Muchomor szyszkowaty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
muchomor szyszkowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill Essai Crypt. Exot. 3: 499 (Paryż, 1866) | |
Muchomor szyszkowaty (Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1832 r. Jean-Jacques Paulet i Carlo Vittadini nadając mu nazwę Agaricus strobiliformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1866 r. Bertillon, przenosząc go do rodzaju Amanita[1].
- Agaricus strobiliformis Paulet ex Vittad. 1832
- Amanita solitaria f. strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Cetto 1983
- Amanita solitaria var. strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Costantin & L.M. Dufour 1891
- Amanita strobiliformis subf. boudieroides Neville & Poumarat 1996
- Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill. 1866 subf. strobiliformis
- Amanita strobiliformis var. brunneogrisea Neville & Poumarat (2005)
- Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill. 1866 var. strobiliformis
- Armillaria strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Locq. 1952
- Hypophyllum strobiliforme (Paulet ex Vittad.) Paulet 1812
Nazwę polską podały A. Borowska i Alina Skirgiełło w 1993 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka muchomor, muchomor samotny i bedłka samotna[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica do 20 cm, początkowo wypukły, później rozpostarty, w centrum zagłębiony, brzeg ostry.. Powierzchnia kremowobiała do jasnoszarej, pokryta płatowatymi łatkami tej samej barwy lub ciemniejszymi. Są one miękkie i delikatne, zwieszające się z brzegu kapelusza. Muchomor ten może osiągać bardzo duże rozmiary, tak, że wielkością kapelusza przypomina czubajkę kanię, ale masą 2-3 krotnie ją przewyższa[4].
Białokremowe, gęste, wybrzuszone[4].
Wysokość do 15 cm, grubość do 5 cm, nasada bulwiasto zgrubiała, głęboko tkwiąca w podłożu, nieco rozszerzający się ku podstawie, twardy, trzon pełny. Pierścień kremowy, gruby[4].
Biały, w owocniku gruby, zapach słaby, przypominający starą szynkę[4].
Biały[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Estonii, Holandii, Szwecji, Słowacji[3].
Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, również pod kosodrzewiną, na ziemi, szczególnie pod takimi drzewami i krzewami, jak: klon, kosodrzewina, lipa, żywotnik[3]. Można go spotkać także poza lasami, na terenach otwartych pod pojedynczymi drzewami i na skraju dróg[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy[3]. We Francji uważany jest za grzyb jadalny, w Niemczech za trujący[4]. Niektóre polskie źródła również uznają go za jadalnego[6].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Łatwo jest je pomylić z muchomorami o bulwiastej nasadzie, np. z muchomorem jadowitym (Amanita virosa)[4]. Najbardziej podobny jest muchomor jeżowaty (Amanita echinocephala).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Marek Snowarski, Amanita strobiliformis (muchomor szyszkowaty) [online], www.grzyby.pl [dostęp 2018-08-10] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dokładny opis, dużo zdjęć. [dostęp 2010-11-15].