Grzybiarkowate

Grzybiarkowate
	Mycetophilidae
	Newman, 1834
	; Mycetophila fungorum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Podrząd	muchówki długoczułkie
Infrarząd	Bibionomorpha
(bez rangi)	Mycetophiliformia
Nadrodzina	Mycetophiloidea
Rodzina	grzybiarkowate
Synonimy
	Fungivoridae;
	Fungivoridae;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grzybiarkowate^[1], bedliszkowate^[2], bedliszki, grzybiarki (Mycetophilidae) – rodzina muchówek z podrzędu długoczułkich i infrarzędu Bibionomorpha. Larwy są mykofagiczne, rzadko drapieżne, a wyjątkowo parazytoidalne.

Opis

Muchówki o ciele długości od 1,8 do 8,7 mm i ubarwieniach od żółtego przez brązowe po czarne. Na głowie występują zwykle trzy przyoczka, ale środkowe może być mniejsze lub całkiem zanikłe^[3]. Przyoczka boczne często stykają się z krawędziami oczu złożonych^[4]. Czułki nie przekraczają swoją długością ciała i zwykle zbudowane są z trzonka, nóżki i 14-członowego biczyka, ale liczba członów w tym ostatnim może być zredukowana nawet do dziewięciu u rodzaju Cordyla. Głaszczki szczękowe zwykle składają się z palpigera i czterech członów, ale liczba tych ostatnich może też wynosić trzy, dwa lub jeden. Na tułowiu przedplecze, skutum i tarczka są zawsze owłosione i zaopatrzone w szczecinki, natomiast pleuryty i przedpiersie mogą być nagie^[3]. Mesepimeron jest smukły i niekiedy od spodu zanikły^[4]. Skrzydła cechuje błona porośnięta włoskami mikroskopowymi, makroskopowymi bądź oboma ich typami. Użyłkowanie skrzydła może być kompletne lub w różnym stopniu zredukowane^[3]. Mniej lub bardziej wydłużona żyłka poprzeczna radialno-medialna ma przebieg skośny lub wzdłużny, a pierwsza żyłka analna jest zawsze niekompletna. Piąta komórka radialna ma zwykle smukły kształt. Odwłok jest u nasady przewężony i ma bardzo krótki ósmy segment^[4]. Narządy rozrodcze mogą być różnie wykształcone. U samic występują jedno- lub dwuczłonowe przysadki odwłokowe połączone z ostatnim zesklerotyzowanym tergitem oraz dwa niezesklerotyzowane zbiorniki nasienne^[3].

Biologia i występowanie

Rodzina kosmopolityczna. Larwy zwykle mykofagiczne, żerują na owocnikach, zarodnikach i strzępkach grzybów. Występują wewnątrz grzybów, w butwiejących roślinach, pod korą martwych drzew, w mchach i wątrobowcach, ptasich i ssaczych gniazdach oraz jaskiniach^[1]^[2]^[3]. Niektóre larwy są drapieżne, a jedyną znaną larwą parazytoidalną jest Planarivora insignis, której ofiarą padają lądowe wirki^[2]. Niektóre gatunki notowane są jako szkodniki upraw pieczarek^[1].

W Polsce stwierdzono około 400 gatunków^[5] (zobacz: grzybiarkowate Polski).

Systematyka

Dawniej rodzinę tę definiowano znacznie szerzej, jednak liczne zaliczane doń podrodziny zostały wyniesione do rangi osobnych rodzin, np. grzybolubkowate, płaskorożkowate, Ditomyiidae, Diadocidiidae czy Lygistorrhinidae^[3]. Współcześnie umieszcza się je w grupie Mycetophiliformia, a w obrębie niej wyróżnia nadrodzinę Mycetophiloidea, obejmującą tylko grzybiarkowate i Lygistorrhinidae^[4]. W obrębie grzybiarkowatych wyróżnia się tradycyjnie dwie podrodziny: Mycetophilinae i Sciophilinae^[3]. Zalicza się do nich rodzaje^[6]:

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1. A-F. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 232.
↑ ^a ^b ^c Ryszard Szadziewski, Wojtek Giłka: Rząd: muchówki — Diptera. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 416.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g J. Richard Vockeroth: Mycetophilidae (Fungus Gnats). W: Manual of Central American Diptera. Vol. 1. Brian Victor Brown (red.). Ottawa: NRC Research Press, 2009. ISBN 978-0-660-19833-0.
↑ ^a ^b ^c ^d Dalton de Souza Amorim, Eirik Rindal. Phylogeny of the Mycetophiliformia, with proposal of the subfamilies Heterotrichinae, Ohakuneinae and Chiletrichinae for the Rangomaramidae (Diptera, Bibionomorpha). „Zootaxa”. 1535, 2007.
↑ J. Razowski (red.), T. Zatwarnicki (kompilacja i aktualizacja): Wykaz Muchówek Polski Check-list of Polish Diptera Wersja: IV 2001. 2001. [dostęp 2016-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].
↑ T. Pape, F.C. Thompson: Mycetophilidae. [w:] Systema Dipterorum in: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life [on-line]. [dostęp 2018-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-07)].

[pwn-1] Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1. A-F. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 232.

[Blaszak-2] Ryszard Szadziewski, Wojtek Giłka: Rząd: muchówki — Diptera. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 416.

[Vockeroth-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g J. Richard Vockeroth: Mycetophilidae (Fungus Gnats). W: Manual of Central American Diptera. Vol. 1. Brian Victor Brown (red.). Ottawa: NRC Research Press, 2009. ISBN 978-0-660-19833-0.

[Amorim-4] Dalton de Souza Amorim, Eirik Rindal. Phylogeny of the Mycetophiliformia, with proposal of the subfamilies Heterotrichinae, Ohakuneinae and Chiletrichinae for the Rangomaramidae (Diptera, Bibionomorpha). „Zootaxa”. 1535, 2007.

[wykaz-5] J. Razowski (red.), T. Zatwarnicki (kompilacja i aktualizacja): Wykaz Muchówek Polski Check-list of Polish Diptera Wersja: IV 2001. 2001. [dostęp 2016-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].

[col-6] T. Pape, F.C. Thompson: Mycetophilidae. [w:] Systema Dipterorum in: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life [on-line]. [dostęp 2018-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-07)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]