Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego
Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie | |
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Piłsudskiego 10-12 |
Zakres zbiorów |
numizmaty, starodruki, kartografia |
Wielkość zbiorów |
ok. 100 tys. numizmatów |
Kierownik | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie Krakowa | |
50°03′35,94″N 19°55′48,53″E/50,059983 19,930147 | |
Strona internetowa |
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (także Muzeum Czapskich) – oddział Muzeum Narodowego w Krakowie mieszczący się w pałacu Czapskich przy ulicy Józefa Piłsudskiego 10-12 oraz w domu Władysława Łozińskiego przy ulicy J. Piłsudskiego 14.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pałacyk, zbudowany w 1884 roku, zakupił Emeryk Hutten-Czapski, kiedy sprowadził się do Krakowa. Był on wicegubernatorem Petersburga, a z zamiłowania kolekcjonerem, bibliofilem i numizmatykiem. W rodzinnym majątku Stańków zgromadził ponad 11 tys. monet, medali, orderów, banknotów i rycin oraz bogatą bibliotekę[1]. Dla swojej unikatowej kolekcji, którą osobiście skatalogował, nakazał wybudować w Krakowie osobny pawilon. Obiekt zaprojektował w 1896 roku Tadeusz Stryjeński; nad wejściem do pawilonu umieszczono łaciński napis Monumentis Patriae Naufragio Ereptis[2], co w tłumaczeniu na język polski znaczy: „Pamiątkom ocalonym z burzy dziejowej”. Do pawilonu muzealnego wiodła osobna brama w ogrodzeniu i osobne wejście. Sale ekspozycyjne o dużych oknach posiadały muzealne wyposażenie (oszklone gabloty i szafy), gdzie wystawiano m.in. zbiory porcelany i szkła artystycznego[1].
Emeryk Hutten-Czapski zmarł w trakcie prac organizacyjnych 23 lipca 1896 roku. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim. Dużą rolę w tworzeniu muzeum odegrała w tym okresie wdowa po Emeryku Hutten-Czapskim, Elżbieta Hutten-Czapska[3], która w 1901 roku dokonała otwarcia placówki wraz z Feliksem Koperą[4]. Rodzina, reprezentowana przez Jerzego Hutten-Czapskiego[5], przekazała kolekcję miastu 12 marca 1903 roku. 18 lipca 1904 roku Muzeum Czapskich stało się oddziałem Muzeum Narodowego. Po roku 1937 Muzeum przejęło także archiwum korespondencji i księgozbiór zmarłego w tym roku hr. Bogdana Hutten-Czapskiego. Z czasem zbiory Czapskiego zostały uzupełnione o następujące darowizny: Wiktora Wittyga (monety średniowieczne), Zygmunta Zakrzewskiego (5 tys. monet piastowskich), Franciszka Piekosińskiego i Karola Halamy (monety antyczne) oraz Piotra Umińskiego (monety krzyżackie i kurlandzkie). Do muzeum trafiły także prace braci Maksymiliana i Franciszka Ksawerego Siemianowskich[6][7]. Cała kolekcja była udostępniana dla zwiedzających do 1939 roku[1].
Po zakończeniu generalnego remontu, 28 czerwca 2013 roku Muzeum Narodowe w Krakowie otworzyło w pałacu Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej[8], w którym jest wystawiona kolekcja monet, medali i banknotów polskich oraz zbiór starych druków i rękopisów. Odnowiono również dziedziniec, ogród i lapidarium.
Kierowniczką muzeum jest od października 2017 Agnieszka Kosińska.
W domu Władysława Łozińskiego mieszczą się:
- Dział Starych Druków i Rękopisów,
- Dział Starej Fotografii,
- Archiwum Zakładowe MNK,
- Pracownia Konserwacji Papieru i Skóry,
- Introligatornia
- Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ).
-
Brama wejściowa
-
Chimera, rzeźba Henryka Kunzeka czuwająca nad zbiorami
-
Morfeusz, rzeźba Teofili Certowicz przy wejściu do ogrodu Muzeum
-
Dom Władysława Łozińskiego
-
Zabytkowy dziewiętnastowieczny piec kaflowy we wnętrzu muzeum
-
Lekyt aryballosowy z Attyki (między 420 a 380 p.n.e.)
-
Olga Boznańska, Portret Emeryka Hutten-Czapskiego, 1930
-
Kazimierz Lutosławski, mundur Kawalera Maltańskiego po Emeryku Hutten-Czapskim jr oraz Władysławie Ponińskim, pierwsza połowa XX wieku
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Marek Żukow-Karczewski, Pałace Krakowa. Pałac Hutten-Czapskich, „Echo Krakowa”, 25 X 1989 r., nr 208 (13017)
- ↑ Przewodnik po Muzeum im. hr. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie, Muzeum Narodowe w Krakowie, 1908 [dostęp 2022-08-01] .
- ↑ Charakterna dama świata monet. Onet Kobieta. [dostęp 2023-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 września 2016)].
- ↑ Maria Kocójowa: Znaczenie Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie dla ochrony narodowej świadomości oraz polskiej nauki i kultury w zjednoczonej Europie. czapscy.org.pl. [dostęp 2023-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-31)].
- ↑ Stanisław Lorentz: Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce. Warszawa: Wyd. Interpress, 1982, s. 167. ISBN 978-83-223-1936-9. [dostęp 2023-02-17].
- ↑ Róża Biernacka: Maksymilian Siemianowski. ipsb.pl. [dostęp 2016-10-16].
- ↑ Róża Biernacka: Franciszek Ksawery Siemianowski. ipsb.pl. [dostęp 2016-10-16].
- ↑ Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego. muzeum.krakow.pl. [dostęp 2014-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-07)].