Naliściak
| Phyllobius | |
| Germar, 1824 | |
 Naliściak nakrzewiak | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Phyllobius |
_-_(imago),_Arnhem,_the_Netherlands.jpg)
_female_(10570851896).png)
.jpg)
_(4141443712).jpg)
_(2967158816).jpg)
Naliściak[1] (Phyllobius) – rodzaj chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny Entiminae. Są polifagicznymi fitofagami. Postacie dorosłe żerują głównie na liściach, a larwy na korzeniach.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcze o ciele długości od 2,6 do 12 mm, porośniętym rozmaitych kształtów i kolorów łuskami lub przylegającym owłosieniem, a często jeszcze z wmieszanymi w powyższą okrywę odstającymi włoskami. Ryjek ich jest dość krótki, zwykle tak długi jak szeroki i niewiele węższy od głowy, o dołkach na czułki umieszczonych zwykle na górnej powierzchni, a jeśli na bokach to wtedy bardzo krótkich. Przedplecze często wykazuje dymorfizm płciowy, będąc większym i silniej wyokrąglonym po bokach u samców. Stosunkowo mocno wypukłe zlokalizowane są po bokach głowy. Pokrywy zwykle są wydłużone i szersze od przedplecza. Zawsze wyraźnie wykształcone barki pokryw odróżniają naliściaki od podobnych obryzgów (Polydrusus). Tylna para skrzydeł jest zawsze wykształcona. Odnóża mają stopy o zrośniętych pazurkach, a uda często wyposażone w ząbki (kolce). U samców odnóża dwóch początkowych par mają trochę szersze golenie, a te przedniej pary także grubsze[1].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owady te występują w rozmaitych siedliskach. Zarówno postacie dorosłe jak i larwy są polifagicznymi fitofagami. Postacie dorosłe są aktywne za dnia i bytują głównie na roślinach żywicielskich. Żerują przede wszystkim na liściach (foliofagi), rzadziej także na pąkach, młodych pędach i miękkich owocach. Jaja zrzucane są na glebę, w której rozwój przechodzą larwy, żerując na korzeniach. Ostatnie stadium larwalne zimuje, po czym przepoczwarcza się na wiosnę w komorze uformowanej w glebie[1][2].
Takson głównie palearktyczny[1], ale np. naliściak pączkojad zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej, gdzie stał się gatunkiem inwazyjnym[3]. W Polsce stwierdzono 20 gatunków naliściaków[4], często trudnych do odróżnienia[1] (zob. Entiminae Polski).
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj ten wprowadzony został w 1824 roku przez Carla Johana Schönherra w publikacji autorstwa Ernsta Friedricha Germara[5]. Obejmuje około 180 opisanych gatunków[1]. Jego klasyfikacja na podrodzaje zmieniała się na przestrzeni lat[1][5]. Poniższy podział na podrodzaje podano za BioLib.cz[5]:
- podrodzaj Phyllobius (Alsus) Motschulsky, 1845
- Phyllobius brevis Gyllenahl, 1834
- Phyllobius dispar L. Redtenbacher, 1849
- Phyllobius emgei Stierlin, 1887
- podrodzaj Phyllobius (Dialetus) Reitter, 1916
- Phyllobius argentatus (Linnaeus, 1758) – naliściak srebrniak, n. zielony
- podrodzaj Phyllobius (Ectomogaster) Apfelbeck, 1915
- Phyllobius fulvago Gyllenhal, 1834
- Phyllobius fulvagoides Reitter, 1885
- Phyllobius insidiosus Pesarini, 1981
- Phyllobius schatzmayri Pesarini, 1981
- podrodzaj Phyllobius (Italoscythropus) Pesarini, 1980
- Phyllobius raverae A. Solari & F. Solari, 1904
- podrodzaj Phyllobius (Metaphyllobius) Smirnov, 1913
- Phyllobius fessus Boheman, 1843
- Phyllobius ganglbaueri Apfelbeck, 1916
- Phyllobius glaucus (Scopoli, 1763) – naliściak truskawczak
- Phyllobius jacobsoni Smirnov, 1913
- Phyllobius noesskei Apfelbeck, 1916
- Phyllobius pilicornis Desbrochers, 1873
- Phyllobius pomaceus Gyllenhal, 1834 – naliściak pokrzywowiec
- Phyllobius rochati Pesarini, 1981
- Phyllobius valonensis Apfelbeck, 1916
- podrodzaj Phyllobius (Nanoschetus) Reitter, 1916
- Phyllobius cylindricollis Gyllenhal, 1834
- podrodzaj Phyllobius (Nemoicus) Stephens, 1831
- Phyllobius oblongus (Linnaeus, 1758) – naliściak pączkojad
- podrodzaj Phyllobius (Parnemoicus) Schilsky, 1911
- Phyllobius roboretanus Gredler, 1882
- Phyllobius subdentatus Boheman, 1843
- Phyllobius viridicollis (Fabricius, 1792)
- podrodzaj Phyllobius (Phyllobius) Schönherr in Germar, 1824
- Phyllobius alpinus Stierlin, 1859
- Phyllobius arborator (Herbst, 1797) – naliściak drzewoszek
- Phyllobius betulinus (Bechstein & Scharfenberg, 1805) – naliściak brzozowiak
- Phyllobius brenskei Schilsky, 1911
- Phyllobius bulgaricus Apfelbeck, 1916
- Phyllobius emeryi Desbrochers, 1873
- Phyllobius etruscus Desbrochers, 1873
- Phyllobius euchromus Reitter, 1885
- Phyllobius flecki Reitter, 1906
- Phyllobius italicus Solari & Solari, 1903
- Phyllobius korbi Schilsky, 1908
- Phyllobius lateralis Reiche, 1857
- Phyllobius leonisi Pic, 1902
- Phyllobius longipilis Boheman, 1843
- Phyllobius nudiamplus Reitter, 1916
- Phyllobius pellitus Boheman, 1843
- Phyllobius peneckei Solari, 1931
- Phyllobius pilipes Desbrochers, 1873
- Phyllobius pyri (Linnaeus, 1758) – naliściak gruszkowy
- Phyllobius reicheidius Desbrochers, 1873
- Phyllobius rhodopensis Apfelbeck, 1898
- Phyllobius seladonius Brullé, 1832
- Phyllobius squamosus C. Brisout, 1866
- Phyllobius thalassinus Gyllenhal, 1834
- Phyllobius transsylvanicus Stierlin, 1894
- Phyllobius tuberculifer Chevrolat, 1865
- Phyllobius versipellis Apfelbeck, 1916
- Phyllobius vespertinus (Fabricius, 1792)
- Phyllobius xanthocnemus Kiesenwetter, 1852
- podrodzaj Phyllobius (Plagius) Desbrochers, 1873
- Phyllobius insulanus Schilsky, 1911
- Phyllobius montanus Miller, 1862
- Phyllobius pallidus (Fabricius, 1792)
- Phyllobius quercicola Apfelbeck, 1916
- podrodzaj Phyllobius (Pterygorrhynchus) Pesarini, 1969
- Phyllobius achardi Desbrochers, 1873
- Phyllobius aetolicus Apfelbeck, 1901
- Phyllobius canus Gyllenhal, 1834
- Phyllobius contemptus Schoenherr, 1832
- Phyllobius crassipes Motschulsky, 1860
- Phyllobius cupreoaureus Stierlin, 1861
- Phyllobius haberhaueri Apfelbeck, 1916
- Phyllobius maculicornis Germar, 1824 – naliściak nakrzewiak
- Phyllobius meschniggi Solari, 1938
- Phyllobius romanus Faust, 1890
- podrodzaj Phyllobius (Subphyllobius) Schilsky, 1911
- Phyllobius vespertilio Faust, 1884
- Phyllobius virideaeris (Laicharting, 1781) – naliściak mały
Znaczenie gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]Przy masowych pojawach niektóre gatunki notowane są jako szkodniki w uprawach drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych[1][2]. Zawleczony do Ameryki Północnej naliściak pączkojad stał się tam szkodnikiem upraw klonu cukrowego[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98b. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodziny Otiorhynchidae, Brachyderinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1966, s. 50-53.
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 19. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 1. Warszawa: 1993.
- ↑ a b David Coyle, Michelle S Jordan, Kenneth F. Raffa. Host Plant Phenology Affects Performance of an Invasive Weevil, Phyllobius oblongus (Coleoptera: Curculionidae), in a Northern Hardwood Forest. „Environmental Entomology”. 39 (5), s. 1539-1544, 2010. DOI: 10.1603/EN09381.
- ↑ M. Wanat: rodzaj: Phyllobius E.F. Germar, 1824. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2019-12-28].
- ↑ a b c genus Phyllobius Schönherr in Germar, 1824. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2019-12-28].