Przejdź do zawartości

Park Miejski w Prudniku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park Miejski
Zabytek: nr rej. 88/83 z 16 listopada 1983
Ilustracja
Pomnik 1000-lecia i fontanna
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Miejscowość

Prudnik

Powierzchnia

11,5 ha

Data założenia

II połowa XIX wieku

Położenie na mapie Prudnika
Mapa konturowa Prudnika, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Park Miejski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Park Miejski”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Park Miejski”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Park Miejski”
Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Park Miejski”
Ziemia50°19′06,61″N 17°34′24,94″E/50,318503 17,573863
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Park Miejski w Prudniku – zabytkowy park o powierzchni 11,5 ha, położony niedaleko centralnej części Prudnika. Granicę parku wyznaczają: ul. Parkowa (północ), ul. Jarosława Dąbrowskiego (zachód), ul. Stanisława Staszica (południe) i ul. Adama Mickiewicza (wschód). Jest to najstarszy i największy park w Prudniku. Występują w nim rzadkie okazy drzew i krzewów egzotycznych.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

20 września 1879 w Prudniku powstało Towarzystwo Upiększania Miasta (niem. Verschönerungsverein). Jego przewodniczącym został architekt ogrodowy Albrecht, a wśród jego członków znaleźli się m.in. nauczyciel gimnazjalny doktor Exner, radca sanitarny dr Fränkel, właściciel zakładów włókienniczych (późniejsze ZPB „Frotex”) Abraham Fränkel, dyrektor poczty Konrad, proboszcz prudnickiej parafii ks. Nippel, przedstawiciel Zarządu Miasta Rudolph oraz przewodniczący Rady Miejskiej Schwarzer. Statutowym celem Towarzystwa było „upiększenie publicznych promenad i placów miasta Prudnik, jak i dbałość o piękno tak w mieście, jak i poza nim”[1].

Altana (pawilon koncertowy) i źródełko

Park miejski wytyczono na terenie wzdłuż ulicy Parkowej, później został powiększony do ul. Staszica, która stanowiła promenadę spacerową. Towarzystwo w 1880 wydzierżawiło grunt na południe od starego cmentarza (teren obecnie zajmowany przez I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza) o powierzchni 10 mórg, a cztery lata później grunt o prawie takiej samej powierzchni. Na podstawie projektu opracowanego przez inspektora ogrodowego Foxa zleciło wykonanie założeń spacerowych. W roku 1885 Towarzystwo przeznaczyło na park 2970, a w 1887 – 2539 marek w złocie[1]. Park zaprojektowano wzorując się na rozwiązaniach angielskich. Jego centralnym punktem stał się pawilon muzyczny (altana) wzniesiony 31 marca 1887[2][3].

Rozwój parku następował stopniowo. Na planie Prudnika z 1890 Park Miejski, opisany jako „Anlagen”[4], zajmował połowę swojej dzisiejszej powierzchni. Nazwa „Anlagen” była w powszechnym użyciu. W oficjalnych wystąpieniach park nazywano również „promenadą”. Po ukończeniu park został przekazany pod zarząd miejski, a Towarzystwo Upiększania Miasto rozwiązało się uznawszy, że cel jego działalności został osiągnięty. Odtąd park administracyjnie podlegał pod Państwowy Urząd Leśny[5].

Pomnik Poległych Patriotów

21 października 1888 w parku miejskim stanął pomnik upamiętniający wojnę francusko-pruską. Po modyfikacjach ok. 1960 (zdjęto pruskiego orła, skrócono i przebudowano obeliks, a na nim umieszcono orła Piastów[2]) pomnik upamiętnia 700-lecie istnienia Prudnika i 1000-lecie Państwa Polskiego. W 1923 w północno-zachodnim narożniku parku wystawiony został pomnik upamiętniających żołnierzy stacjonującego w Prudniku 57 Pułku Artylerii Polowej poległych w I wojnie światowej[1]. Po II wojnie światowej pomnik został zniszczony. W 1961 kamień, na którym się znajdował, został ustawiony na dawnym miejscu i zaopatrzony w tablicę z nazwiskami zabitych członków Związku Polaków w Niemczech[5] mieszkających w okolicy Prudnika, którzy polegli w III powstaniu śląskich lub zostali zamordowani w niemieckich obozach koncentracyjnych[6]. Nosi nazwę „Pomnik Poległych Patriotów”[7].

Pomnik Diany

W południowej części parku znajdowała się pijalnia mleka (tzw. „Domek Mleczny”) – drewniany pawilon, w którym sprzedawano mleko i wyroby mleczne. Po II wojnie światowej służył jako sklep warzywny, natomiast w latach 50. został zlikwidowany. W czasach niemieckich i na krótko po wojnie na potrzeby parku pracowało ogrodnictwo. Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku przestało funkcjonować. Park miał swojego dozorcę, który był odpowiedzialny za czystość i porządek. W dwudziestoleciu międzywojennym na terenie parku wybudowano korty tenisowe założone przez Prudnicki Klub Tenisowo-Narciarski (niem. Tennis- und Skiklub), z których w latach 60. i 70. korzystał klub łuczniczy Obuwnik Prudnik, i budynek klubowy[5]. Od 1927 park posiada elektryczne oświetlenie[8].

Rodzina Fränkel ufundowała zbudowany w 1911 posąg bogini Diany, wzorowany na rzeźbie z Luwru. Po II wojnie światowej zaginął w nieznanych okolicznościach. Bank Spółdzielczy w Prudniku w 2011 ufundował wierną kopię pomnika Diany[9], wykonaną przez Agnieszkę i Marka Maślańców[10][11].

Park Miejski (1962)

Podczas bitwy o Prudnik w marcu 1945 w Parku Miejskim Armia Czerwona stworzyła cmentarz dywizyjny 13 Dywizji Strzeleckiej w tzw. „Ogródku Jordanowskim”. Po zakończeniu wojny został przeniesiony na cmentarz w Kędzierzynie-Koźlu[12]. Pochowany został tu m.in. łemkowski kleryk Włodzimierz Jesyp, a przy zakładaniu cmentarza pracował Antoni Błaszczyński – pierwszy polski burmistrz Prudnika[13]. W 1973 ścieżki parkowe zostały wybetonowane[14]. 3 maja 1981 w Parku Miejskim zorganizowano uroczystą mszę polową z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja[15].

Plac Rodziny Fränklów

W latach 2008–2010 przeprowadzono rewitalizację parku[16]. W 2011 decyzją Rady Miejskiej w Prudniku teren przy altanie koncertowej w Parku Miejskim otrzymał nazwę Plac Rodziny Fränklów. Na miejscu ustawiono kamienny obelisk z nazwą placu[17]. 7 lipca 2022 w parku odsłonięto ułożone na chodniku płyty z cytatami utworów poetyckich, które utworzyły „Prudnicką Aleję Słowa”. Na płytach znalazły się cytaty autorstwa Danieli Długosz-Pency, Zofii Kulig, Wojciecha Ossolińskiego i Františka Všetički(inne języki)[18].

Przyroda

[edytuj | edytuj kod]
Fragment Parku Miejskiego

W Parku Miejskim w Prudniku zachowały się liczne okazy ponad stuletnich drzew. Występują tu m.in.: buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.) i jego odmiana czerwona, daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco), dąb szypułkowy (Quercus robur L.), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.), klon jawor (Acer pseudoplatanus L.), lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.), platan klonolistny (Platanus acerifolia), sosna czarna (Pinus nigra Arn.), sosna wejmutka (Pinus strobus L.), tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera L.), wiąz górski (Ulmus glabra Huds.)[19].

Są tu również rośliny podlegające ścisłej ochronie prawnej, np. rosnący w strefie runa zawilec gajowy (Anemone nemorosa L.), fiołek leśny (Viola reichenbachiana), złoć żółta (Gagea lutea), pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris (L.) Todaro), kokoryczka wonna (Polygonatum odoratum (Mill) Druce), bluszcz pospolity (Hedera helix L.), cis pospolity (Taxus baccata L.), gajowiec żółty (Galeobdolon luteum Huds.), dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans L.)[20].

Infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]
Plac zabaw i skatepark
Dawny szalet parkowy

Park Miejski w Prudniku zlokalizowany jest u zbiegu ulic: Dąbrowskiego, Wojska Polskiego, Staszica, Mickiewicza, Parkowa[21]. W parku znajduje się plac zabaw, skatepark, boiska zbudowane w ramach ogólnopolskiego programu rządowego Orlik 2012 i korty tenisowe z drewnianym domkiem szwajcarskim powstałe w okresie międzywojennym. Park posiada również szalety. Od 2007 promenada przylegająca do parku wzdłuż ul. Jarosława Dąbrowskiego nosi nazwę „Alejka Rajdu Maluchów”[22]. Od strony ul. Dąbrowskiego znajduje się polana piknikowa[19].

Do ważnych obiektów parku należą:

  • ażurowa altana z 1887 – pawilon muzyczny,
  • pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego i 700-lecia Prudnika wraz z fontanną
  • Pomnik Poległych Patriotów
  • posąg bogini Diany zrekonstruowany według oryginału z 1911
  • źródełko
  • dawny szalet parkowy w szachulcowym, niewielkim budynku z XIX wieku
  • „Dąb pokoju” upamiętniający wojnę prusko-austriacką

Prudnicki Park Miejski jest punktem początkowym i końcowym szlak turystyczny niebieski „Szlaku Historycznego Lasów Królewskiego Miasta Prudnik”[23].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 439.
  2. ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 445.
  3. ↑ Adam Lutogniewski, O parku prudnickim [online], www.miejsca-tajemne.pl, 5 maja 2009 [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-14].
  4. ↑ Plan von Neustadt in Ober-Schlesien [online], polona.pl [dostęp 2021-12-21].
  5. ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 441.
  6. ↑ Andrzej Dereń, W rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego [online], terazprudnik.pl, 2 maja 2021 [dostęp 2021-12-21] (pol.).
  7. ↑ Informacja Burmistrza Prudnika za okres od 31 marca do 30 kwietnia 2021 roku [online], bip.prudnik.pl, s. 5 [dostęp 2021-12-21].
  8. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 452.
  9. ↑ Andrzej Dereń, Prudnik: Posąg Diany wrócił do parku [online], tygodnikprudnicki.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2021-12-21].
  10. ↑ Krzysztof Strauchmann, Powrót pomnika Diany do prudnickiego parku [online], Nowa Trybuna Opolska, 14 maja 2011 [dostęp 2021-12-21] (pol.).
  11. ↑ Jan Poniatyszyn, Prudnik: Zrekonstruowany pomnik Diany odsłonięty [online], Prudnik: Zrekonstruowany pomnik Diany odsłonięty, 14 maja 2011 [dostęp 2021-12-21] (pol.).
  12. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 73.
  13. ↑ Andrzej Wanderer, Ponure tajemnice okolicy Prudnika [online], tygodnikprudnicki.pl, 15 marca 2006 [dostęp 2021-12-21].
  14. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 442.
  15. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 168.
  16. ↑ Park miejski w Prudniku [online], silesiatourism.com [dostęp 2021-12-21].
  17. ↑ Maciej Dobrzański, Jak powojenny Prudnik upamiętnił Fränklów i Pinkusów? [online], Prudnik24, 16 stycznia 2022 [dostęp 2024-11-02] (pol.).
  18. ↑ Damian Wicher, Prudnik ma Aleję Słowa [online], Teraz Prudnik!, 7 lipca 2022 [dostęp 2022-07-07] (pol.).
  19. ↑ a b Tablica powitalna przed Parkiem Miejskim w opracowaniu Andrzeja Derenia i Karola Koziarowskiego.
  20. ↑ Karol Koziarowski, Przyrodniczy przewodnik po prudnickim parku: chronione rośliny parku [online], tygodnikprudnicki.pl, 4 kwietnia 2021 [dostęp 2021-12-21].
  21. ↑ Uchwała nr XXI/358/2020 Rady Miejskiej w Prudniku z dnia 30 stycznia 2020 r. [online], bip.prudnik.pl [dostęp 2021-12-21].
  22. ↑ Andrzej Dereń, Alejka Rajdu Maluchów [online], tygodnikprudnicki.pl, 30 maja 2007 [dostęp 2021-12-21].
  23. ↑ Tadeusz Górecki, Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2021-12-21] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-08] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Andrzej Dereń: Mapa pogranicza polsko–czeskiego. Transgraniczna ścieżka rowerowa Prudnik – Jindřichov jako element szlaków rowerowych Euroregionu Pradziad. Prudnik: Starostwo Powiatowe w Prudniku, 2011. ISBN 978-83-62645-88-6.
  • Prudnik – architektura. Urząd Miejski Prudnik, 2011, s. 9.
  • Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Park_Miejski_w_Prudniku&oldid=75119708”