Nematophora
| Nematophora | |
| Verhoeff, 1913 | |
 Tetracion jonesi | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | Eugnatha |
| Nadrząd |
Nematophora |
Nematophora – nadrząd wijów z gromady dwuparców i podgromady Chilognatha.
Dwuparce te mają walcowate ciało o wolnych, niezrośniętych z pleurytami sternitach[1][2]. W ich telsonie znajdują się gruczoły przędne, a prowadzące do nich tchawki są porozgałęziane, co uchodzi za apomorfię grupy. Ich aparat gębowy wyróżnia się obecnością guzka molarnego na żuwaczkach[2].
Krocionogi te rozsiedlone są kosmopolitycznie, przy czym najwięcej gatunków zasiedla Holarktykę. Na południowej półkuli występują w strefach tropikalnej i umiarkowanej. Brak ich na wyspach oceanicznych, z wyjątkiem Azorów, Madery i Kodiaku[3].
Takson ten wprowadzony został w 1913 przez Karla Wilhelma Verhoeffa[4]. Należy tu ponad 1400 opisanych gatunków[5], zgrupowanych w 3 rzędach[2][6][1]:
- Callipodida Pocock, 1894
- Chordeumatida Pocock, 1894
- Stemmiulida Cock, 1895
Według analiz Enghoffa z 1984 oraz morfologicznej Regiera i innych z 2005 tak rozumiane Nematophora są monofiletyczne, a Stemmiulida stanowią w ich obrębie klad bazalny[7][8]. Ich monofilteyzmu nie potwierdzają natomiast analizy molekularne z 2005[8]. William Shear proponował w pracy z 2011 roku włączenie doń również Siphoniulida[5], ale Peter Sierwald w 2016 klasyfikuje je jako incertae sedis w obrębie Eugnatha[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
- ↑ a b c Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].
- ↑ Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.
- ↑ Die Ordnungen der Proterandria und zur Kenntnis der Cambaliden (Über Diplopoden. 65. Aufsatz.), K.W. Verhoeff. „Zoologischer Anzeiger”. 43 (2), s. 49-65, 1913.
- ↑ a b William Shear, Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-11].
- ↑ P. Sierwald: Nematophora. [w:] MilliBase [on-line]. 2016. [dostęp 2017-10-14].
- ↑ H. Enghoff. Phylogeny of millipedes-a cladistic analysis. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 22 (1), s. 8-26, 1984.
- ↑ a b J.C. Regier, H.M. Wilson, J.W. Shultz. Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, s. 147-158, 2005.
- ↑ P. Sierwald: Siphoniulida. [w:] MilliBase [on-line]. 2016. [dostęp 2017-10-14].