Nephtys caeca

	Nephtys caeca
	(Fabricius, 1780)
	; Okaz Nephtys caeca (prawy bok) w muzeum Cambridge University
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	pierścienice
Gromada	wieloszczety
Podgromada	wieloszczety wędrujące
Rząd	Phyllodocida
Rodzina	Nephtyidae
Rodzaj	Nephtys
Gatunek	Nephtys caeca
Synonimy
	Nereis caeca Fabricius, 1780; Nephthys caeca (Fabricius, 1780); Nephthys hirsuta Dalyell, 1853; Nephthys ingens Stimpson, 1854; Nephthys margaritacea Johnston, 1835; Nephthys nudipes Ehlers, 1868; Nephthys oerstedii Quatrefages, 1866; Nephtys bononensis Quatrefages, 1850; Nephtys caeca var. ciliata McIntosh, 1908; Nereis (Nephtys) lineata Dalyell, 1853;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nephtys caeca – gatunek wieloszczeta z rzędu Phyllodocida i rodziny Nephtyidae.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1780 roku przez Ottona Fabriciusa jako Nereis caeca^[1].

Morfologia

Wieloszczet ten osiąga do 250 mm długości ciała^[2], które jest wysmuklone i czworokątne w przekroju poprzecznym^[3]. Ubarwienie ma białawe do zielonkawobrązowego z irydyzującym oskórkiem i czerwonymi skrzelami. Głowa jest niewielka, prostokątna w zarysie, zaopatrzona w parę krótkich, osadzonych w kątach przednich czułków. Gardziel tworzy wywracający się na zewnątrz ryjek^[4] z 22 papillami^[3]. Formy dorosłe mają co najmniej kilkadziesiąt segmentów zaopatrzonych w skrzela. Formy młodociane mogą mieć ich mniej, ale doszukać się u nich można strefy wzrostu z licznymi nowymi segmentami, położonej tuż przed pygidium. Skrzela zaczynają się nie wcześniej niż od segmentu czwartego i odgięte są na zewnątrz. Parapodia mają zarówno na notopodiach jak i na neuropodiach dobrze wykształcone blaszki zaszczecinkowe (łac. lamellae postchaetales). Pierwszy segment ma neuropodia z płatami acikularnymi zaopatrzonymi w długie cirrusy na powierzchni grzbietowej. Segmenty od 30. do 45. mają neuropodia z płatami zaszczecinkowymi wyraźnie dłuższymi od acikularnych, natomiast płaty przedszczecinkowe neuropodiów nigdy nie są dłuższe od płatu acikularnego neuropodium pierwszego segmentu. Brzuszne brzegi płatów zaszczecinkowych neuropodiów segmentu 40. i okolicznych są zaokrąglone. Ciało pozbawione jest szczecinek o formie kolankowato załamanej^[5].

Biologia i ekologia

Formy młodociane i dorosłe są bentosowe. Występują w osadzie dennym o różnej frakcji, od grubej po mulisty piasek^[4]. Osobniki młodociane preferują wierzchnią, bogatą w materię organiczną warstwę osadu, nie schodząc poniżej 12 cm, podczas gdy formy dorosłe występują w warstwach głębszych, uboższych w materiał organiczny, poniżej 25 cm^[6]. Jest to gatunek drapieżny, aktywnie szukający wśród osadów swych ofiar, którymi padać mogą mięczaki, skorupiaki, a także inne wieloszczety^[4].

Pasożytem tego wieloszczeta jest Paramyxoides nephtys – pierwotniak z typu Cercozoa^[7]. Nephtys caeca wchodzi w skład diety plamiaków oraz ryb rajokształtnych^[4].

Wieloszczety te dojrzałość płciową osiągają w drugim roku życia, a dożywają do lat siedmiu. Rozmnażają się w trakcie życia wielokrotnie. Okres rozrodczy zaczyna się w kwietniu lub maju i trwa do sierpnia. Larwy wchodzą w skład zooplanktonu^[4].

Rozprzestrzenienie

Gatunek rozprzestrzeniony w północnej części świata, lokalnie liczny. Znajdowany był u europejskich, azjatyckich jak i północnoamerykańskich wybrzeży Arktyki, a ponadto u wybrzeży: północnej części Stanów Zjednoczonych, wschodniej Kanady, Irlandii, Wielkiej Brytanii, zachodniej Hiszpanii, północnej i południowej Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Danii, Szwecji, Polski, Włoch, Tunezji, Grecji, Egiptu, Japonii, Korei i północnych Chin^[8].

W polskich wodach Bałtyku jest spotykany rzadko i wyłącznie w ich północno-zachodniej części^[9].

Przypisy

↑ Otto Fabricius: Fauna Groenlandica, systematice sistens animalia Groenlandiae Occidentalis hactenus indagata, quoad nomen specificum, triviale, vernaculumque; synonyma auctorum plurium, descriptionem, locum, victum, generationem, mores, usum, capturamque singuli, prout detegendi occasio fuit, maximaque parte secundum proprias observationes. Hafniae, Lipsiae: Ioannis Gottlob Rothe, 1780.
↑ Hayward, P.J.; Ryland, J.S.: The marine fauna of the British Isles and North-West Europe: 1. Introduction and protozoans to arthropods. Oxford, UK: Clarendon Press, 1990. ISBN 0-19-857356-1.
↑ ^a ^b Kristian Fauchald: The Polychaete Worms. Definitions and Keys to the Orders, Families and Genera. Natural History Museum of Los Angeles County, The Allan Hancook Fundation (University of Southern California), 1997.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Holtmann, S.E.; Groenewold, A.; Schrader, K.H.M.; Asjes, J.; Craeymeersch, J.A.; Duineveld, G.C.A.; van Bostelen, A.J.; van der Meer, J.: Atlas of the zoobenthos of the Dutch continental shelf. Rijswijk, The Netherlands: Ministry of Transport, Public Works and Water Management, 1996. ISBN 90-369-4301-9.
↑ N. Yu. Dnestrovskaya, Igor Jirkov. Identification key for Nephtyidae (Polychaeta) of the Eastern Atlantic and the North Polar Basin. „Invertebrate Zoology”. 9 (2), s. 143-150, 2012. DOI: 10.15298/invertzool.09.2.06.
↑ A. Caron, G. Desrosiers, G. Miron, C. Retière. Comparison of spatial overlap between the polychaetes Nereis virens and Nephtys caeca in two intertidal estuarine environments. „Marine Biology”. 124, s. 537–550, 1996.
↑ J.R. Larsson, M. Koie. Ultrastructual study and description of Paramyxoides nephtys gen. n., sp n. a parasite of Nephtys caeca (Fabricius, 1780) (Polychaeta: Nephtyidae). „Acta protozoologica”. 44 (2), s. 175-187, 2005.
↑ G. Read, K. Fauchald: Nephtys caeca (Fabricius, 1780). [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-10-17].
↑ Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.

[Fabricius-1] Otto Fabricius: Fauna Groenlandica, systematice sistens animalia Groenlandiae Occidentalis hactenus indagata, quoad nomen specificum, triviale, vernaculumque; synonyma auctorum plurium, descriptionem, locum, victum, generationem, mores, usum, capturamque singuli, prout detegendi occasio fuit, maximaque parte secundum proprias observationes. Hafniae, Lipsiae: Ioannis Gottlob Rothe, 1780.

[hr-2] Hayward, P.J.; Ryland, J.S.: The marine fauna of the British Isles and North-West Europe: 1. Introduction and protozoans to arthropods. Oxford, UK: Clarendon Press, 1990. ISBN 0-19-857356-1.

[Fauchald-3] Kristian Fauchald: The Polychaete Worms. Definitions and Keys to the Orders, Families and Genera. Natural History Museum of Los Angeles County, The Allan Hancook Fundation (University of Southern California), 1997.

[Holtmann-4] Holtmann, S.E.; Groenewold, A.; Schrader, K.H.M.; Asjes, J.; Craeymeersch, J.A.; Duineveld, G.C.A.; van Bostelen, A.J.; van der Meer, J.: Atlas of the zoobenthos of the Dutch continental shelf. Rijswijk, The Netherlands: Ministry of Transport, Public Works and Water Management, 1996. ISBN 90-369-4301-9.

[dj-5] N. Yu. Dnestrovskaya, Igor Jirkov. Identification key for Nephtyidae (Polychaeta) of the Eastern Atlantic and the North Polar Basin. „Invertebrate Zoology”. 9 (2), s. 143-150, 2012. DOI: 10.15298/invertzool.09.2.06.

[Caron-6] A. Caron, G. Desrosiers, G. Miron, C. Retière. Comparison of spatial overlap between the polychaetes Nereis virens and Nephtys caeca in two intertidal estuarine environments. „Marine Biology”. 124, s. 537–550, 1996.

[lk-7] J.R. Larsson, M. Koie. Ultrastructual study and description of Paramyxoides nephtys gen. n., sp n. a parasite of Nephtys caeca (Fabricius, 1780) (Polychaeta: Nephtyidae). „Acta protozoologica”. 44 (2), s. 175-187, 2005.

[worms-8] G. Read, K. Fauchald: Nephtys caeca (Fabricius, 1780). [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-10-17].

[FaunaT1-9] Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]