Myszoskocz okazały
Gerbillus campestris[1] | |||||
Loche, 1867[2] | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Infragromada | |||||
Rząd | |||||
Podrząd | |||||
Infrarząd | |||||
Nadrodzina | |||||
Rodzina | |||||
Podrodzina | |||||
Plemię | |||||
Podrodzaj | |||||
Gatunek |
myszoskocz okazały | ||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[16] | |||||
Zasięg występowania | |||||
Myszoskocz okazały[17] suwak skalny[18] (Gerbillus campestris) – gatunek ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Północnej i Zachodniej.
Myszoskocz okazały występuje w północnej Afryce (od Maroka do Egiptu), z rozproszonym zasięgiem na Saharze i krajach subsaharyjskich (północna Mauretania, Mali, Niger, Czad i Sudan)[19].
Kopalne ślady występowania
[edytuj | edytuj kod]Kopalne ślady przodków myszoskocza okazałego są odnajdywane na terenach Maghrebu (El Melah, Chrafate i Ez Zarka w Algierii[20]) i są datowane na wczesny plejstocen. Gatunek zachował znaczną stabilność morfologiczną[21].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1867 roku francuski zoolog Victor Loche nadając mu nazwę Gerbillus campestris[2]. Holotyp pochodził z okolice Skikdy, w Algierii[22].
W 2010 roku tunezyjscy naukowcy z Laboratoire d’Ecologie Animale: Awatef Abiadh, M’barek Chetoui, Taher Lamine-Cheniti, Ernesto Capanna i Paolo Colangelo, opublikowali wyniki badań filogenetycznych z wykorzystaniem mitochondrialnego genu cytochromu b, które wskazały konieczność rewizji dotychczasowego podziału systematycznego, oraz wydzielenie z Gerbillus kilka podrodzajów: w tym Dipodillus, który tym samym traci rangę rodzaju[23]. Autorzy stwierdzili, że gatunek myszoskocz okazały winien zostać zaliczony do tak określonego podrodzaju[23]. G. campestris zawiera wiele synonimów, które zostały włączone podczas kolejnych rewizji rodzaju[19]. Morfometryczne rewizje zmienności gatunku były dokonywane przez różnych autorów, jak również na podstawie badań chromosomalnych[19]. Badania molekularne wykazały, że G. campestris jest monofiletyczny i potwierdziły jego geograficzne rozprzestrzenienie na południe od Sahary[24]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[19].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Gerbillus: fr. gerboa lub jerboa „myszoskoczek”, od arab. جَرْبُوع jarbū „mięśnie grzbietu i lędźwi”; łac. przyrostek zdrabniający -illus[25].
- campestris: łac. campester, campestris „polny, równinny”, od campus, campi „pole”[26].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 99–112 mm, długość ogona 118–153 mm, długość ucha 15–20 mm, długość tylnej stopy 25–29 mm; masa ciała 21–38 g[27].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Jak reszta myszoskoczków żyje na pustynnych, skalistych lub piaszczystych terenach, gdzie okres wegetacji jest bardzo krótki. Ich dieta obejmuje orzechy, trawę, korzenie. Prowadzą nocny tryb życia drążą tunele o długości niespełna 70 cm.
Ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)[16].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gerbillus campestris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Loche 1867 ↓, s. 106.
- ↑ C.J. Sundevall. Om Professor J. Hedenborgs insamlingar af Däggdjur i Nordöstra Africa och Arabien. „Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. 1842, s. 230, 1843. (szw.).
- ↑ Loche 1867 ↓, s. 23.
- ↑ Loche 1867 ↓, s. 109.
- ↑ F. Lataste. Mammifères nouveaux d’Algérie (suite n° 6). „Le Naturaliste”. 4 (4), s. 27, 1882. (fr.).
- ↑ O. Thomas. On the mammals collected during the Whitaker Expedition to Tripoli. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1902 (2), s. 7, 1902. (ang.).
- ↑ O. Thomas. New bats and rodents in the British Museum collection. „The Annals and Magazine of Natural History”. 2 (Eight series), s. 374, 1908. (ang.).
- ↑ O. Thomas. New forms of Dendromus, Dipodillus, and Gerbillus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Night series. 2, s. 62, 1918. (ang.).
- ↑ Á. Cabrera. Dos nuevos mamíferos marroquíes. „Memorias de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 16, s. 385, 1916. (hiszp.).
- ↑ Á. Cabrera. Una excursión de dos meses por Yebala. „Memorias de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 22, s. 112, 1916. (hiszp.).
- ↑ O. de Beaux. Spedizione scientifica all'oasi di Cufra (marzo-luglio 1931). „Annali del Museo civico di storia naturale Giacomo Doria”. 55, s. 379, 1931. (wł.).
- ↑ Setzer 1958 ↓, s. 208.
- ↑ Setzer 1958 ↓, s. 209.
- ↑ G.L. Ranck. The rodents of Libya: taxonomy, ecology, and zoogeographical relationships. „Bulletin of the United States National Museum”. 275, s. 133, 1968. (ang.).
- ↑ a b L. Granjon , Gerbillus campestris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-01] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 261. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Pawilon 24 – Drobne ssaki. zoo.poznan.pl. [dostęp 2012-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-21)]. (pol.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 446. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ Y. Ouhabi, M. Aberkan. Recent Quaternary fossil mammals of Chrafate and Ez Zarka. The origin of modern fauna in the Northern Rif (NW Morocco, Northern Africa). „Geologica Acta”. 1 (3), s. 277-288, 2003.
- ↑ E. Stoetzel, S. Bailon, R. Nespoulet, M.A. El Hajraoui i inni. Pleistocene and holocene small vertebrates of El Harhoura 2 cave (Rabat-Témara, Morocco): an annotated preliminary taxonomic list. „Historical Biology”. 22 (1), s. 303 — 319, 29 March 2010. Taylor&Francis. DOI: 10.1080/08912960903461288. ISSN 1029-2381. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodillus (Petteromys) campestris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-01].
- ↑ a b A. Abiadh, M. Chetoui, T. Lamine-Cheniti, E. Capanna & P. Colangelo. Molecular phylogenetics of the genus Gerbillus (Rodentia, Gerbillinae): Implications for systematics, taxonomy and chromosomal evolution. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 56 (2), s. 513-518. Elsevier. DOI: 10.1016/j.crvi.2010.07.003. (ang.).
- ↑ V. Nicolas, A. Ndiaye, T. Benazzou, K. Souttou, A. Delapre & Ch. Denys. Phylogeography of the North African dipodil (Rodentia: Muridae) based on cytochrome-b sequences. „Journal of Mammalogy”. 95 (2), s. 241–253, 2014. DOI: 10.1644/13-MAMM-A-241. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.).
- ↑ campestris, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-01] (ang.).
- ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 617. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- V. Loche: Histoire naturelle des mammifères. W: Exploration scientifique de l’Algérie pendant les années 1840, 1841, 1842. Sciences physiques, zoologie. T. 6. Paris: Imprimerie royale, 1867, s. 1–123. (fr.).
- H.W. Setzer. The gerbils of Egypt. „Journal of the Egyptian Public Health Association”. 6, s. 205–227, 1958. (ang.).