Śluzaczek przeźroczysty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
śluzaczek przeźroczysty |
| Nazwa systematyczna | |
| Myxarium nucleatum Wallr. Fl. crypt. Germ. (Norimbergae) 2: 260 (1833) | |
Śluzaczek przeźroczysty, śluzaczek przezroczysty, kisielnica przezroczysta (Myxarium nucleatum Wallr.) – gatunek grzybów należący do rodziny Hyaloriaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Myxarium, Auriculariales, Auriculariomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich:
- Exidia nucleata (Schwein.) Burt 1921
- Exidia tremelloides L.S. Olive 1952
- Myxarium atratum (Peck) Ginns & M.N.L. Lefebvre 1993
- Myxarium tremelloides (L.S. Olive) Wojewoda 1981[2].
Władysław Wojewoda w 1977 r. nadał mu polską nazwę śluzaczek przezroczysty (dla synonimu Myxarium hyalinum), w 2003 r. zmienił ją na kisielnica przezroczysta, ponieważ jednak prawidłowa według Index Fungorum jest nazwa Myxarium nucleatum, bardziej zgodna z nią jest nazwa śluzaczek przezroczysty[3]. Taką też nazwę podaje internetowy atlas grzybów[4].
W. Wojewoda synonimizuje Myxarium nucleatum i Myxarium hyalinum (Pers.) Donk[3], jednak według Index Fungorum są to odrębne gatunki.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Owocniki siedzące, początkowo kuliste, mózgowato pofałdowane, często zlewające się w masy o długości do 20 cm, szerokości 5 cm i wysokości 0,8 cm. Powierzchnia gładka, półprzezroczystobiała, z wiekiem różowawo-brązowa do winnobrązowej, czasami oliwkowo-brązowa. Miąższ galaretowaty, tej samej barwy co powierzchnia, u starych okazów mający tendencję do upłynniania się, z jednym lub większą liczbą osadzonych, ale nie zakotwiczonych, kremowych guzków. Zapach mało charakterystyczny, smak lekko grzybowy[5].
Na śluzaczku przeźroczystym występują widoczne gołym okiem nieprzezroczyste, białe, kuliste, mineralne inkluzje zbudowane są ze szczawianu wapnia. Powierzchnia hymenium jest gładka. Z wiekiem owocniki mogą stać się brązowawe i ostatecznie wyschnąć, tworząc cienką, przypominającą lakier warstwę[6]. .
- Cechy mikroskopowe
Podstawki elipsoidalne, 10,5–13 × 8–10,5 µm, z podłużnymi przegrodami (tzw. fragmobazydiami) i trzonkiem o długości do 30 µm, który po osiągnięciu dojrzałości zostaje pozbawiona jądra. Zarodniki kiełbaskowate o wymiarach 8–14 × 3,5–5,5 µm. Strzępki o szerokości 1–3,5 µm, osadzone w żelatynowej masie, ze sprzążkami[6].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Myxarium nucleatum występuje na wszystkich kontynentach, łącznie z Antarktydą[7]. W Polsce w 2003 r. W. Wojewoda przytoczył 5 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne[8], aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[4]. podaje i. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[9].
Nadrzewny saprotrof. Występuje w rozproszeniu lub w dużych grupach, tworząc szerokie rzędy lub połacie, zwykle na zacienionych, dolnych powierzchniach butwiejących kłód twardego drewna. Owocniki pojawiają się po okresach deszczowej pogody[5]. Pierwotnie występował na głogu, ale znany jest również z wielu innych drzew i krzewów liściastych, w tym na buku, jesionie, jaworze i bluszczu. Zazwyczaj owocuje jesienią i zimą[10].
W Europie na owocnikach śluzaczka przeźroczystego czasami pasożytuje grzyb Zygogloea gemellipara. Tworzy on cienkie, nitkowate strzępki w hymenium śluzaczka[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-08-22] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-08-22] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 242, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Występowanie śluzaczka przeźroczystego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-22] (pol.).
- ↑ a b California Fungi – Myxarium nucleatum [online], California Fungi Maps [dostęp 2023-08-22].
- ↑ a b V.Spirin V, V. Malysheva, K.H. Larsson, On some forgotten species of Exidia and Myxarium (Auriculariales, Basidiomycota), „Nordic Journal of Botany”, 36 (33), 2019 [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Występowanie na świecie Myxarium nucleatum [online], gbif.org [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-01].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 64, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Myxarium nucleatum (Schwein.) Wallr. 1833 [online], NZFUNGI - New Zealand Fungi (and Bacteria) [dostęp 2023-08-22] (ang.).
- ↑ Zygogloea gemellipara: an auricularioid parasite of Myxarium nucleatum, „Mycotaxon”, 52 (1), 1994, s. 241–246 [dostęp 2023-08-22] (ang.).