Nakłady (prawo)
Nakłady – w polskim prawie cywilnym wydatki poniesione na rzecz, tj. na ruchomość lub nieruchomość. Wedle dominującego poglądu wyróżnia się trzy rodzaje nakładów: konieczne, użyteczne i zbytkowne.
Istota i rodzaje nakładów
[edytuj | edytuj kod]Kodeks cywilny wyróżnia nakłady konieczne oraz „inne nakłady”, do których należą nakłady użyteczne (lub ulepszające) i zbytkowne. Nakłady konieczne to takie nakłady, które pozwalają utrzymać rzecz w stanie zdalnym do normalnego użytku. W kategorii tej mieszczą się np. różnego rodzaju naprawy, remonty, zasiewy czy bieżące podatki[1]. Natomiast nakłady użyteczne to nakłady zmierzające do ulepszenia rzeczy, nakłady zbytkowne zaś ponoszone są, aby nadać rzeczy wygląd lub charakter odpowiadający upodobaniom tego, kto je ponosi[2]. Podkreślenia wymaga fakt, iż nakłady konieczne muszą być dokonywane, bez nich rzecz nie mogłaby bowiem istnieć w dotychczasowym stanie, zgodnym z jej przeznaczeniem. Z kolei nakłady użyteczne lub zbytkowne podnoszą funkcjonalność i użyteczność rzeczy, zwiększając jej wartość, przy czym nakłady zbytkowne są znacznie kosztowniejsze[3]. Konkretnych przykładów nakładów użytecznych bądź zbytkownych dostarcza orzecznictwo. Przykładowo Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 7 listopada 2017 r., na gruncie rozpatrywanej sprawy, argumentuje, że nakład użyteczny stanowi remont łazienki, wymiana okien i drzwi w mieszkaniu. Jednakże już zamontowanie rolet zewnętrznych jako wydatek bardziej kosztowny zakwalifikować należy jako nakład zbytkowny[4]. Poszczególne rodzaje nakładów odróżnia się na podstawie wnioskowania a contrario, tj. za nakłady użyteczne lub zbytkowne uznaje się takie wydatki, które nie przyświecają celowi nakładów koniecznych.
Problematyka nakładów w powyższym znaczeniu została poruszona w Kodeksie cywilnym m.in. przy następujących kwestiach: wynagrodzenie za nakłady poczynione w celu uzyskania pożytków (art. 55 § 2 kc); rozliczenia między samoistnym posiadaczem rzeczy a jej właścicielem (art. 226 kc); przedłużenie okresu trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 2 kc); zwrot nakładów w przypadku bezpodstawnego wzbogacenia (art. 408 kc); rozkład obowiązku czynienia nakładów w przypadku użytkowania (art. 259 i 260 kc), zastawu (art. 320 kc), umowy najmu (art. 662 kc), umowy użyczenia (art. 713 kc); obowiązki kupującego w związku z wykonaniem prawa odkupu (art. 863 § 1 kc); zwrot nakładów poczynionych na zasiewy (art. 706 kc); obowiązki zbywcy spadku (art. 1054 § 2 kc).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Ignatowicz, Prawo rzeczowe, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2000, s. 169.
- ↑ A. Doliwa, Prawo rzeczowe, C. H. Beck, Warszawa 2010, s. 128.
- ↑ K. Zalewska, Problematyka roszczeń o zwrot nakładów na nieruchomość, „Acta Scientiarum Polonorum: Administratio Locorum”, Nr 17(2)/2018, s. 196 – 197.
- ↑ Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 listopada 2017 r., I ACa 508/17 (LEX nr 2463487).
