pithya vulgaris [online], Fungi Of Great Britain and Ireland [dostęp 2023-12-10].
- ↑ Występowanie Pithya vulgaris na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-10].
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 101, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-02] (pol.).
- ↑ IAktualne stanowiska Pithya vulgaris w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-10].