Pismo trawiaste
| |||||||||
| Nazwa chińska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Pismo trawiaste (jap. 草書体 sōshotai)[a], inaczej pismo szkicowe – kaligraficzna odmiana chińskiego pisma, powstała celem przyspieszenia i ułatwienia kreślenia znaków.
Największym mankamentem tego pisma jest jego nieczytelność, z którą borykają się nawet sami Chińczycy i Japończycy, ponieważ styl ten przyjął się również w Japonii do kreślenia m.in. kanji.
Pismo trawiaste pojawiło się w Chinach za czasów dynastii Han jako odmiana pisma kancelaryjnego. Kreślenie znaków przyspieszano dzięki łączeniu kresek, omijaniu fragmentów znaków lub ich zastępowaniu uproszczonymi formami (np. jedna kreska zamiast czterech kropek). W wielu dokumentach zachowanych na bambusowych deszczułkach i drewnianych płytach trawiaste i kancelaryjne formy znaków są przemieszane. Dzięki temu można śledzić ich ewolucję.
Wczesna forma pisma trawiastego jest nazywana zhāngcǎo (章草), dla odróżnienia od współczesnego pisma trawiastego (今草 jīncǎo), które ewoluowało w Chinach od czasów państwa Wei po dynastię Jin. Szalone pismo trawiaste (狂草, pinyin: kuángcǎo, jap.: kyōsō) – to forma najbardziej radykalna w upraszczaniu chińskich znaków na potrzeby szybkiego pisania, porównywalna w pewnym stopniu z europejską stenografią.
Wyróżnia się również trawiaste pismo rozdzielne (chiń. upr.: 独草, chiń. trad.: 獨草, pinyin: dúcǎo, jap.: dokusō), w którym znaki – tak jak w innych rodzajach chińskiego pisma – kreśli się oddzielnie, oraz pismo łączone (chiń. upr.: 连绵, chiń. trad.: 連綿, jap. 連綿体, pinyin liánmián, jap.: renmentai), w którym nawet kilka znaków naraz jest kreślone jedną kreską.
Współczesne uproszczone pismo chińskie wiele form znaków zawdzięcza właśnie pismu trawiastemu. Podobne źródło ma japońska hiragana, która wyewoluowała z pośredniej formy pisma zwanej w Japonii man’yōgana. Japończycy uważali pismo trawiaste za stosowne dla kobiet, a pismo kancelaryjne – dla mężczyzn.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zdaniem Głucha i Wiślickiego (2017) termin ten dosłownie przetłumaczyć można jako „pismo z brudnopisów”, ponieważ znak 草 został tutaj użyty w znaczeniu „początek, rozpoczynanie [czego]”, nie zaś „trawa”. Według chińskiego filologa Duàn Yùcáia (段玉裁; 1735-1815) znakiem pierwotnym, z którego zapożyczono owo znaczenie, był 創 (pinyin: chuāng, chuàng, jap.: sō, shō) oznaczający „zrobić [co] po raz pierwszy, rozpocząć prace [nad czym], być [w czym] pionierem”. To zapożyczone znaczenie zaobserwować można także we współcześnie używanych złożeniach znakowych 草稿 (pinyin: cǎogǎo, jap.: sōkō) – „zgrubny szkic, brudnopis, rękopis”, 草擬 (pinyin: cǎonǐ) – „sporządzić [plan]” itp.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mieczysław Künstler: Pismo chińskie. Warszawa: PWN, 1970, s. 144-146.
- Dariusz Głuch, Jan Wiślicki: U źródeł grafemiki chińskiej – pismo ideograficzne i jego analiza w Posłowiu do słownika Shuōwénjiězì. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2017, s. 137-138.
| W innych krajach | |
|---|---|
| Współczesne odmiany | |
| Zobacz też | |
