Nancy Chodorow

Nancy Chodorow

Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1944 Nowy Jork
Zawód, zajęcie	feministka, psychoanalityczka, socjolożka, wykładowczyni
Narodowość	amerykańska
Alma Mater	Radcliffe College, Uniwersytet Brandeis
Pracodawca	University of California, Berkeley

Nancy Julia Chodorow (ur. 20 stycznia 1944 w Nowym Jorku) – amerykańska socjolożka i psychoanalityczka, feministka, jedna z czołowych teoretyczek feminizmu psychoanalitycznego, członkini Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego (ang. International Psychoanalytical Association), autorka kilku książek, z których najbardziej znaną i wpływową jest The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and the Sociology of Gender (1978).

Życiorys

W 1966 roku Nancy Chodorow ukończyła Radcliffe College, a w 1975 uzyskała stopień doktora socjologii na Uniwersytecie Brandeis. Jej kariera akademicka rozpoczęła się w 1973 roku, gdy Chodorow została wykładowczynią Women's Studies w Wellesley College. W latach 1974–1986 wykładała socjologię w Santa Cruz. Była stypendystką Stanford Center for Advanced Study in the Behavioral Sciences, Fundacji Guggenheima, American Council of Learned Societies i National Endowment for the Humanities. Otrzymała szereg nagród, w tym: Jessie Bernard Award (1979) za swoją pierwszą książkę – The Reproduction of Mothering, L. Bryce Boyer Prize przyznaną przez Society for Psychological Anthropology za książkę The Power of Feelings: Personal Meaning in Psychoanalysis, Gender, and Culture oraz Distinguished Contribution to Women and Psychoanalysis Award (2000) – przyznaną przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne. Obecnie jest emerytowaną profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, gdzie przez wiele lat wykładała na wydziałach socjologii i psychologii klinicznej.

Poglądy

„Dlaczego kobiety chcą być matkami nawet wtedy, gdy nie muszą?” Na to pytanie Chodorow odpowiada w książce The Reproduction of Mothering (tłum. Reprodukowanie roli macierzyńskiej). Odrzuciwszy koncepcję Freuda, zgodnie z którą dla kobiety dziecko jest substytutem penisa, Chodorow bada preedypalną (zamiast edypalnej) fazę psychoseksualnego rozwoju człowieka. Niemowlęta odmiennych płci mają odmienne doświadczenia w „relacji z obiektem” (matką). W okresie preedypalnym niemowlę płci męskiej według Chodorow odczuwa przepływ impulsów seksualnych pomiędzy sobą a matką. W związku z tym doświadcza odmienności własnego ciała od ciała matki, a po wejściu w fazę edypalną – kiedy ta różnica staje się problemem – chłopiec separuje się uczuciowo od matki, by uniknąć konfliktu z ojcem. Proces ten staje się coraz łatwiejszy w miarę jak chłopiec uświadamia sobie znaczenie władzy i prestiżu, jakie można osiągnąć dzięki utożsamieniu się z mężczyznami. Budowanie poczucia własnej tożsamości w opozycji do płci żeńskiej ułatwia również kulturowo przekazywana i umacniana pogarda dla kobiet. Ponieważ między matką i córką nie ma różnicy płci, niemowlę płci żeńskiej w okresie preedypalnym doświadcza „przedłużonej symbiozy” oraz „narcystycznej nadidentyfikacji”. W fazie edypalnej ta symbioza słabnie, a dziewczynka, choć nadal pragnie zdolności do seksualnego zaspokojenia kobiety (w tym wypadku matki), to chce też tego, co symbolizuje ojciec – niezależności i podmiotowej autonomii. „Zazdrość o penisa” w interpretacji Chodorow bierze się nie tylko stąd, że symbolizuje on męską moc i władzę, ale też stąd, że jest on źródłem satysfakcji seksualnej dla matki. Chociaż większość dziewczynek ostatecznie przenosi swoją pierwotną miłość z obiektu żeńskiego na męski, to pierwotna symbioza córki z matką nigdy nie zostaje całkowicie przerwana. Dlatego niezależnie od orientacji seksualnej najgłębsze więzi emocjonalne kobieta odnajduje najczęściej w związkach z innymi kobietami.

Chodorow uważa, że odmienny psychoseksualny rozwój dziewczynek i chłopców ma poważne implikacje społeczne. W związku z separacją od matki chłopiec słabo rozwija zdolność do wchodzenia w głębokie relacje uczuciowe z innymi. To uczuciowe ograniczenie pozwala mu jednak na lepsze przygotowanie do pracy w sferze publicznej, gdzie liczy się dystans, chłodny „obiektywizm” i gotowość do rywalizacji. Dla dziewczynki z kolei związek z matką staje się źródłem umiejętności budowania i utrzymywania złożonych relacji międzyludzkich, które spajają sferę prywatną. Ta sama umiejętność i skłonność jest powodem kłopotów ze znalezieniem sobie miejsca w sferze publicznej, ponieważ „przenikalne granice” kobiecego Ja utrudniają rozpoznanie i realizację własnych, niezależnych potrzeb. Remedium na opisane asymetrie Chodorow widzi w systemie podwójnego rodzicielstwa. Gdyby dzieci były wychowywane w równej mierze przez matki, jak i ojców, dziewczynki i chłopcy potrafiliby jednakowo separować się i wiązać z innymi, cenić relacje i cieszyć się autonomią. Ludzie niezależnie od płci powinni umieć równoważyć swe egoistyczne cele z potrzebami innych. Poza tym, dzieci wychowywane przez oboje rodziców nie postrzegałyby domu jako domeny kobiet, a świata poza domem jako domeny mężczyzn.

Najważniejsze publikacje

• 1978 The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and the Sociology of Gender
• 1989 Feminism and Psychoanalytic Theory
• 1994 Femininities, Masculinities, Sexualities: Freud and Beyond
• 1999 The Power of Feelings: Personal Meaning in Psychoanalysis, Gender and Culture

Zobacz też

• Melanie Klein
• Karen Horney

Linki zewnętrzne

• Wywiad z Nancy Chodorow