Pałac w Zatoniu

Pałac w Zatoniu
	nr rej. 1787 z 16.03.1965
	; Pałac w okresie swej świetności
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Miejscowość	Zielona Góra (Zatonie)
Ukończenie budowy	1689
Ważniejsze przebudowy	1842–1843
Zniszczono	1945
Pierwszy właściciel	Balthazar von Unruh
Kolejni właściciele	Dorota de Talleyrand-Périgord, od 1879 Karl Rudolf Friedenthal, Renata von Lancken-Wakenitz
	Położenie na mapie Zielonej Góry Pałac w Zatoniu
	Położenie na mapie Polski Pałac w Zatoniu
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Pałac w Zatoniu
	51°52′N 15°34′E/51,866667 15,566667
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac w Zatoniu – zabytkowy^[1] pałac w Zatoniu, dawnej wsi – od 1 stycznia 2015 dzielnicy Zielonej Góry.

Historia

Pałac został wybudowany w 1689 przez ówczesnego właściciela dóbr zatońskich Balthazara von Unruh w formie barokowego dworu.

W 1809 nabył go książę żagański Piotr Biron z przeznaczeniem na posag dla swojej najmłodszej córki Doroty de Talleyrand-Périgord^[2], która w tymże roku wyszła za mąż. Księżna Dorota przeprowadziła się tu dopiero w latach czterdziestych XIX w. To na czas jej pobytu (1840–1844)^[2] przypada najlepszy okres w historii pałacu. W 1841 Zatonie odwiedził król Prus Fryderyk Wilhelm IV wraz z małżonką^[3]. W latach 1842–1843 pałac został przebudowany w formie klasycystycznej^[4]. Budynek podwyższono wtedy o jedno piętro i dobudowano nową część^[5]. Według najnowszych ustaleń autorem projektu przebudowy dworu był W. Gurlt, książęcy urzędnik ds. budowlanych z Otynia^[6]. W tym samym czasie zaczęto także przekształcać park wokół pałacu, prawdopodobnie według projektu Piotra Lenné^[7], chociaż można również spotkać stanowisko, iż z ówczesną transformacją pierwotnej budowli w klasycystyczny pałac, wzniesieniem cieplarni i oranżerii, a także założeniem parku należy wiązać nazwisko Karla Fryderyka Schinkla^[2].

Po śmierci księżnej Doroty (1862) właścicielem pałacu został jej młodszy syn, Aleksander Edmund markiz de Talleyrand-Périgord. Z jego inicjatywy na początku lat siedemdziesiątych XIX w. pałac wraz z przyległą oranżerią zostały przebudowane według projektu A. Jaekela^[8].

W 1879 pałac zakupił Karl Rudolf Friedenthal, który ożenił się z Fanny von Rosenberg^[9]. Po śmierci Rudolfa obiekt przejęła jego córka Renata von Lancken-Wakenitz.

Spalony przez wojska radzieckie w roku 1945 nie został odbudowany^[10].

W 2018 roku zabezpieczono ruiny pałacu oraz udostępniono je zwiedzającym. Rewitalizacja parku odbyła się w ramach projektu „Zachowanie i wykorzystanie historycznych krajobrazów parkowych w Branitz i Zatoniu" i kosztowała blisko 17 milionów złotych^[11].

Architektura

Dwupiętrowy pałac wybudowany na planie prostokąta, kryty płaskim dachem z attyką z centralnie umieszczonym kartuszem z inicjałami RF (Rudolf Friedenthal) i herbem jego żony Fanny von Rosenberg^[9]^[12]^[13] przedstawiającym róże i czterema wazonami, które ozdabiają naroża.