Pasecznik pięciopręgi

Pasecznik pięciopręgi
	Funambulus pennantii
	Wroughton, 1905
	; Pasecznik pięciopręgi w Aravali Biodiversity Park, Delhi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórczaki
Rodzaj	pasecznik
Podrodzaj	Prasadsciurus Moore & Tate, 1965
Gatunek	pasecznik pięciopręgi
Synonimy
	Funambulus lutescens Wroughton, 1916;
	Funambulus lutescens Wroughton, 1916;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pasecznik pięciopręgi^[3] (Funambulus pennantii) – gatunek gryzonia z podrodziny wiewiórczaków (Callosciurinae) w rodzinie wiewiórkowatych (Sciuridae)^[2]^[4]. Po raz pierwszy gatunek naukowo opisał w 1905 indyjski przyrodnik Robert Charles Wroughton na łamach „The journal of the Bombay Natural History Society”^[4]^[2]. Określona przez Wroughtona typowa lokalizacja: Mandvi, dystrykt Surat, Gudźarat, Indie^[5]^[4]. Pasecznik pięciopręgi występuje w Indiach, Nepalu, Bangladeszu, Iranie i Pakistanie – na wysokości od poziomu morza do ok. 4000 m n.p.m.^[2]^[5] Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia Funambulus pennantii w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)^[2]^[5]. F. pennantii obejmuje 2 podgatunki^[5].

Systematyka

Po raz pierwszy gatunek naukowo opisał w 1905 indyjski przyrodnik Robert Charles Wroughton na łamach „The journal of the Bombay Natural History Society”^[4]^[2]. Określona przez Wroughtona typowa lokalizacja: Mandvi, dystrykt Surat, Gudźarat, Indie^[5]^[4].

W obrębie gatunku F. pennantii wyróżniane są 2 podgatunki^[5]:

F. p. pennantii Wroughton, 1905 – Indie, południowy Nepal, zachodni Bangladesz
F. p. argentescens Wroughton, 1905 – położone najdalej na południowy wschód tereny Iranu i Pakistan.

Nazewnictwo

W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” dla gatunku Funambulus pennantii zaproponowano nazwę pasecznik pięciopręgi^[3].

Kariotyp

Podwójny zestaw chromosomów homologicznych F. pennantii: 2n=54–56. Zróżnicowane zestawy chromosomów homologicznych mogą wskazywać na reprezentację wielu gatunków. Potrzebne są dalsze badania. Fn nie jest znane^[5].

Budowa ciała

Wzór zębowy		I	C	P	M
20–22	=	1	0	1–2	3
20–22	=	1	0	1	3

Na brązowym grzbiecie F. pennantii widać pięć jaśniejszych podłużnych pasków. Środkowy pasek biegnie od szyi do ogona, a zewnętrzne paski od uszu do podstawy ogona. Pasecznik pięciopręgi ma na głowie cztery jasne paski, jedna para biegnie od uszu do oczu, a druga od ucha do ucha. Od innych gatunków Funambulus odróżnia go brak czerwonego paska na ogonie. Paseczniki z bangladeskiej populacji mają ciemniejsze futro. F. p. argentescens mają z kolei jaśniejsze wybarwienie futra i biały ogon^[5].

Wymiary *Funambulus pennantii*
(za: Koprowski, Goldstein, Bennett, Pereira Mendes, 2016)^[5]
	średni wymiar samce	średni wymiar samice
długość tułowia z głową	134 mm	155 mm
długość ogona	130 mm	135 mm
masa ciała	95,2 g	102,9 g

Tryb życia

Paseczniki pięciopręgie wiodą dobowy^[5] i półdrzewny tryb życia. Paseczniki żyją około 4 lata^[2].

Rozród

Rozród paseczników pięciopręgich odbywa się przez cały rok, ze szczytami okresach: marzec-kwiecień i lipiec-sierpień. W okresie godowym samica ma owulację tylko przez 16 godzin, w tym czasie może kopulować cztery do pięciu razy z jednym lub kilkoma samcami. Po ciąży trwającej 40–42 dni rodzi 2–4 młodych. Młode po narodzinach są ślepe i nagie. Tułów z głową noworodków ma długość 40–50 mm, ogona 15–20 mmg. Oczy otwierają po 10–15 dniach. Samica wykarmia je przez okres 25–30 dni. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 6–10 miesięcy^[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Określona przez Wroughtona typowa lokalizacja: Mandvi, dystrykt Surat, Gudźarat, Indie^[5]^[4]. Pasecznik pięciopręgi występuje w Indiach, Nepalu, Bangladeszu, Iranie i Pakistanie – na wysokości od poziomu morza do ok. 4000 m n.p.m.^[2]^[5] Szczegóły lokalizacji podgatunków są zawarte w sekcji Systematyka^[5].

Ekologia

Paseczniki pięciopręgie są wszystkożerne. Lubią jeść owoce, miód z dzikich uli, owady, a także – jeśli uda się je złapać – małe ptaki^[5].

Siedlisko

Paseczniki pięciopręgie występują w obrębie tropikalnych zimozielonych lasów liściastych i lasów górskich. Lubią zarośla, otwarte równiny, plantacje oraz obszary wiejskie i miejskie^[5]. Siedliska mogą występować na wysokości od poziomu morza do ok. 4000 m n.p.m.^[2]^[5]

Paseczniki pięciopręgie budują na drzewach kuliste gniazda^[5].

Znaczenie gospodarcze

Paseczniki pięciopręgie są chwytane w celach kulinarnych oraz utrzymywane jako zwierzę domowe, hobbystyczne^[2]^[5].

Ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia Funambulus pennantii w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)^[2]^[5].

Przypisy

↑ Funambulus pennantii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Funambulus pennantii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Funambulus pennantii. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2020-01-12]
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t J.L.Koprowski, E.A.Goldstein, K.R.Bennett,C. Pereira Mendes: Family SCIURIDAE (tree, flying ang ground squirrels, chipmunks, marmots and prairie dogs). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 716. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[itis-1] Funambulus pennantii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Funambulus pennantii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[miiz-3] Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msw-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Funambulus pennantii. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2020-01-12]

[hmw6-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t J.L.Koprowski, E.A.Goldstein, K.R.Bennett,C. Pereira Mendes: Family SCIURIDAE (tree, flying ang ground squirrels, chipmunks, marmots and prairie dogs). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 716. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]