Niemiecka Synagoga w Warszawie

Niemiecka Synagoga w Warszawie
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Budulec	murowana
Architekt	Alfons Kropiwnicki, Jakub Centnerschwer
Data budowy	1843
Data likwidacji	1878
Data zburzenia	II wojna światowa
Tradycja	reformowana
	Położenie na mapie Warszawy Niemiecka Synagoga w Warszawie
	Położenie na mapie Polski Niemiecka Synagoga w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Niemiecka Synagoga w Warszawie
	52°14′40,51″N 21°00′08,63″E/52,244585 21,002398

Niemiecka Synagoga w Warszawie – synagoga istniejąca w latach 1849–1878 w Warszawie przy ulicy Daniłowiczowskiej 8/10.

Historia

Przed budową

Koncepcje budowy nowej reformowanej synagogi narodziły się już w latach 30. XIX wieku. Od tego czasu zaczęto zbierać fundusze na jej budowę. W październiku 1842 roku Dozór Bożniczy Okręgu Warszawskiego wydał pozwolenie na wzniesienie nowej synagogi.

Wkrótce na prośbę Eisenbauma zamówiono projekt u znamienitego członka warszawskiego rodu architektów Henryka Marconiego. Wykonał on najprawdopodobniej w latach 1842–1843 jeden projekt w dwóch wersjach rzutu, gdzie ukazał różne rozmieszczenie klatek schodowych oraz apsydę prostokątną zamiast trójbocznej. Synagoga miała powstać w stylu mauretańskim^[1].

Jednoprzestrzenna główna sala modlitewna synagogi miała być kwadratowa, z klatkami schodowymi wciętymi w zachodnie narożniki, między którymi znajdował się lekko wysunięty przedsionek. Na wysokości piętra, wokół ściany północnej, południowej oraz nad przedsionkiem miały znajdować się galerie dla kobiet (babiniec). Projekt z niewiadomych przyczyn nie został zrealizowany^[1].

Budowa

W 1843 roku wystawiono na miejscu starej synagogi jedno duże, tymczasowe pomieszczenie, gdzie ulokowano salę modlitewną z galerią dla kobiet. Zupełnie nowy budynek powstał w 1849 roku, według nowych planów, które bezpłatnie wykonał Alfons Kropiwnicki oraz częściowo nauczyciel matematyki Jakub Centnerschwer. Do dnia dzisiejszego nie jest znany wygląd synagogi^[2].

Nabożeństwa w synagodze odprawiano na wzór niemiecki, z ciszą i powagą, kazania wygłaszano w języku niemieckim. W późniejszym czasie wprowadzono chór i akompaniament instrumentalny.

Likwidacja

W 1878 roku po wybudowaniu i otwarciu Wielkiej Synagogi przy placu Tłomackie kongregacja sprzedała budynek, który został w 1880 roku przebudowany przez Bronisława Brodzic-Żochowskiego na Teatr Mały. Podczas II wojny światowej budynek został zburzony i nieodbudowany po zakończeniu wojny.

Przypisy

↑ ^a ^b EleonoraE. Bergman EleonoraE., Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004, ISBN 83-89729-03-2, OCLC 69372916 .
↑ Sara Zilbersztejn, Postępowa Synagoga na Daniłowiczowskiej w Warszawie, Warszawa 1970

Linki zewnętrzne

Niemiecka Synagoga w Warszawie na portalu Wirtualny Sztetl

[Bergman-1] EleonoraE. Bergman EleonoraE., Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2004, ISBN 83-89729-03-2, OCLC 69372916 .

[Zilbersztejn-2] Sara Zilbersztejn, Postępowa Synagoga na Daniłowiczowskiej w Warszawie, Warszawa 1970

[1]

[2]