Okręty podwodne typu Émeraude
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Stocznia | |
| Zbudowane |
6 |
| Użytkownicy | |
| Typ poprzedzający | |
| Typ następny | |
| Służba w latach |
1908-1919 |
| Stracone |
2 |
| Uzbrojenie: | |
| 6 torped, 1 x 37 mm (2 okręty) | |
| Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe |
|
| Załoga |
21 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
392 tony |
| • w zanurzeniu |
425 tony |
| Zanurzenie testowe |
40 m |
| Długość |
44,9 m |
| Szerokość |
3,9 m |
| Zanurzenie |
3,6 m |
| Napęd: | |
| 2 silniki Diesla o łącznej mocy 600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM 2 śruby | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
powierzchnia: 2000 Mm przy 7,25 w. |
Okręty podwodne typu Émeraude – francuskie okręty podwodne z początku XX wieku i okresu I wojny światowej. W latach 1903–1910 w stoczniach Arsenal de Cherbourg i Arsenal de Toulon zbudowano po trzy okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1908–1910. Dwie jednostki stracono podczas działań wojennych, a pozostałe wycofano ze służby w listopadzie 1919 roku.
Projekt i dane taktyczno–techniczne
[edytuj | edytuj kod]Okręty podwodne typu Émeraude zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1903 roku[1][2]. Zaprojektował je inż. Gabriel Maugas, dostosowując swój poprzedni projekt (Farfadet) do napędu dwuśrubowego[1][3][4]. Okręty miały niewielki zapas pływalności w położeniu nawodnym oraz występowały na nich częste awarie silników Diesla, co znacznie wydłużyło okres prób i opóźniło wprowadzenie do służby[1][2][3].
Jednostki typu Émeraude były małymi okrętami podwodnymi o konstrukcji jednokadłubowej. Długość całkowita wynosiła 44,9 metra, szerokość 3,9 metra i zanurzenie 3,6 metra[2][3][5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 392 tony, a w zanurzeniu 425 ton[2][3][5]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa silniki Diesla Sautter-Harlé o łącznej mocy 600 koni mechanicznych (KM)[2][3][5]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Sautter-Harlé o łącznej mocy 450 KM[3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 9,25 węzła w zanurzeniu[2][3][5]. Zasięg wynosił 2000 Mm przy prędkości 7,25 węzła w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[2][3][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[6].
Okręty wyposażone były w sześć wyrzutni torped kalibru 450 mm (cztery wewnętrzne na dziobie i dwie na rufie), z łącznym zapasem 6 torped[2][3][7]. Od sierpnia 1915 roku „Topaze” oraz „Turquoise” wyposażono w działko pokładowe kal. 37 mm L/40 M1902[3][6][a]. Załoga jednego okrętu składała się z 21 (później 23) oficerów, podoficerów i marynarzy[2][3][5].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Spośród sześciu okrętów typu Émeraude trzy zbudowane zostały w Arsenale w Cherbourgu i trzy w Arsenale w Tulonie[1][2][3]. Stępki okrętów położono w październiku 1903 roku[1], zostały zwodowane w latach 1906-1908[1][2][3], a do służby przyjęto je w latach 1908-1910[1][6]. Nazwy okrętów nawiązywały do kamieni szlachetnych[8]. Okręty otrzymały numery burtowe Q41-Q46[2].
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Émeraude” (Q41) | Arsenal de Cherbourg | październik 1903 | 6 sierpnia 1906 | październik 1908 |
| „Opale” (Q42) | 20 listopada 1906 | 1908 | ||
| „Rubis” (Q43) | 26 czerwca 1907 | 1909 | ||
| „Saphir” (Q44) | Arsenal de Toulon | 6 lutego 1908 | ||
| „Topaze” (Q45) | 2 lipca 1908 | 1910 | ||
| „Turquoise” (Q46) | 3 sierpnia 1908 | grudzień 1910 |
Przebieg służby
[edytuj | edytuj kod]W okresie I wojny światowej okręty pełniły służbę na Morzu Śródziemnym[2][3]. Dwa z nich („Saphir” i „Turquoise”) zostały skierowane w rejon Dardaneli w celu niszczenia tureckiej żeglugi[1]. 15 stycznia 1915 roku na Morzu Marmara „Saphir” wszedł na minę i zatonął z częścią załogi (w tym dowódcą)[1][3][b], zaś „Turquoise” został zatopiony przez turecką artylerię na Morzu Marmara 30 października 1915 roku[1][2][3]. Podniesiony przez Turków, otrzymał nazwę „Mustadieh Ombashi”, lecz nigdy nie wszedł do służby[1][3][7]. Po wojnie został sprowadzony do Francji i wraz z pozostałymi czterema okrętami 12 listopada 1919 roku skreślono go z listy floty[2][3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 138.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 208.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 80.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 199.
- ↑ a b c d e f Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 137.
- ↑ a b c J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 536.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: ÉMERAUDE submarines (1908 - 1910). Navypedia. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).
