Żylak trzęsakowaty
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
żylak trzęsakowaty |
Nazwa systematyczna | |
Phlebia tremellosa Schrad. Spicil. fl. germ. 1: 139 (1794) |
Żylak trzęsakowaty (Phlebia tremellosa Schrad.) – gatunek grzybów z rodziny strocznikowatych (Meruliaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji: Phlebia, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej:
- Merulius imbricatus Balf.-Browne 1955
- Merulius tremellosus Schrad. 1794
- Phlebia tremellosa (Schrad.) Nakasone & Burds. 1984
- Sesia tremellosa (Schrad.) Kuntze 1891
- Xylomyzon tremellosum (Schrad.) Pers. 1825[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Wcześniej gatunek ten opisywany był jako stroczek trzęsidłowaty, stroczek trzęśliwy, stroszek trzęśliwy, stroczek kisielcowaty, stroszek trzęsakowy i strocznik trzęsakowaty[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jednoroczny grzyb tremelloidalny o szerokości 1–5, wyjątkowo do 12 cm, grubość do 3 cm. Kształt półkolisty, rozpostarty lub rozpostarto-odgięty. Do podłoża przyrasta bokiem. Na pionowym podłożu tworzy wachlarzowate, półkoliste lub muszlowate płaty o falistych brzegach. Powierzchnia górna szorstka, omszona, barwy od białawej przez kremową do żółtopomarańczowej. Brzeg kapelusza ostry, pofalowany, podwinięty i na szerokości ok. 5 mm bez hymenoforu[4].
Rurkowaty, w postaci nieregularnych dołków (labiryntów), żółtoochrowy, różowy lub rdzawobrunatny. Rurki tworzą jedną tylko warstwę i oddzielone są od miąższu ciemniejszą linią. Brzegi rurek u młodych owocników gładkie, u starszych ząbkowane. Dołki są otoczone drobnymi fałdami w postaci siateczki. Porów mieści się 2-4 na jednym mm. Mają kształt od okrągłego od wydłużonego, czasami są nieregularne[5].
U młodych owocników miękki i galaretowaty, u starszych elastyczny, gumowaty, mięsisty, w końcu woskowaty galaretowaty, u starszych osobników mięsisto-woskowaty, barwy od białawej do pomarańczowożółtej[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników białawy. Zarodniki walcowate w kształcie kiełbaski, gładkie o wielkości od 3,5–4,5 × 1–2 µm, z dwiema kropelkami tłuszczu wewnątrz, nieamyloidalne. Cystydy rozproszone, ledwo wystające nad hymenium[6].
- Gatunki podobne
Żylak promienisty (Phlebia radiata) ma podobną woskowato-galaretowatą konsystencję, ale ma owocniki zazwyczaj rozpostarte i nie tworzy tak wyraźnie labiryntowatego hymenoforu[7].
-
Górna powierzchnia
-
Labiryntowaty hymenofor
-
Owocniki często występują gromadnie
-
Młody okaz
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej; występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji, Afryce Północnej, ale zanotowano go także na południu Indii i w Australii[8]. Powszechny w całej Polsce, szczególnie w wilgotniejszych lasach liściastych[3].
Grzyb nadrzewny. Rośnie w lasach, parkach, sadach i ogrodach, nad rzekami i przy drogach. Owocniki pojawiają się przez cały rok, głównie jednak latem i jesienią. Rosną piętrowo, przyrośnięte bokiem do podłoża, często dachówkowato nad sobą, zasiedlając pniaki, kłody i opadłe gałęzie drzew liściastych, szczególnie buków, olszy szarej, brzozy brodawkowatej, leszczyny, dębów. Na drzewach iglastych występuje rzadko, głównie na sosnach[4][3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb saprotroficzny wywołujący białą zgniliznę drewna. Grzyb niejadalny[4].
Zawiera kwas merulinowy – substancję o działaniu bakteriobójczym, oraz merulidial mający własności bakteriobójcze, grzybobójcze, imunostymulujące i przeciwnowotworowe[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2017-10-07] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-10-07] .
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d Piotr Łakomy , Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ISBN 978-83-7073-650-7 .
- ↑ Warmia i Mazury. Informator Turystyczno-Przyrodniczy – Grzyby: Strocznik trzęsakowaty, Merulius tremellosus Schrad 1794 [online], jezioro.com.pl [dostęp 2012-05-08] .
- ↑ MushroomExpert [online] [dostęp 2014-04-25] .
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18] .
- ↑ Andrzej Szczepkowski , Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie. R. 14”, Zeszyt 32 (3), 2012 .