Paul de Lagarde
Paul Anton de Lagarde, do 1854 roku nosił nazwisko Paul Anton Bötticher (ur. 2 listopada 1827 w Berlinie, zm. 22 grudnia 1891 w Getyndze) – niemiecki orientalista i filozof[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Nauki pobierał we Friedrich Wilhelms Gymnasium. Studiował na Uniwersytecie Berlińskim (1844-1846) oraz na uniwersytecie w Halle (1846-1847, teologia, filozofia, języki orientalne - arabski i perski). W Halle habilitował się[2]. Po habilitacji w latach 1852–1853 odbył podróż naukową do Londynu i Paryża, a po powrocie do Niemiec przez dwanaście lat uczył w berlińskich szkołach. Od 1869 roku zaczął wykładać języki orientalne w Getyndze[2]. W pracy naukowej zajmował się tekstami biblijnymi i ojców Kościoła[3]. Był autorem przekładów dzieła Giordana Bruna.
Poglądy
[edytuj | edytuj kod]W swoich koncepcjach politycznych formułował postulaty socjalne, a także utworzenia Kościoła o charakterze narodowym, co znalazło odbicie w publikowanych od 1886 roku „Deutsche Schriften”. Artykuł „O najbliższych obowiązkach niemieckiej polityki” był pierwszą wzmianką o Madagaskarze, jako miejscu osiedlenia Żydów europejskich (nie wierzył, że można ich zgermanizować[4]). Lagarde jest w Niemczech uznawany za ojca duchowego holokaustu, szczególnie duży wpływ wywarł na poglądy Alfreda Rosenberga[5][4].
Popierał nacjonalizm niemiecki, okazywał wrogość wobec Kościoła katolickiego oraz jego dorobku cywilizacyjnego. Był również krytyczny wobec protestantyzmu. W swoich poglądach stał na gruncie neopogaństwa germańskiego i volkizmu[3].
Był przeciwnikiem liberalizmu, który uważał za ideologię obcą Niemcom. Nie popierał parlamentaryzmu, dał się także poznać jako przeciwnik uprzemysłowienia. Uważał, że uzależnia Niemcy od obcych gospodarek i służy Żydom. Pragnął Niemiec obejmujących w granicach Austrię oraz obszary należące do Rosji, które chciał, by zostały zasiedlone przez niemieckich chłopów[6]. Oznaczało to depolonizację i germanizację ziem zamieszkałych przez Polaków. Postulat ten został przejęty przez nazistów[7].
Uważał, że najlepszym ustrojem dla Niemców jest monarchia. Był przekonany, że Niemcy muszą odnaleźć swoją religię, by przewodzić w świecie chrześcijańskim[3]. Wrogo odnosił się do katolicyzmu, bowiem jego nauczanie miało charakter powszechny, było skierowane do całej ludzkości[4]. Zapoczątkował ruch „poganochrześcijan”[8]. W efekcie przyczynił się do rozwoju poganizmu i zwalczania chrześcijaństwa[9].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- „Gesammelten Abhandlungen” (1866)
- „Symmicta” (1877–80, 2 t.)
- „Semitica” (1878)
- „Orientalia” (1879)
- „Mitteilungen” (1884–91 4 t.)
- „Armenische Studien” (1877)
- „Aegyptiaca” (1883)
- „Persische Studien” (1884)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael Welte: Biographisch-bibliographisches Kirchenlexikon. s. Band IV (1992) Spalten 984. [dostęp 2010-09-30]. (niem.).
- ↑ a b P. Skrzydlewski, Lagarde Paul Anton de, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 202.
- ↑ a b c P. Skrzydlewski, Lagarde Paul Anton de, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 203.
- ↑ a b c P. Skrzydlewski, Lagarde Paul Anton de, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 204.
- ↑ L.Snyder, Encyclopedia of the Third Reich, Wordsworth, 1998, s. 203.
- ↑ G. Mann, Niemieckie dzieje w XIX i XX wieku, Olsztyn 2007, s. 259.
- ↑ B. Grott, O. Grott, Wprowadzenie, [w:] Przedhitlerowskie korzenie nazizmu czyli dusza niemiecka w świetle filozofii i religioznawstwa, red. B. Grott, O. Grott, Warszawa 2018, s. 22.
- ↑ J. Bartyzel, Prawica-nacjonalizm-monarchizm. Studia politologiczno-historyczne, wyd. 2 popr. i uzup., Radzymin-Warszawa 2020, s. 89.
- ↑ B. Grott, Dylematy polskiego nacjonalizmu. Powrót do tradycji czy przebudowa narodowego ducha, Warszawa 2015, s. 71.
Źródła internetowe
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia Gutenberga
- Michael Welte: Biographisch-bibliographisches Kirchenlexikon. s. Band IV (1992) Spalten 984. [dostęp 2010-09-30]. (niem.).
- ISNI: 0000000121386617
- VIAF: 71399627
- LCCN: n85806068
- GND: 118725971
- LIBRIS: 20dgb5xl5jv1d53
- BnF: 119392784
- SUDOC: 027326241
- SBN: CUBV027936
- NLA: 35793223
- NKC: skuk0000749
- NTA: 069173958
- BIBSYS: 90069751
- CiNii: DA01970512
- Open Library: OL154028A
- PLWABN: 9810609919105606
- NUKAT: n2004001378
- J9U: 987007264389505171
- CANTIC: a11558957
- LNB: 000271053
- NSK: 000334775
- CONOR: 321598051
- ΕΒΕ: 143358
- LIH: LNB:BqtQ;=CI