Zasłonak żółtozłoty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak żółtozłoty |
| Nazwa systematyczna | |
| Phlegmacium triumphans (Fr.) A. Blytt Skr. VidenskSelsk. Christiania, Kl. I, Math.-Natur. (no. 6): 68 (1905) [1904] | |
Zasłonak żółtozłoty (Phlegmacium triumphans (Fr.) A. Blytt) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phlegmacium, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1838 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Cortinarius triumphans. Obecną nazwę nadał mu Axel Gudbrand Blytt w 1904 r.[1]
Niektóre synonimy:
- Cortinarius triumphans Fr. 1838
- Cortinarius triumphans f. spectabilis Reumaux 2000
- Cortinarius triumphans Fr. 1838 f. triumphans[2]
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Andrzej Nespiak w 1981 r. opisywał ten gatunek pod nazwą zasłonak triumfalny{[3]. Obydwie są niespójne z aktualną nazwą naukową.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 5–12 cm, za młodu półkulisty, potem łukowaty, w końcu płaski z tępym garbem. W stanie suchym matowy, w stanie wilgotnym śliski i błyszczący. Powierzchnia o barwie od żółtej do żółtoochrowej, na środku pomarańczowobrązowa, włóknistołuskowata. Czasami brzeg bywa połączony z trzonem białą zasnówką[4].
Przyrośnięte, wąskie, brzuchate, początkowo kredowobiałe z lekko różowofioletowym odcieniem, potem żółtoochrowe w końcu ochrowobrązowe[4].
Wysokość 6–14 cm, grubość 12–15 mm, maczugowaty, nieco ukorzeniony, pełny. Powierzchnia biaława z resztkami ochrowożółtej do ochrowobrązowej osłony, zazwyczaj w postaci kilku stref pierścieniowych[4].
Mięsisty, białawy, o niewyraźnym zapachu i smaku[4].
Elipsoidalne do migdałkowatych, o rozmiarach 10–12,5 × 5,5–7μm, nieamyloidalne[5].
- Gatunki podobne
Zasłonak torfowy (Cortinarius saginus). Odróżnia się ciemniejszym, pomarańczowobrązowym kapeluszem i miejscem występowania – w górskich lasach iglastych[4]. Zasłonak błękitnoblaszkowy (Cortinarius delibutus) ma podobny kapelusz, ale blaszki za młodu niebieskawofioletowe[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane są jego stanowiska w Europie, północnej części Ameryki Północnej oraz w Japonii. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, nie podano jego stanowisk tylko w Europie Wschodniej i Południowo-wschodniej[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska[3]. Aktualne stanowiska tego gatunku w Polsce podaje internetowy atlas grzybów[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[8].
Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, na kwaśnych glebach, zawsze pod brzozami[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 194, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Cortinarius triumphans Fr. – Birch Webcap [online], Firstnature [dostęp 2018-01-23].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-01-19].
- ↑ Aktualne stanowiska ''Cortinarius triumphans'' w Polsce [online] [dostęp 2018-01-23].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.