Parki regionalne we Francji

Parki regionalne we Francji (fr. Parc naturel régional - „regionalny park przyrodniczy”) – forma wielkoobszarowa ochrony przyrody tworzone przez gminy przy wsparciu państwa w celu ochrony dużych obszarów niezurbanizowanych o wyróżniających się wartościach przyrodniczych, kulturalnych i krajobrazowych^[1].

Prawo do zakładania regionalnych parków przyrody ustanowił dekretem Charles de Gaulle 1 marca 1967^[2]. Pierwszym parkiem, który został stworzony, był Parc naturel régional - Saint-Amand-Raisme w maju tego samego roku.

Aktualnie istnieje 51 parków, z czego 49 w części europejskiej. Zajmują obszar 13% kraju na ponad 70 tysiącach km², a na ich terenie mieszka ponad 3 miliony ludzi, czyli zagęszczenie ludności wynosi 41 msk/km², dwukrotnie mniej niż dla całej Francji. Większość parków leży na terenach wyludniających się, bądź podlegających silnej presji ze strony aglomeracji miejskich. W projekcie mniej lub bardziej zaawansowanym są kolejne parki.

Każdy park posiada swoją kartę określającą sposoby ochrony przyrody, środki pozwalające na harmonijny rozwój itp.; determinuje on kierunki i podstawy ochrony krajobrazu na jego terenie.

Parki regionalne posiadają swoją markę prawnie chronioną przez państwo. Pozwala ona lepiej promować produkty i usługi gospodarki lokalnej^[3].

Wszystkie parki krajobrazowe są zrzeszone w federacji (La Fédération des Parcs Naturels Régionaux) mającej na celu wspierać i kontrolować pracę parków oraz prowadzić ich promocję. W trakcie powoływania nowego parku, lub nowej karty parku opinia tej instytucji jest obowiązkowa.

Odpowiednikiem regionalnych parków przyrody we Francji są polskie parki krajobrazowe. Analogiczną formą ochrony przyrody są też brytyjskie parki narodowe. Innymi francuskimi wielkoobszarowymi formami ochrony przyrody są parki morskie i parki narodowe.

Lista regionalnych parków przyrody

Nazwa	Założony	Obszar [km²]	Ludność [tys.]	Region	Krótka charakterystyka
Park Regionalny Scarpe-Skalda^[4]	13 września 1968	485	190	Hauts-de-France	Najmniejszy francuski park regionalny chroni bioróżnorodność i dziedzictwo górnicze (na liście dziedzictwa kultury UNESCO) w silnie zurbanizowanym obszarze. W składzie Transgranicznego Parku Równin Hainaut
Park Regionalny Armoryki^[4]	30 września 1969	1250	63,6	Bretania	Różnorodne krajobrazy zachodniej Bretanii, graniczy z parkiem morskim i rezerwatem biosfery UNESCO Morza Iroise
Park Regionalny Camargue	25 września 1970	1200	7,4	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże	Ochrona jednego z najcenniejszych ornitologicznie siedlisk Europy w delcie Rodanu. Rezerwat biosfery UNESCO. W granicach znajduje się narodowy rezerwat przyrody Camargue o pow. 13117 ha
Park Regionalny Brière	16 października 1970	490	75	Kraj Loary	Unikalny krajobraz bagienno-rolniczy opodal ujścia Loary do Atlantyku
Park Regionalny Forêt d’Orient	16 października 1970	715	20,3	Grand Est	Obszar sztucznych jezior i stawów położonych wśród lasów o walorach rekreacyjnych, będących zarazem ważnym przystankiem na trasie wędrówek ptaków
Park Regionalny Landów Gaskońskich^[4]	16 października 1970	3153	60,5	Nowa Akwitania	Część jednego z najrozleglejszych borów Europy w dorzeczu rzeki Leyre
Park Regionalny Morvan	16 października 1970	2909	51,4	Burgundia-Franche-Comté	Ochrona środowiska przyrodniczego gór Morvan i ich aktywizacja ekonomiczna i turystyczna w duchu zrównoważonego rozwoju
Park Regionalny Vercors	16 października 1970	2062	46	Owernia-Rodan-Alpy	Masyw Vercors w Prealpach z najwyższym szczytem Grand Veymont 2341 m n.p.m.
Park Regionalny Korsyki^[4]	12 maja 1972	3750	26,7	Korsyka	Ochrona unikatowego krajobrazu kulturowo-przyrodniczego Korsyki (40% wyspy w granicach parku). W granicach rezerwat biosfery Fango
Park Regionalny Górnej Langwedocji^[4]	22 października 1973	3060	90,5	Oksytania	Cenny w skali międzynarodowej obszar przyrodniczo-kulturowy na skraju stref klimatycznych w górzystej części Masywu Centralnego
Park Regionalny Boucles de la Seine Normande	17 maja 1974	810	58	Normandia	Urozmaicony przyrodniczo-kulturowy krajobraz nad dolną Sekwaną będący pod presją dużych aglomeracji miejskich
Park Regionalny Lotaryngii^[4]	17 maja 1974	2194	72,1	Grand Est	Krajobrazy kulturowo-przyrodnicze będące pod presją aglomeracji miejskich Lotaryngii
Park Regionalny Pilat	17 maja 1974	700	56,1	Owernia-Rodan-Alpy	Ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i ludzkiego w obszarze wschodniego Masywu Centralnego
Park Regionalny Normandia-Maine^[4]	23 października 1975	2572	92,8	Normandia, Kraj Loary	Dziedzictwo kulturowo-przyrodnicze południowej Normandii i Maine
Park Regionalny Wogezów Północnych^[4]	14 lutego 1976	1220	76	Grand Est	Cenny przyrodniczo i kulturowo obszaru Wogezów Północnych, będących głównym korytażem ekologicznym z południa na północ Europy. Rezerwat biosfery UNESCO
Park Regionalny Martyniki	10 września 1976	630	100	Martynika	Las tropikalny na karaibskiej wyspie Martynice
Park Regionalny Montagne de Reims	28 września 1976	530	34,2	Grand Est	Lasy i krajobraz kulturowy Szampanii wokół Wzgórz Reims
Park Regionalny Luberon	31 stycznia 1977	1747	151,7	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże	Krajobraz gór niskich Luberon. Jako pierwszy we Francji wprowadził politykę ochrony przed zanieczyszczeniem świetlnym. Rezerwat biosfery i geopark UNESCO
Park Regionalny Queyras	31 stycznia 1977	603	2,3	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże	Najrzadziej zaludniony park regionalny Francji kontynentalnej w masywie alpejskim Queyras
Park Regionalny Wulkanów Owernii^[4]	25 października 1977	3897	87,7	Owernia-Rodan-Alpy	Największy park regionalny Francji chroni unikalny krajobraz wulkaniczny Masywu Centralnego
Park Regionalny Haute-Vallee de Chevreuse	11 grudnia 1985	633	109	Île-de-France	Krajobraz agrarno-leśny na skraju aglomeracji paryskiej
Park Regionalny Livradois-Forez	4 lutego 1986	3220	109	Owernia-Rodan-Alpy	Krajobraz przyrodniczo-kulturowy wschodniej Owernii
Park Regionalny des Caps et Marais d’Opale	12 lutego 1986	1320	186,5	Hauts-de-France	Ochrona wyróżniającej się części wybrzeża Morza Północnego; bagna Audomarois stanowią rezerwat biosfery UNESCO. Graniczy z Parkiem Morskim Estuariów Pikardii i Wybrzeża Opalowego
Park Regionalny Jury Wysokiej^[4]	21 kwietnia 1986	1700	82	Burgundia-Franche-Comté, Owernia-Rodan-Alpy	Najwyższa część gór Jury, ważny korytarz ekologiczny łączący Alpy z północno-zachodnią Europą
Park Regionalny Ballons des Vosges	5 czerwca 1989	2915	256	Grand Est, Burgundia-Franche-Comté	Najwyższa część Wogezów z charakterystycznymi łąkami wysokogórskimi, formami polodowcowymi, lasami (w tym mającymi cechy zbliżone do puszcz pierwotnych w rezerwacie Grand Ventron) i krajobrazem kulturowym na pograniczu romańsko-germańskim.
Park Regionalny Brenne	22 grudnia 1989	1766	32,8	Region Centralny-Dolina Loary	Różnorodne krajobrazy środkowej Francji. Liczne ekosystemy wodne, lasy i łąki
Park Regionalny Marais du Cotentin et du Bessin	14 maja 1991	1450	64,5	Normandia	Unikatowy krajobraz bagien i terenów podmokłych w zachodniej Normandii
Park Regionalny Chartreuse	6 maja 1995	767	46,3	Owernia-Rodan-Alpy	Cenny historycznie i przyrodniczo krajobraz alpejskiego masywu Chartreuse. Na terenie parku znajduje się słynny klasztor Wielkiej Kartuzji, macierzysty dla zakonu kartuzów
Park Regionalny Grands Causses	6 maja 1995	3271	68,5	Oksytania	Wyjątkowy krajobraz przyrodniczy płaskowyżów południowego Masywu Centralnego poprzecinanych jednymi z najdłuższych w Europie wąwozami
Park Regionalny Vexin français	9 maja 1995	710	78	Île-de-France	Krajobraz rolniczy na skraju aglomeracji paryskiej
Park Regionalny Massif des Bauges	7 grudnia 1995	900	60	Owernia-Rodan-Alpy	Jeden z najbardziej różnorodnych geologicznie i przyrodniczo masywów francuskich Alp, ma status geoparku UNESCO
Park Regionalny Loara-Andegawenia-Turenia^[4]	30 maja 1996	2709	181	Region Centralny-Dolina Loary, Kraj Loary	Położony w zachodniej części słynnego na całym świecie obszaru zamków nad Loarą ma na celu chronić unikatowy krajobraz regionu w duchu zrównoważonego rozwoju
Park Regionalny Verdon	3 marca 1997	1769	19,6	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże	Park znajduje się na skraju Alp, w jego granicach znajduje się najgłębszy wąwóz Europy
Park Regionalny Perche	16 stycznia 1998	1820	74	Region Centralny-Dolina Loary, Normandia	Bogaty krajobraz kulturowo-przyrodniczy który charakteryzują konie rasy perszeron
Park Regionalny Avesnois	13 marca 1998	1250	131	Hauts-de-France	Cenny obszar bioróżnorodności w silnie zurbanizowanym obszarze północnej Francji
Park Regionalny Périgord Limousin	16 marca 1998	1800	49,7	Nowa Akwitania	Zachodni skraj Masywu Centralnego z charakterystycznymi zalesieniami, dolinkami i ekosystemami wodnymi
Park Regionalny Gâtinais français	4 maja 1999	756	82,2	Île-de-France	Cenny krajobraz kulturowo-przyrodniczy na skraju aglomeracji Paryża i puszczy Fontainebleau, wraz z którą tworzy rezerwat biosfery UNESCO
Park Regionalny Causses du Quercy	1 października 1999	1757	26	Oksytania	Płaskowyże wapienne w południowo-zachodniej części Masywu Centralnego z cennym dziedzictwem prehistorycznym, historycznym i agrarnym
Park Regionalny Gujany	26 marca 2001	2247	8,1	Gujana Francuska	Cenne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe wybrzeża Gujany Francuskiej
Park Regionalny Monts d’Ardèche	9 kwietnia 2001	1800	56	Owernia-Rodan-Alpy	Różnorodne krajobrazy wschodniego Masywu Centralnego
Park Regionalny Narbonnaise en Méditerranée	18 grudnia 2003	801	28	Oksytania	Jedno z największych zachowanych wybrzeży lagunowych Morza Śródziemnego i pobliskie góry niskie Corbières
Park Regionalny Oise-Pays de France	15 stycznia 2004	600	110	Hauts-de-France, Île-de-France	Cenny krajobraz kulturowy będący pod presją aglomeracji paryskiej
Park Regionalny Pirenejów Katalońskich^[4]	5 marca 2004	1371	21	Oksytania	Wschodnia część Pirenejów o cennych walorach przyrodniczo-kulturowych z masywem Canigou, jednym z katalońskich symboli
Park Regionalny Millevaches en Limousin	18 maja 2004	3143	38,7	Nowa Akwitania	Słabo zaludniona granitowa wyżyna o klimacie wilgotnym oceanicznym
Park Regionalny Alpilles	30 stycznia 2007	510	46	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże	Prealpy wapienne z cennymi ekosystemami typowymi dla klimatu śródziemnomorskiego
Park Regionalny Pyrénées ariégeoises	30 maja 2009	2465	42	Oksytania	Bogate tereny przyrodnicze i historyczne z cennym dziedzictwem jaskiń zasiedlonych w epoce lodowcowej
Park Regionalny Ardenów	23 grudnia 2011	1160	76	Grand Est	Francuski skraj zalesionego masywu Ardenów z przełomowym odcinkiem Mozeli
Park Regionalny Préalpes d’Azur	30 marca 2012	889	31,2	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże	Jeden z najmłodszych parków regionalnych Francji chroni część prealp poddaną wpływom klimatu śródziemnomorskiego
Park Regionalny Marais poitevin	20 maja 2014	1 973	195	Nowa Akwitania	Drugi pod względem wielkości ekosystem wilgotny Francji, zwany niekiedy „Zieloną Wenecją”. Park reaktywowany w 2014 roku; istniał wcześniej w latach 1979-1996
Park Regionalny Zatoki Morbihan	2 października 2014	642 170 na morzu	166,5	Bretania	Park chroni 460 km wybrzeża południowej Bretanii i sądiadujących terenów wokół miasta Vannes o bogatej awifaunie i historii
Park Regionalny Baronii Prowansalskich	26 stycznia 2015	1 506	31	Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, Owernia-Rodan-Alpy	Bogaty przyrodniczo i geologicznie obszar na skraju klimatu alpejskiego i śródziemnomorskiego, z licznym dziedzictwem historycznym i rolniczym

Zobacz też

Przypisy

↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-19)].
↑ http://www.parcs-naturels-regionaux.tm.fr/fr/approfondir/40-ans-intro.asp [1]
↑ Marque Valeurs Parc - Découverte du territoire - Parc naturel régional du Vexin français [online], pnr-vexin-francais.fr [dostęp 2017-11-25] (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Urzędowy Wykaz Polskich Nazw Geograficznych Świata. Warszawa: Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 139. ISBN 978-83-254-1988-2. (pol.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Fédération des parcs naturels régionaux. parcs-naturels-regionaux.tm.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-13)].

[1] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-19)].

[2] ttp://www.parcs-naturels-regionaux.tm.fr/fr/approfondir/40-ans-intro.asp [1]

[3] Marque Valeurs Parc - Découverte du territoire - Parc naturel régional du Vexin français [online], pnr-vexin-francais.fr [dostęp 2017-11-25] (fr.).

[ksng-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Urzędowy Wykaz Polskich Nazw Geograficznych Świata. Warszawa: Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 139. ISBN 978-83-254-1988-2. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]