Przejdź do zawartości

Phrymaceae

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Phrymaceae
Ilustracja
Phryma leptostachya
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

Phrymaceae

Nazwa systematyczna
Phrymaceae Schauer
A.P. de Candolle & A.L.P.P. de Candolle, Prodr. 11: 520. 25 Nov 1847[3]
Typ nomenklatoryczny

Phryma L. (1753)[3]

Phrymaceaerodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zalicza się 13 rodzajów ze 188 gatunkami, z czego większość należy do rodzajów Erythranthe (111) i Diplacus (46). Przedstawiciele tej rodziny są najbardziej zróżnicowani w zachodniej części Ameryki Północnej i Australii, ale poza tym spotykani są niemal w całej Ameryce Północnej, w Ameryce Środkowej i wzdłuż Andów w Ameryce Południowej, w Afryce południowej i środkowej, w południowo-wschodniej i wschodniej Azji oraz na wyspach Oceanii[2]. We florze Polski jedynymi przedstawicielami tej rodziny są zawleczone tu z Ameryki Północnej gatunki kroplika (Mimulus)[4].

Kroplik żółty

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny zielne jednoroczne do bylin, rzadko półkrzewy i krzewy. Łodyga kanciasta, czworoboczna, czasem oskrzydlona lub bardzo zredukowana[5].
Liście
Naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie lub piłkowane[5].
Kwiaty
Pojedynczo wyrastające w kątach liści lub zebrane w szczytowe kłosy, rzadziej grona i wierzchotki. Kielich zrosłodziałkowy, z 5 ząbkami. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa, przy czym dolna warga z trzema łatkami, a górna z dwoma. Pręciki dwa lub cztery, jeśli cztery to dwa dłuższe. Zalążnia górna, z dwóch zrośniętych owocolistków, jedno- lub dwukomorowa. Znamię dwułatkowe[5].
Owoce
Zwykle wielonasienne, rzadko jednonasienne niełupki (np. Phryma), torebki (np. Mimulus) lub rzadko jagodopodobne (Leucocarpus)[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Przynależność do tej rodziny różnych roślin i jej pozycja systematyczna pozostawała bardzo zmienna. Na przełomie XX i XXI wieku ujmowana była jako monotypowa, tylko z rodzajem Phryma o niejasnej pozycji systematycznej w grupie rodzin jasnotowatych-werbenowatych-trędownikowatych. Później badania molekularne wykazały zagnieżdżenie tego rodzaju w obrębie grupy kilku rodzajów z Mimulus, dotychczas włączanych do trędownikowatych[6]. W szerszym ujęciu rodzina ta znalazła się w systemie APG III z 2009. W systemie APG IV z 2016 z rodziny tej wyodrębniono trzy rodzaje w osobną rodzinę Mazaceae[7].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
jasnotowce

Plocospermataceae





Carlemanniaceae



Oleaceae oliwkowate





Tetrachondraceae





Peltantheraceae




Calceolariaceae



Gesneriaceae ostrojowate






Plantaginaceae babkowate




Scrophulariaceae trędownikowate




Stilbaceae





Byblidaceae byblisowate



Linderniaceae linderniowate






Pedaliaceae połapkowate, sezamowate



Martyniaceae martyniowate



Acanthaceae akantowate





Bignoniaceae bignoniowate






Schlegeliaceae



Lentibulariaceae pływaczowate





Thomandersiaceae



Verbenaceae werbenowate






jasnotowate Lamiaceae




Mazaceae




Phrymaceae




paulowniowate Paulowniaceae



zarazowate Orobanchaceae

















Podział na rodzaje według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2][8]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. University of Maryland. [dostęp 2017-02-25].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. a b c d Hongbin Cui & Deyuan Hong: Phrymaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-25].
  6. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 250. ISBN 1-55407-206-9.
  7. The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385. 
  8. List of Genera in PHRYMACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2017-02-25] (ang.).