Przejdź do zawartości

Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Witwicki podczas pracy

Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa – makieta Lwowa, przedstawiająca widok miasta w II połowie XVIII wieku, o wymiarach 4 na 3,6 metra, w skali 1:200, wykonana w latach 1929–1946 pod kierownictwem inż. Janusza Witwickiego. Od roku 2015 eksponowana w Hali Ludowej we Wrocławiu.

Na makiecie zostały odtworzone budowle i ulice znajdujące się w obrębie murów obronnych XVIII-wiecznego Lwowa. Wykonano je z brystolu, ołowiu, blachy miedzianej i drutu, zaś historyczną patynę nadano za pomocą farb i roztworów kwasów. Witwicki początkowo sam finansował budowę panoramy, później powstało społeczne towarzystwo, które usiłowało zebrać fundusze na ten cel (ok. 180 tys. zł). W 1939 roku władze Lwowa postanowiły pokryć 1/3 kosztów, ale do wybuchu II wojny światowej przekazały tylko 10 tysięcy złotych. Na początku wojny gotowe były modele największych budowli. Większość prac wykonano podczas obu okupacji Lwowa: radzieckiej (1939-1941) i niemieckiej (1941-1944). W skład zespołu oprócz twórcy – Janusza Witwickiego wchodziło ponad 20 osób.

Po wojnie władze radzieckie próbowały uniemożliwić wywiezienie panoramy w nowe granice Polski. Wcześniej skonfiskowano Witwickiemu dokumentację naukową, która dzisiaj znajduje się w zbiorach Ukraińskiej Akademii Nauk. Po zamordowaniu Witwickiego tuż przed jego ekspatriacją ze Lwowa, jego żonie udało się ostatecznie wywieźć Panoramę do Warszawy, gdzie w tajemnicy przechował ją przez kilka tygodni w magazynach Muzeum Narodowego prof. Stanisław Lorentz. Następnie – wciąż w tajemnicy przed komunistycznymi władzami – panoramę przeniesiono do magazynów Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej a w 1975 do Muzeum Architektury we Wrocławiu. Po renowacji była od 1994 wystawiona w Muzeum Historycznym we Wrocławiu, jednak po reorganizacji tego muzeum i zmianach lokalowych od 2003 była ona znowu niedostępna dla zwiedzających – spakowana zalegała w magazynie Muzeum Medalierstwa we Wrocławiu.

W roku 2006 na mocy umowy zawar­tej mię­dzy rodziną inż. Janu­sza Witwic­kiego a dyrek­to­rem Zakładu Naro­do­wego im. Osso­liń­skich model „Pano­ramy Pla­stycz­nej Daw­nego Lwowa” stał się wła­sno­ścią Osso­li­neum. Skrzy­nie i pakunki z ele­men­tami modelu prze­wie­zione zostały do pomiesz­czeń maga­zy­no­wych Działu Cza­so­pism ZNiO przy ul. Soł­ty­so­wic­kiej we Wro­cła­wiu. Roz­po­częły się wstępne prace inwentaryzacyjne.

Rok później ukoń­czony został model Cer­kwi Woło­skiej, który wyko­nał war­szaw­ski archi­tekt inż. Zbi­gniew Cheda pod kie­run­kiem inż. Michała Witwic­kiego (brata stryjecznego Janusza Witwickiego). Spo­rzą­dzono sze­reg pla­nów — rzu­tów Lwowa i jego zabu­dowy w ska­lach 1:1000 i 1:2000 koniecz­nych do dal­szej inwen­ta­ry­za­cji i rekon­struk­cji „Pano­ramy”. Plany wyko­nał inż. Mar­cin Sowa z Wrocławia.

W latach 2008 — 2011 dwóch wro­cław­skich kon­ser­wa­to­rów i pla­sty­ków, Adam Gro­chol­ski oraz Tomasz Fron­czek, podjęło się prze­pro­wa­dze­nia reno­wa­cji „Pano­ramy Pla­stycz­nej Daw­nego Lwowa”. Gro­ma­dzili oni mate­riały źró­dłowe, które umoż­li­wiły odtwo­rze­nie bra­ku­ją­cych modeli. Wyko­nali oni pracę doku­men­ta­cyjną two­rząc karty muze­alne poszcze­gól­nych ele­men­tów „Pano­ramy” obej­mu­jące roz­po­zna­nie stanu zacho­wa­nia modeli budynków i seg­men­tów pod­stawy, oraz konieczny zakres prac konserwatorskich.

W listo­pa­dzie 2013 roku Dyrek­tor ZNiO dr Adolf Juzwenko oraz Pre­zes Wro­cław­skiego Przed­się­bior­stwa „Hala Ludowa” Andrzej Baworowski pod­pi­sali list inten­cyjny doty­czący współ­pracy w zakre­sie reno­wa­cji i kon­ser­wa­cji modelu „Pano­ramy Pla­stycz­nej Daw­nego Lwowa”. Osso­li­neum roz­po­częło sta­ra­nia o pozy­ska­nie fun­du­szy na prze­pro­wa­dze­nie prac kon­ser­wa­tor­skich i reno­wa­cję „Panoramy". W maju 2014 r. ZNiO otrzy­mało dofi­nan­so­wa­nie z Mini­ster­stwa Kul­tury i Dzie­dzic­twa Naro­do­wego na prze­pro­wa­dze­nie prac kon­ser­wa­tor­skich i rekon­struk­cje bra­ku­ją­cych elemen­tów „Pano­ramy Pla­stycz­nej Daw­nego Lwowa”. Ruszyły prace kon­ser­wa­tor­skie, które pro­wa­dził zespół w skła­dzie: Adam Gro­chol­ski, oraz Tomasz Fron­czek . W czerwcu 2014 r. pod­pi­sana została umowa o współ­pracy pomię­dzy ZNiO a WP „Hala Ludowa”, w wyniku której dzieło inż. Janusza Witwic­kiego od 25 września 2015 r. jest eksponowane w jed­nej z tzw. rotund w kom­plek­sie Hali Stu­le­cia.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]